Μπορεί το πακέτο Μπάιντεν να σώσει την Ουκρανία;
John Hamilton/U.S. Army via AP, file
John Hamilton/U.S. Army via AP, file

Μπορεί το πακέτο Μπάιντεν να σώσει την Ουκρανία;

Μισός χρόνος πολιτικού αδιεξόδου στις αίθουσες του Καπιτωλίου κόστισε ακριβά στην Ουκρανία σε ηθικό και εδάφη. Μία νέα μαζική επίθεση της Μόσχας βρίσκεται προ των πυλών στα ανατολικά ώστε να εκμεταλλευτεί το «χρονικό παράθυρο» πριν φθάσουν στα χέρια του ουκρανικού στρατού τα νέα αμερικανικά και δυτικά πυρομαχικά και όπλα. Η έγκριση του πακέτου βοήθειας, ύψους 61 δισ. δολαρίων, από τις Ηνωμένες Πολιτείες κρατά ζωντανό τον αγώνα του Κιέβου, αλλά τώρα το κρίσιμο ζήτημα είναι ο χρόνος.

Μεταξύ των καθυστερήσεων στην έγκριση της αμερικανικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας και της κλιμάκωσης των ρωσικών επιθέσεων, άνοιξε μία από τις πιο κρίσιμες φάσεις του πολέμου με την Ουκρανία να πασχίζει να κρατήσει τις γραμμές του μετώπου απέναντι στη Ρωσία, εν μέσω μπαράζ βομβαρδισμών στις ενεργειακές υποδομές της. 

Όσο η τραμπική πτέρυγα στη Βουλή των Αντιπροσώπων κρατούσε υπό ομηρία τη βοήθεια και η Ευρώπη ερχόταν μπροστά στην προοπτική να πρέπει να στηρίξει μόνη το Κίεβο (κίνδυνος που δεν έχει παρέλθει όποια και αν είναι η έκβαση των αμερικανικών προεδρικών εκλογών), η Ρωσία έσφιγγε τον έλεγχο στο 20% του κατεχόμενου ουκρανικού εδάφους, η Ουκρανία έχανε την Αβντιίβκα και ο καταπονημένος στρατός της το πνεύμα μάχης.

Αμυντικοί αναλυτές εκτιμούν ότι το «πράσινο φως» που δόθηκε εν τέλει από το Κογκρέσο στο πακέτο ύψους 61 δισ. δολαρίων απομακρύνει τον κίνδυνο μίας στρατιωτικής ήττας της Ουκρανίας εντός του 2024. Η εισροή όπλων, βλημάτων πυροβολικού και πυρομαχικών δίνει στο Κίεβο μία ρεαλιστική δυνατότητα να επιβραδύνει ή και να ανακόψει τα ρωσικά εδαφικά κέρδη. Πολλά θα εξαρτηθούν, ωστόσο, από το χρονοδιάγραμμα παράδοσης του δυτικού οπλισμού συνολικά.

Όσον αφορά την αποδεσμευμένη αμερικανική βοήθεια, αν και οι πρώτες παραδόσεις αναμένεται να γίνουν εντός ημερών (όπως βλήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών από αποθήκες στην Ευρώπη), εκτιμάται ότι θα χρειαστούν εβδομάδες για να επανεξοπλιστούν επαρκώς οι ουκρανικές δυνάμεις στη γραμμή του μετώπου άνω των 1.000 χιλιομέτρων. Οι ρωσικές δυνάμεις, εν τω μεταξύ, επικεντρώνουν στη μεγάλης στρατηγικής σημασίας πόλη Τσάσιβ Γιαρ, η οποία βρίσκεται στην μερικώς κατεχόμενη βιομηχανική ζώνη του Ντονέτσκ.

Είκοσι χιλιάδες ρωσικά στρατεύματα επιχειρούν να εισβάλουν στην Τσάσιβ Γιαρ, κατά την ουκρανική στρατιωτική διοίκηση. Η κατάληψή της θα άνοιγε το δρόμο για διείσδυση των Ρώσων βαθύτερα στο Ντονέτσκ, και ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα είχε μία σημαντική νίκη να διατυμπανίζει στην επίσημη τελετή ορκωμοσίας του την 7η Μαΐου και την ακόλουθη Ημέρα της Νίκης στις 9 Μαΐου. 

Μέσω της Τσάσιβ Γιαρ είναι προσβάσιμες για τους Ρώσους οι πόλεις Κραματόρσκ, Σλαβιάνσκ, Ντουρζκίβκα και Κοστιανίνιβκα, οι οποίες και χαρακτηρίζονται ως η ραχοκοκαλιά της άμυνας των Ουκρανών στα ανατολικά από το Ινστιούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW). Ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, στρατηγός Ολεξάντρ Σίρσκι, έχει δηλώσει πως η κατάσταση έχει «επιδεινωθεί σοβαρά» μετά την κλιμάκωση των ρωσικών επιχειρήσεων σε πολλά σημεία κατά μήκος της γραμμής του μετώπου, και ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει προειδοποιήσει πως στόχος της Μόσχας είναι κατάληψη της Τσάσιβ Γιαρ έως την 9η Μαΐου.

Οι ρωσικές δυνάμεις ενδέχεται να μην έχουν «απεριόριστο χρονικό περιθώριο» για να αξιοποιήσουν τα πρόσφατα κέρδη στο πεδίο της μάχης, κατά το ISW. Η ρωσική στρατιωτική διοίκηση γνωρίζει ότι το «παράθυρο» στενεύει πριν φτάσει περισσότερη δυτική βοήθεια και προσπαθεί να εξασφαλίσει κέρδη πριν αυτό κλείσει, κατά την εκτίμηση των αναλυτών.

Πέραν της νέας αμερικανικής βοήθειας, το Κίεβο αναμένει περί τα τέλη Μαΐου ή αρχές Ιουνίου μαχητικά F-16 και πρόσθετες προμήθειες πυρομαχικών, στο πλαίσιο της λεγόμενης τσεχικής πρωτοβουλίας. Τότε εκτιμάται ότι θα βελτιωθούν πιο σημαντικά οι στρατιωτικές του δυνατότητες, ενώ πάγιο αίτημα παραμένει να λάβει περισσότερα αντιαεροπορικά συστήματα Patriot καθώς και σύγχρονους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να στοχεύσουν βαθύτερα πίσω από τις ρωσικές γραμμές.

Το πακέτο που ενέκρινε το αμερικανικό Κογκρέσο φέρεται να περιλαμβάνει για πρώτη φορά την παράδοση στο Κίεβο πυραύλων ATACMS με βεληνεκές 300 χιλιομέτρων. Το περασμένο φθινόπωρο οι ΗΠΑ είχαν στείλει στην Ουκρανία την έκδοση μεσαίου βεληνεκούς του συγκεκριμένου πυραυλικού συστήματος που μπορεί να χτυπήσει στόχους σε απόσταση 165 χιλιομέτρων.

Αμερικανοί αξιωματούχοι μέχρι πρότινος αρνούνταν την παράδοση ATACMS μεγαλύτερου βεληνεκούς στο Κίεβο, θέτοντας τόσο ζήτημα προμηθειών, όσο και το να μην «προκληθεί» η Μόσχα, ωστόσο η στάση των ΗΠΑ φέρεται να έχει αλλάξει καθώς η κατάσταση στο ουκρανικό πεδίο μάχης περιγράφεται με όλο και πιο δυσοίωνους όρους τους τελευταίους μήνες.

Ο διευθυντής της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς, δήλωσε νωρίτερα τον Απρίλιο ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να χάσει τον πόλεμο μέχρι το τέλος του έτους χωρίς αμερικανική υποστήριξη, και ο κορυφαίος στρατηγός των ΗΠΑ για την Ευρώπη, ο διοικητής της EUCOM στρατηγός Κρις Καβόλι, ανέφερε στο Κογκρέσο ότι οι Ρώσοι έχουν τέτοιο πλεονέκτημα σε πυρομαχικά πυροβολικού που σύντομα θα υπερτερούν των Ουκρανών 10 προς 1. Η Ρωσία έχει διατηρήσει ένα «σημαντικό ποσοτικό πλεονέκτημα» έναντι της Ουκρανίας όσον αφορά τα πυρομαχικά, το ανθρώπινο δυναμικό και τον εξοπλισμό, ανέφερε επίσης αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. 

Η παράδοση των ATACMS, η οποία είναι απίθανο να δημοσιοποιηθεί όταν και εφόσον συμβεί, λογικά θα ορίζει ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το προηγμένο σύστημα κατευθυνόμενων πυραύλων για να πλήξει στόχους εντός της ίδιας της Ρωσίας. Το Κρεμλίνο, σε κάθε περίπτωση, προειδοποιεί ότι εάν το Κίεβο παραλάβει τους πυραύλους, οι δυνάμεις του θα απωθήσουν τον ουκρανικό στρατό ακόμη πιο πίσω από τα ρωσικά σύνορα -στα οποία συμπεριλαμβάνει η Μόσχα και παράνομα κατεχόμενα και προσαρτημένα ουκρανικά εδάφη-, επεκτείνοντας αυτό που αποκαλεί «ουδέτερη ζώνη».

Πέραν των στρατιωτικών προμηθειών, η έλλειψη εφέδρων αποτελεί πλέον μείζον ζήτημα για την Ουκρανία, με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να έχει εισάγει πρόσφατα αμφιλεγόμενο νόμο που μειώνει το ηλικιακό όριο επιστράτευσης από τα 27 στα 25 έτη. Η Ρωσία είναι σήμερα σε θέση να επιστρατεύσει περίπου 30.000 στρατιώτες κάθε μήνα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ουάσινγκτον και του Κιέβου, και εξακολουθούν να είναι αρκετοί για να καλύψουν τουλάχιστον τις μαζικές απώλειες στο πεδίο της μάχης. 

Χαιρετίζοντας την έγκριση της αμερικανικής βοήθειας από το αμερικανικό Κογκρέσο, ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρι Κουλέμπα, προειδοποίησε παράλληλα χθες πως η Δύση πρέπει να αναγνωρίσει ότι «η εποχή της ειρήνης στην Ευρώπη έχει τελειώσει», και το Κίεβο αναπόφευκτα θα χρειαστεί περισσότερη βοήθεια για να πολεμήσει τη Ρωσία.

Η Χέδερ Κόνλεϊ, πρόεδρος του German Marshall Fund των ΗΠΑ, σχολιάζει ότι η νίκη που συνιστά για τον Τζο Μπάιντεν και τους συμμάχους των ΗΠΑ η έγκριση της βοήθειας μετριάζεται από τις επιπτώσεις που είχαν οι καθυστερήσεις στο πεδίο της μάχης. «Πρόκειται για ένα ισχυρό μήνυμα αμερικανικής ηγεσίας σε μια εποχή τεράστιας αστάθειας, αλλά η καθυστέρηση δημιούργησε ρωγμές σε αυτή την αξιοπιστία» επισήμανε η Κόνλεϊ, σημειώνοντας πως η αξιοπιστία των ΗΠΑ θα παραμείνει στο μικροσκόπιο καθ’ οδόν προς τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.