Το φαινόμενο της μείωσης της εμπορευσιμότητας των εισηγμένων τίτλων στα Χρηματιστήρια δεν είναι ελληνική πρωτοτυπία. Η εμπορευσιμότητα των μετοχών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποστεί σημαντική μείωση τα τελευταία χρόνια και δεν είναι λίγες οι εταιρίες εκείνες που τα στελέχη τους σκέφτονται να εισαχθούν στο χρηματιστήριο στις ΗΠΑ, εκεί που η ρευστότητα είναι υψηλότερη και άρα η αγορά αποτελεσματικότερη να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη και τις προοπτικές τους πληρώνοντας υψηλότερες αποτιμήσεις.
Πίσω από αυτήν τη διαφαινόμενη εξέλιξη, σαφώς και υπάρχει το θέμα του χρηματιστηριακού Brexit και των προβλημάτων που προέκυψαν από τη συμβατότητα της παρουσίας χρηματιστηριακών εταιριών και το διαφορετικό καθεστώς λειτουργίας και μεταφοράς κεφαλαίων απ' ό,τι συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Βεβαία για να τα λέμε και όλα η ελληνική αγορά συρρικνώθηκε για πολλούς και πιο σύνθετους λόγους που αφορούσαν τη γενικότερη αξιοπιστία της χώρας και των εταιριών. Η μία παράμετρος υπονόμευε την άλλη. Ένα είδος αυτοτροφοδοτούμενης υποβάθμισης.
Παρόλα αυτά η ρευστότητα της διαπραγμάτευσης μιας μετοχής μπορεί να βελτιωθεί από κινήσεις που αφορούν την εταιρική διακυβέρνηση: Μια πρόσφατη μελέτη ανέλυσε τον αντίκτυπο της βελτίωσης της ρευστότητας των μετοχών (και κατ’ επέκταση στις αποτιμήσεις) με κριτήριο τη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης. Για να γίνει αυτό οι συγγραφείς της μελέτης ανέλυσαν 428 σχετικές μελέτες από 55 εργασίες καλύπτοντας ένα εκτεταμένο δείγμα από 632.196 παρατηρήσεις εταιριών.
Με βάση αυτές τις μελέτες, το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τη μέση επίδραση ορισμένων βασικών μέτρων στις αποτιμήσεις των μετοχών. Οι τέσσερις βασικές κατηγορίες αφορούσαν τη α) μείωση του spread διαπραγμάτευσης κατά 1% β) την αύξηση του σκορ της εταιρικής διακυβέρνησης γ) την αύξηση των μελών του ΔΣ και δ) την αύξηση των θεσμικών επενδυτών κατά 1% στο μετοχικό κεφάλαιο.
Επίδραση διαφορετικών μέτρων στις αποτιμήσεις των μετοχών
Πηγή: Liquidity, corporate governance and firm performance: A meta-analysis - Nguyen and Dao (2022)
Το διάγραμμα δείχνει, ότι μόνο η βελτίωση στα προαπαιτούμενα της Εταιρικής διακυβέρνησης με αύξηση του σχετικού σκορ κατά 1 μονάδα επιφέρει βελτίωση στην αποτίμηση κατά 0,23%. Φαίνεται δε, ότι είναι πολύ πιο σημαντική σαν εξέλιξη για την πορεία της μετοχής από την παρουσία των θεσμικών επενδυτών ή από ένα πολυμελές διοικητικό συμβούλιο.
Στη μελέτη οι συγγραφείς έλεγξαν επίσης το ενδεχόμενο δημιουργίας προστιθέμενης αξίας στη μετοχή εάν ο Διευθύνων Σύμβουλος είναι επίσης ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και δεν βρήκαν κανένα αποτέλεσμα.
Αυτό όμως που βοηθά περισσότερο από την αύξηση της ρευστότητας, είναι η συνολική βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης. Χρησιμοποιώντας δείκτες εταιρικής διακυβέρνησης, όπως οι βαθμολογίες ποιότητας του ISS Board Quality ως μέτρο, διαπίστωσαν ότι η βελτίωση της βαθμολογίας κατά μία βαθμίδα βελτιώνει τις αποτιμήσεις περισσότερο και από τον διορισμό ειδικού διαπραγματευτή προκειμένου να μειωθεί το spread διαπραγμάτευσης μεταξύ αγοραστή και πωλητή.
Η αύξηση της ρευστότητας των μετοχών καθώς η διαφορά προσφοράς-ζήτησης μειώνεται κατά 1% οδηγεί σε μέση αύξηση 0,13% στην αποτίμηση της εταιρείας.
Η βελτίωση των βαθμολογιών διακυβέρνησης απαιτεί από μια εταιρεία να κάνει σοβαρές αλλαγές στην παρακολούθηση και την επίτευξη ποιοτικών και ποσοτικών στόχων, κάτι που μπορεί να σημαίνει περισσότερα από την απλή προσθήκη μερικών μελών του διοικητικού συμβουλίου ή άλλων συμβολικών μέτρων.
Όμως, σε αντίθεση με την προσπάθεια αύξησης της ρευστότητας μέσω ενός ειδικού διαπραγματευτή ή την προσέλκυση νέων θεσμικών επενδυτών είναι ένα μέτρο που βρίσκεται εξ ολοκλήρου υπό τον έλεγχο των στελεχών και των συμβουλίων τους. Και για αυτό το λόγο αξίζει μια πιο εντατική προσπάθεια πριν από την απόφαση αναζήτησης μιας αγοράς με καλύτερα στοιχεία ρευστότητας.
