Καθημερινά κατακλυζόμαστε από δημοσιεύσεις στοιχείων από πολλούς και διαφορετικούς οικονομικούς δείκτες από κάθε γωνιά του πλανήτη που είναι αρκετά δύσκολο για τους μη επαγγελματίες της αγοράς να γνωρίζουν ποιοι έχουν τη μεγαλύτερη σημασία. Στην πραγματικότητα, η ανακοίνωση μιας οικονομικής επίδοσης από μόνη της σπάνια προκαλεί σημαντικές κινήσεις στις αγορές. Αυτό που συνήθως δημιουργεί λόγους για μεγάλες κινήσεις στα ομόλογα και τις μετοχές είναι η απόκλιση από τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις της αγοράς ή κατά το ελληνικότερο γνωστό και ως «consensus».
Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι εκπλήξεις είναι αυτές που δημιουργούν δυναμική στην αγορά όχι τα στοιχεία καθαυτά. Αν για παράδειγμα το consensus των εκτιμήσεων για τον πληθωρισμό είναι 3% και η πραγματικότητα επιβεβαιώσει αυτή την πρόβλεψη τότε δεν θα πρέπει να δούμε κάποια σημαντική κίνηση στο ταμπλό. Αν όμως η πρόβλεψη είναι 2,5% και τα στοιχεία δείξουν 3% τότε θα πρέπει να δούμε μια έντονη κίνηση.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινιστεί τι περιλαμβάνει ένα consensus: Αν και οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις που αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης ή οι πλατφόρμες δεδομένων προέρχονται από επαγγελματίες αναλυτές/οικονομολόγους αυτό που μετράει περισσότερο είναι το τι αναμένει ένας επενδυτής. Εάν οι επενδυτές έχουν διαφορετικές προσδοκίες από ό,τι δείχνουν οι έρευνες μεταξύ των οικονομολόγων, τότε ο πληθωρισμός του 3% ακόμα και όταν το 3% ήταν «αναμενόμενο» μπορεί να κινήσει την αγορά. Συνήθως όμως οι δύο αυτές προσδοκίες ταυτίζονται. Επίσης, ένα άλλο σημείο προσοχής είναι ο διαφορετικός πάροχος δεδομένων (Bloomberg, Reuters κλπ) καθώς και το πλήθος και η επικαιροποίηση των εκτιμήσεων που συμμετέχει στην πρόβλεψη. Μια πρόβλεψη που έχει γίνει σε σχετικά μακρινό χρόνο δεν δημιουργεί κίνητρα ενδιαφέροντος ενώ προβλέψεις που περιορίζονται σε εκτιμήσεις 1 ή 2 οικονομολόγων μάλλον καθιστούν μια αδύναμη ετυμηγορία.
Το μέγεθος μετράει: Όσο πιο μεγάλη η απόκλιση τόσο μεγαλύτερη είναι η αντίδραση ανάλογα φυσικά με το τι αφορούν τα στοιχεία. Για παράδειγμα, μια απόκλιση 0,5% στα μηνιαία δεδομένα της βιομηχανικής παραγωγής δεν έχει την ίδια ένταση υποδοχής με την ίδια απόκλιση στα στοιχεία για τον πληθωρισμό. Επίσης, οι αντιδράσεις της αγοράς δεν είναι γραμμικές. Όσο μεγαλύτερη είναι η έκπληξη τόσο πιο ακραία αντιδρά η αγορά, επειδή περισσότεροι επενδυτές θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τις νέες προοπτικές που δημιουργούνται.
Κάθε συγκυρία είναι διαφορετική, κάθε δείκτης έχει διαφορετικό βάρος: Το γενικό οικονομικό περιβάλλον είναι σημαντικό για την υποδοχή της έκπληξης. Σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων μετά το 2010 οι αγορές αντιδρούσαν συχνά πολύ διαφορετικά στις οικονομικές εκπλήξεις από ό,τι πριν από το 2008. Η τρέχουσα περίοδος ωστόσο, προσομοιάζει πολύ στις αντιδράσεις που κατά κόρον παρατηρήθηκαν πριν το 2008. Από την ένταση των αντιδράσεων προκύπτει ότι οι τρεις πιο σημαντικοί μοχλοί των μετοχών και ομολόγων είναι η οικονομική ανάπτυξη, ο πληθωρισμός και τα επιτόκια. Όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.
Σε αυτό το σημείο η μελέτη της Maria Verra από το Χρηματιστήριο του Λονδίνου (πάντα υπάρχει μια μελέτη τεκμηρίωσης) έρχεται με δεδομένα να μας πει το αντίκτυπο του κάθε δείκτη. Η Μαρία εξέτασε τις κινήσεις της αγοράς σε διάστημα 5 λεπτών μετά δημοσίευση των στοιχείων και μέτρησε τη μέση ποσοστιαία διαφορά στην απόδοση μεταξύ των 20% μεγαλύτερων και 20% μικρότερων εκπλήξεων στα συμβόλαια του S&P-500.
Οι μεγαλύτερες αντιδράσεις του S&P 500 αφορούν εκπλήξεις για τα στοιχεία της ανεργίας, τα στοιχεία για τον πληθωρισμό (ιδίως τον δομικό πληθωρισμό), τον PMI της μεταποίησης, τις λιανικές πωλήσεις και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Αυτό είναι πολύ λογικό, καθώς τα δεδομένα για την ανεργία αντικατοπτρίζουν την ισχύ της οικονομικής ανάπτυξης και είναι κινητήρια δύναμη της μελλοντικής νομισματικής πολιτικής, ενώ τόσο ο PMI της μεταποίησης όσο και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών είναι δείκτες μελλοντικής αύξησης του ΑΕΠ. Τα δεδομένα για την αύξηση του ΑΕΠ από μόνα τους δεν είναι τόσο σημαντικά (όσο θα έπρεπε) καθώς δημοσιεύονται κάθε τρεις μήνες και συνήθως πολύ μετά το τέλος ενός τριμήνου, επομένως οι δείκτες για την πραγματική οικονομία, όπως οι λιανικές πωλήσεις ή οι δείκτες PMI είναι κάτι σαν πρόδρομοι δείκτες.
Τι γίνεται όμως με τα επιτόκια; Ιδού η αντίδραση της απόδοσης του 10ετούς ομολόγου (US Bond) σε μακροοικονομικές εκπλήξεις. Το σύνολο των σχετικών δεικτών που επιδρά είναι ακόμη μικρότερο από ό,τι για τις μετοχές. Στην ουσία, το μόνο που έχει σημασία είναι οι εκπλήξεις για τον δομικό πληθωρισμό, την ανεργία και τους PMI της μεταποίησης. Τα υπόλοιπα δεν είναι τόσο συναφή και πιθανώς απλός θόρυβος. Και βέβαια η κίνηση των ομολόγων επιδρά άμεσα στην αξιολόγηση των μετοχών αφού προσδιορίζει το ασφάλιστρο κινδύνου των μετοχών καθώς και το πόσο ανταγωνιστικά είναι τα μερίσματα των εταιριών.
Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται απλά, η πραγματικότητα ωστόσο είναι πολύ πιο σύνθετη. Αν και η ροή δεδομένων καθημερινά είναι μεγάλη και πολλές φορές οδηγεί σε διαφορετικά ή και αντικρουόμενα συμπεράσματα η στιγμιαία απόκριση σε οικονομικές εκπλήξεις έχει κάποιο ενδιαφέρον. Ωστόσο, ο πολυπαραγοντικός χαρακτήρας των αγορών και ο πολλαπλασιασμός της έντασης της πληροφορίας από διαφορετικές πηγές μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγεί σε διαφορετική κατεύθυνση την τάση. Το έχουμε ξαναπεί: «είναι δύσκολο το εύκολο κέρδος» ή όπως αναφέρει και το αφεντικό μου «Η διακύμανση μιας αγοράς εξαρτάται μόνο από ένα παράγοντα: Τα πάντα».
