Όπως και να βλέπει κανείς τα πράγματα, είναι γεγονός πως η χρονιά που φεύγει είχε πολύ περισσότερες συγκινήσεις από τις προηγούμενες. Οι χρηματιστηριακές αγορές έγιναν μέσα σε μερικούς μήνες πολύ πιο πολύπλοκες. Αν μπορούσαμε να πούμε πως η κατάσταση της αγοράς περιγράφεται από μία εξίσωση μαθηματικού τύπου, δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε πως οι άγνωστοι έγιναν ξαφνικά πολύ περισσότεροι και, ακόμα χειρότερα, μεταβάλλονταν και οι ίδιοι κάθε μέρα.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η προσπάθεια να προβλέψει κανείς τι θα γίνει την επόμενη χρονιά είναι ακόμα πιο δύσκολη απ’ ότι συνήθως αφού κανείς δεν μπορεί να μας εγγυηθεί πως η εξίσωση δεν θα γίνει ακόμα πιο περίπλοκη. Βέβαια, όπως θυμόμαστε από τις εποχές που καθόμαστε σε κάποιο θρανίο, ο δάσκαλος είναι λιγότερο αυστηρός όταν δυσκολευόμαστε να λύσουμε μία δύσκολη άσκηση. Με αυτά στο νου θα προσπαθήσουμε να δούμε τι μπορεί να περιμένουμε από το 2023.
Διαβάζοντας τις, καθιερωμένες για αυτή την εποχή του χρόνου, εκτιμήσεις των στελεχών των τραπεζών και των χρηματιστηριακών εταιρειών για το πως θα εξελιχθεί η επόμενη χρονιά και ποια πρέπει να είναι η επενδυτική μας στάση, μπορούμε να διακρίνουμε κάποια κοινά σημεία ανάμεσα στα πολυσέλιδα κείμενα που έρχονται στα χέρια μας.
Φαίνεται πως μεγάλο μέρος των αναλυτών εκτιμά πως η οικονομία των ΗΠΑ και της Ευρώπης θα αδυνατίσει και μάλλον θα περάσει σε μία κατάσταση ήπιας ύφεσης. Αρκετοί από αυτούς υποστηρίζουν πως η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας θα αρχίσει να ψαλιδίζει την κερδοφορία μεγάλου μέρους των επιχειρήσεων. Όταν αυτό αρχίζει να γίνεται φανερό, οι αγορές θα φοβηθούν και θα οδηγήσουν τις τιμές των μετοχών σε χαμηλότερα επίπεδα.
Κατά τους περισσότερους αναλυτές, αυτό θα γίνει κάποια στιγμή μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023 και τότε θα είναι μία καλή ευκαιρία για αγορές μετοχών. Αν εξαιρέσουμε κάποιες φωνές όπως αυτή του Νουριέλ Ρουμπίνι ο οποίος επιμένει πως τα πράγματα στις αγορές θα έχουν πολύ αρνητική εξέλιξη, οι περισσότεροι άλλοι εκτιμούν πως η καλή διάθεση των αγορών που χαρακτηρίζει την περίοδο από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι και σήμερα θα διατηρηθεί για λίγο ακόμα και μετά θα δώσει τη θέση της σε μία διορθωτική κίνηση με αφορμή τη μείωση των περιθωρίων κέδρους στην οποία αναφερθήκαμε παραπάνω.
Οι πιο απαισιόδοξοι από αυτούς πως η αναταραχή του πρώτου τριμήνου θα φέρει τις χρηματιστηριακές αγορές λίγο πιο κάτω από τα χαμηλά που σημείωσαν τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο που μας πέρασαν. Για τον πιο χαρακτηριστικό χρηματιστηριακό δείκτη απ’ όλους, τον S&P 500 των αμερικανικών χρηματιστηρίων, εκείνα τα επίπεδα ήταν ανάμεσα στις 3.500 με 3.600 μονάδες και τα πιθανά χαμηλά επίπεδα σύμφωνα με το σενάριο που μόλις αναφέραμε είναι κοντά στις 3.300 μονάδες.
Ανεξάρτητα όμως από το ποιο είναι το χαμηλότερο πιθανό σημείο της αρχής του χρόνου για τον κάθε αναλυτή, στο τι θα γίνει στο υπόλοιπο του χρόνου υπάρχει μία σχετική ομοφωνία, καθώς ένα μεγάλο μέρος τους εκτιμά πως θα επικρατήσει ένα σχετικά καλό χρηματιστηριακό κλίμα το οποίο θα ανεβάσει τους δείκτες λίγο πιο πάνω από τις σημερινές τιμές προς το τέλος του χρόνου.
Σχεδόν όλοι πιστεύουν πως μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023 θα κορυφωθεί η πορεία ανόδου των επιτοκίων αναφοράς που ξεκίνησε μέσα στο 2022 και προς το τέλος της χρονιάς θα αρχίσει η αντίστροφη πορεία. Ως εκ τούτου, είναι αρκετά πιο αισιόδοξοι για τα υψηλής ποιότητας ομόλογα, μετά από το καταστροφικό πρώτο εννεάμηνο του 2022.
Δεν χρειάζεται όμως να επιμείνουμε στα γρήγορα συμπεράσματά μας από τις απόψεις των αναλυτών των διεθνών τραπεζών για το 2023. Το βασικό σενάριο στο οποίο αναφερθήκαμε νωρίτερα φαίνεται αρκετά λογικό, αν και μας προβληματίζει το γεγονός πως δεν υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφωνίες μεταξύ των αναλυτών.
Όσο αφορά στην ανοδική κίνηση της αγοράς που ξεκίνησε από τα χαμηλά του Οκτωβρίου, δεν θα νοιώθαμε έκπληξη αν συνεχιζόταν για πιο μεγάλο διάστημα και σε πιο υψηλά επίπεδα από τα τωρινά, ακόμα και αν ξεπερνούσε τις 4.300 μονάδες για τον S&P 500, εφόσον βέβαια δεν έρθει κάποιο σημαντικό αρνητικό νέο. Αν σήμερα και αύριο δεν μας έρθει κάποια «βόμβα» από τις κεντρικές τράπεζες, το ράλι μπορεί να συνεχιστεί και να μπούμε στο 2023 με καλή διάθεση.
Το πρώτο σοβαρό τεστ θα έρθει λογικά με τις ανακοινώσεις των εταιρικών αποτελεσμάτων των μεγάλων επιχειρήσεων από τα μέσα το Ιανουαρίου και μετά. Εκεί θα αρχίσει να φαίνεται αν η, πολύ λογική, υπόθεση σύμφωνα με την οποία τα περιθώρια κέρδους πολλών επιχειρήσεων θα υποστούν σημαντικές πιέσεις είναι σωστή ή όχι. Σχετικά με την πορεία των επιτοκίων αναφοράς των Κεντρικών Τραπεζών, αν συνεχιστούν οι σχετικά αδύναμες μετρήσεις του πληθωρισμού, όπως η χθεσινή στις ΗΠΑ, και επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για μείωση των περιθωρίων κέρδους, δεν θα ήταν μεγάλη έκπληξη η αλλαγή στάσης της Fed νωρίτερα απ’ ότι εκτιμούν τώρα οι αγορές. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, δηλαδή η μείωση των επιτοκίων μέσα στο πρώτο εξάμηνο, είναι προφανές πως οι αγορές θα αντιδράσουν θετικά, και αυτές των ομολόγων και αυτές των μετοχών.
Μπορεί αυτό που θα πούμε να ακουστεί λίγο παράδοξο αλλά για μας η top επενδυτική επιλογή για το 2023 είναι η συνεχής παρακολούθηση των οικονομικών εξελίξεων, η μελέτη των οικονομικών δεδομένων και η προσπάθεια να κατανοήσουμε τα μηνύματα που μας στέλνουν οι αγορές με την συμπεριφορά τους. Επίσης, καλό είναι μην ξεχάσουμε καθόλου τις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται παγκοσμίως σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο.
Η τάση δημιουργίας δύο χωριστών γεωπολιτικών στρατοπέδων λογικά θα ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια, όπως και η προσπάθεια δημιουργίας άλλων εφοδιαστικών αλυσίδων με μεγαλύτερη έμφαση στην ασφάλειά τους και όχι στο χαμηλό κόστος και την ταχύτητα.
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την γενικότερη ενίσχυση του πληθωρισμού, όπως και ο ανταγωνισμός για την εξασφάλιση πρώτων υλών, ειδικά όταν η Κινεζική οικονομία βρει μία νέα ισορροπία. Αυτό το λέμε γιατί είναι σημαντικό να μην παρασυρθούμε βλέποντας τις αγορές να κινούνται θετικά για ένα διάστημα, το επίπεδο προσοχής μας πρέπει να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για πολύ καιρό.
Αν θέλουμε να μιλήσουμε και λίγο πιο συγκεκριμένα, αν η διαίσθησή μας σχετικά με την πορεία της εν εξελίξει ευρισκόμενης ανόδου των αγορών επαληθευθεί, καλό θα ήταν να συνοδευτεί και από μερικές πωλήσεις στην περίπτωση που όντως πλησιάσουμε ή ξεπεράσουμε τις 4.300 μονάδες στον μεγάλο αμερικανικό χρηματιστηριακό δείκτη.
Έτσι θα είναι πιο εύκολο για κάποιον να εκμεταλλευθεί την όποια διόρθωση ακολουθήσει αυτή την άνοδο καθώς θα έχουμε μπει για τα καλά μέσα στο 2023. Δεδομένης της πολυπλοκότητας της «χρηματιστηριακής εξίσωσης», όπως είπαμε νωρίτερα, η παρουσία των παραδοσιακών επενδυτικών καταφυγίων, κυρίως του χρυσού, σε κάθε χαρτοφυλάκιο είναι μία αρκετά λογική κίνηση.
Λογική είναι επίσης και η αγορά μετοχών επιχειρήσεων που ασχολούνται με την εξόρυξη βιομηχανικών μετάλλων, κατά προτίμηση σε περιόδους χρηματιστηριακών διορθώσεων, καθώς είναι σχεδόν προφανές πως όταν η παγκόσμια οικονομία επιστρέψει σε μία ομαλή κατάσταση η ζήτηση για χαλκό, αλουμίνιο, χάλυβα και όχι μόνο αυτά, θα ξεπεράσει σχετικά εύκολα την προσφορά.
Εταιρείες όπως η Rio Tinto (RIO NYSE), η BHP (BHP NYSE), η Freeport McMoRan (FCX NYSE), η Glencore (GLEN LONDON) και άλλες θα βρίσκονται στο προσκήνιο για αρκετό καιρό ακόμα. Σωστή κίνηση θα αποδειχθεί λογικά και η αγορά μετοχών που έχουν σχέση με την αμυντική βιομηχανία, ιδίως στην Ευρώπη, για προφανείς λόγους.
Εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε την Thyssen Krupp (TKA XETRA), την γνωστή γερμανική βιομηχανία που έχει και εκτεταμένες δραστηριότητες στον αμυντικό τομέα και την επίσης γερμανική αλλά αρκετά μικρότερη Hensoldt (HAG XETRA). Ενδιαφέρον έχει επίσης η παρακολούθηση της πορείας μεγάλων επιχειρήσεων που προσπαθούν να ανακτήσουν τα πρωτεία στους τομείς δραστηριοποίησής τους. Η πρώην βασίλισσα των μικροεπεξεργαστών Intel (INTC NASDAQ) και η κάποτε μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία General Motors (GM NYSE) μας έρχονται εύκολα στο μυαλό.
Προφανώς, υπάρχουν πολλά άλλα ενδιαφέροντα και σημαντικά πράγματα στις αγορές και μπορεί το 2023 να μας αναγκάσει να δούμε και άλλους επενδυτικούς κλάδους, όπως έγινε το 2022.
Θα επιμείνουμε όμως σε αυτό που είπαμε παραπάνω, πως δηλαδή η top επενδυτική επιλογή για το 2023 είναι η συνεχής παρακολούθηση των οικονομικών εξελίξεων, η μελέτη των οικονομικών δεδομένων και η προσπάθεια να κατανοήσουμε τα μηνύματα που μας στέλνουν οι αγορές με τη συμπεριφορά τους. Αν μας πει κάποιος πως αυτό ισχύει πάντα θα έχει απόλυτο δίκιο. Απλώς, μερικές φορές τα λάθη κοστίζουν περισσότερο από άλλες. Το 2022 σίγουρα ήταν μία από αυτές τις περιπτώσεις. Καθόλου απίθανο να είναι και το 2023.
