Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Η απόφαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ στις 16 Δεκεμβρίου αναμένεται με μεγάλη αγωνία από τους επενδυτές. Αυτό εξάλλου αποδείχθηκε και από την πτώση των διεθνών χρηματιστηρίων την προηγούμενη εβδομάδα, όπως άλλωστε είχε συμβεί και το δίμηνο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου, όταν οι διάφορες αναφορές περί αύξησης των επιτοκίων είχαν προκαλέσει πτώση στα χρηματιστήρια.
Για ποιο λόγο όμως η απόφαση περί αύξησης ή όχι των επιτοκίων είναι τόσο σημαντική για τα χρηματιστήρια;
Στα παρακάτω διαγράμματα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Το επιτόκιο σύγκρισης είναι το funds rate, σύμφωνα με το οποίο τα πιστωτικά ιδρύματα καταθέτουν χρήματα στην Fed και κατόπιν αυτή τα δανείζει σε άλλα πιστωτικά ιδρύματα. Ουσιαστικά το funds rate είναι το επιτόκιο overnight με το οποίο το ένα πιστωτικό ίδρυμα δανείζει το άλλο.
Στο παρακάτω γράφημα παρατηρούμε την κίνηση του S&P 500 σε σχέση με το Fed funds rate. Πριν την χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 όπου το εν λόγω επιτόκιο βρισκόταν σε υψηλά επίπεδα, η απόδοση του S&P 500 ήταν μικρή. Από το 2009 κι έπειτα όπου ουσιαστικά είχαμε μηδενικά επιτόκια, η απόδοση του S&P 500 εκτοξεύθηκε έως και σήμερα. Πιθανόν, εάν η Fed αποφασίσει αύξηση επιτοκίων, αυτή να οδηγήσει σε σταδιακή πτώση του S&P 500 μέχρι τα επιτόκια να σταθεροποιηθούν στο επίπεδο που θα αποφασίσει η Fed.
Επίσης μια άλλη ενδιαφέρουσα σύγκριση είναι το P/E του S&P 500. Όπως γίνεται αντιληπτό από το παρακάτω γράφημα υπάρχει αρνητική συσχέτιση μεταξύ επιτοκίων και P/E. Κι αυτό είναι λογικό καθώς οι τιμές στο χρηματιστήριο μεταβάλλονται πολύ γρηγορότερα από τα κέρδη των εταιρειών.
Ακόμη, η αύξηση των επιτοκίων κάνει τους επενδυτές περισσότερο risk averse (να αποφεύγουν τον κίνδυνο) στρέφοντάς τους σε επενδύσεις (όπως θα δούμε παρακάτω) με λιγότερο ρίσκο.
Σε θετική συσχέτιση βρίσκεται το εν λόγω επιτόκιο και με το δεκαετές αμερικανικό ομόλογο. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό από το παρακάτω γράφημα, η απόδοση του αμερικανικού δεκαετούς ομολόγου κινείται λίγο υψηλότερα σε σχέση με τα επιτόκια, ενώ σε περιόδους ιδιαίτερα χαμηλών επιτοκίων η απόδοση ουσιαστικά δεν αυξάνεται.
Η τιμή του χρυσού σε σχέση με τα επιτόκια της Fed μέχρι την δεκαετία του '90 ουσιαστικά προπορευόταν της αύξησής τους (όπως φαίνεται και στο διάγραμμα), σημειώνοντας την υψηλότερη τιμή του λίγο πριν το υψηλότερο επίπεδο των επιτοκίων και το αντίθετο.
Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του '90 όμως, η τιμή του χρυσού παρέμεινε, θα μπορούσαμε να πούμε, αδιάφορη σε σχέση με την μεταβολή των επιτοκίων, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 ξεκίνησε τον μακροχρόνιο ανοδικό του κύκλο για φθάσει στην φάση της διόρθωσης αυτού.
Η επίδραση των επιτοκίων πάνω στην τιμή του πετρελαίου είναι αντίστοιχες αυτών. Μέχρι το 2002 η μεταβολή της τιμής του πετρελαίου ήταν μικρότερη από αυτή των επιτοκίων, ενώ από το 2002 και μετά η μεταβολή αυτή έγινε μεγαλύτερη (όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα). Παρόλα αυτά όμως συνεχίζει η θετική συσχέτιση μεταξύ επιτοκίων και τιμής πετρελαίου.
Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα πως η αύξηση των επιτοκίων επιδρά αρνητικά στα χρηματιστήρια και θετικά σε ομόλογα (αμερικανικό 10ετές) και πετρέλαιο, ενώ τα τελευταία 25 χρόνια αφήνει αδιάφορη την τιμή του χρυσού.
Πιθανόν να δούμε (σε περίπτωση αύξησης) μία περαιτέρω πτώση στα χρηματιστήρια και μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς άνοδο (λόγω year-end rally) η οποία να συνεχιστεί και τον Ιανουάριο (λόγω January effect), ενώ μετά να ξεκινήσει μία πτωτική κίνηση προς χαμηλότερα επίπεδα.
