Η ρηματική διακοίνωση της Λιβύης προς τον Έλληνα πρεσβευτή στην Τρίπολη Ν. Γαριλίδη για τις τρισδιάστατες σεισμογραφικές έρευνες νοτιοδυτικά της Κρήτης, ήρθε να υπενθυμίσει ότι παρά το ήπιο κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις πολλά μέτωπα που συνδέονται με αυτές παραμένουν ανοικτά.
Ειδικά μάλιστα σε ό,τι αφορά στη Λιβύη τα προβλήματα είναι σαφώς υποκινούμενα και από την Άγκυρα η οποία έχει κάθε λόγο να πυροδοτεί την αντιπαράθεση μεταξύ των δυο χωρών για τις θαλάσσιες ζώνες καθώς έτσι επιβεβαιώνεται και δεσμεύεται ακόμη περισσότερο η Λιβύη στο Τουρκολυβικό Μνημόνιο.
Η προσωρινή κυβέρνηση της Τρίπολης (η οποία έχει καταστεί ντε φάκτο μόνιμη λόγω απουσίας εκλογών) με τη ρηματική διακοίνωση της αμφισβητεί όπως έχει κάνει και στο παρελθόν τις έρευνες σε περιοχή μη οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας η οποία όμως εκ των πραγμάτων θα ανήκει στην Ελλάδα. Ο καθορισμός των Οικοπέδων έχει γίνει βάσει του γνωστού ως νόμου Μανιάτη που ορίζει ότι μέχρις ότου υπάρξει διμερής συμφωνία οριοθέτησης εξωτερικό όριο της ελληνικής ΑΟΖ θεωρείται η μέση γραμμή.
Η κυβέρνηση της Τρίπολης από το παρελθόν έχει επιδιώξει να επιβάλει τετελεσμένα εις βάρος της Ελλάδας με το κλείσιμο του Κόλπου της Σύρτης και την αυθαίρετη χάραξη ευθείων γραμμών βάσης, με τρόπο ώστε η μέση γραμμή να μετατοπίζεται προς την Κρήτη(με παράλειψη φυσικά της Γαύδου) εις βάρος της Ελληνικής ΑΟΖ.
Συγχρόνως με την απόφαση της η λιβυκή κυβέρνηση το 2023 επιχείρησε νέα τετελεσμένα με την κήρυξη Συνορεύουσας Ζώνης η οποία σε ό,τι αφορά τη χώρα μας υπολογίσθηκε με κλείσιμο τον Κόλπο της Σύρτης ενώ στα Ανατολικά ακολούθησε τη γραμμή του Τουρκολυβικού Μνημονίου επικαλύπτοντας μέρος των αιγυπτιακών χωρικών υδάτων, προκαλώντας την αντίδραση και του Καΐρου.
Το νορβηγικό ερευνητικό σκάφος Ramform Hyperion πραγματοποίησε από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τις 31 Μαρτίου τρισδιάστατες έρευνες για λογαριασμό της κοινοπραξίας της ExxonMobil με την HELLENiQ ENERGY. Αυτό που κινητοποίησε τη Λιβυκή κυβέρνηση είναι προφανώς οι πληροφορίες και δηλώσεις αξιωματούχων που έχουν γνώση των ερευνών ότι σύντομα θα υπάρξουν θετικά νέα σε ό,τι αφορά τα εντοπισμένα κοιτάσματα στη συγκεκριμένη περιοχή και μάλιστα η πρώτη δοκιμαστική γεώτρηση τοποθετείται χρονικά στο 2025.
Η κατάσταση στη Λιβύη παραμένει προβληματική καθώς ελάχιστα βήματα έχουν γίνει για συνεννόηση μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Λιβύης, ώστε η χώρα να προχωρήσει σε εκλογές που εκτιμάται ότι θα δώσει πολιτική διέξοδο στη συνεχιζόμενη κρίση.
Η Τουρκία που έχει αποκαταστήσει σχέσεις και με την Ανατολική Λιβύη επιδιώκει να διατηρήσει τη στενή σχέση με τη χώρα προσφέροντας στρατιωτική βοήθεια στην Τρίπολη, προωθώντας τουρκικές εταιρίες στη Λιβύη με στόχο όχι μόνο να ενισχύσει την επιρροή της αλλά και να μπορέσει να ισχυροποιήσει το Τουρκολυβικό Μνημόνιο ώστε να επιβιώσει σε ενδεχόμενη κυβερνητική αλλαγή.
Εξάλλου παρά το γεγονός ότι το δεύτερο Μνημόνιο για κοινές έρευνες από την τουρκική εταιρεία ΤΡΑΟ στις «θαλάσσιες περιοχές» της Λιβύης έχει απορριφθεί από το Διοικητικό Δικαστήριο της Λιβύης, ο κίνδυνος να προσκληθεί από την Τρίπολη η Τουρκία για έρευνες στην Κεντρική Μεσόγειο παραμένει υπαρκτός.
Η Αθήνα οφείλει να συνεχίσει κανονικά το ενεργειακό πρόγραμμα της στα συγκεκριμένα Οικόπεδα προκειμένου να μην θεωρηθεί ότι υποκύπτει στις απειλές της Λιβύης συγχρόνως όμως θα πρέπει να κινητοποιηθεί ώστε να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τους παράγοντες της Ανατολικής Λιβύης οι οποίοι είχαν αναδειχθεί σε πολύτιμους συμπαραστάτες στην αμφισβήτηση της νομιμότητας του Τουρκολυβικού Μνημονίου, στάση που δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη και στο μέλλον.
Συγχρόνως θα πρέπει να επιχειρηθεί η αποκατάσταση διαύλων με την κυβέρνηση της Τρίπολης καθώς οι ενστάσεις που υπήρχαν ότι θα αντιδράσει η Αίγυπτος δεν έχουν βάση πλέον καθώς το Κάιρο έχει απευθείας σχέσεις πια με την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά.
Η Ελλάδα θα πρέπει να επιδιώξει, απορρίπτοντας τις Λιβυκές αιτιάσεις, με την απαντητική ρηματική διακοίνωση που θα στείλει να ρίξει το μπαλάκι στην άλλη πλευρά δείχνοντας και πάλι τον δρόμο των διαπραγματεύσεων, ώστε να καταγραφεί στο λιβυκό ΥΠΕΞ και όταν υπάρχει αντιπροσωπευτική κυβέρνηση τότε να υπάρχει ανοικτή η πρόσκληση για συνομιλίες οριοθέτησης.
