Με την κυβέρνηση της Λιβύης να αρνείται μέχρι σήμερα να συμμετάσχει στη Διάσκεψη που διοργανώνει η Γαλλία στο Παρίσι την 12η Νοεμβρίου προφασιζόμενη ότι αντιτίθεται στη συμμετοχή του Ισραήλ, προφανώς κατ' εντολή της Άγκυρας και με τον πρωθυπουργό Αμπντούλ Χαμίντ Μοχάμεντ Νταμπέιμπα να συναντιέται εκτάκτως στην Άγκυρα την Παρασκευή 5 Νοεμβρίου με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν (μάλλον για λήψη «οδηγιών»), απομένουν μόλις 45 ημέρες από τις εκλογές της 24 Δεκεμβρίου. Εκλογές για τις οποίες όλοι εκτιμούν ότι θα καθορίσουν το μέλλον της γειτονικής μας αυτής χώρας της Βόρειας Αφρικής και όλοι ελπίζουν από την πλευρά τους ότι θα ευνοηθούν, είτε είναι εσωτερικοί είτε εξωτερικοί δρώντες.
Πολλοί αναγνώστες μας γνωρίζουν ότι σε όλα τα άρθρα και αναλύσεις μου για την κατάσταση και τις εξελίξεις στη Λιβύη από τις πρώτες ημέρες που σχηματίστηκε η λεγόμενη μεταβατική Εκτελεστική Διοίκηση (κυβέρνηση και τριμελές προεδρείο) έθεσα εμφατικά δύο κρίσιμα σημεία.
Το πρώτο είναι οι εύλογες αμφιβολίες, παρά την γενική αισιοδοξία σε διεθνές επίπεδο, για το αν και πόσο ομαλά θα φθάσουμε στις διπλές εκλογές (προεδρικές και βουλευτικές) της 24 Δεκεμβρίου που προβλέπονται στον «οδικό χάρτη» που συμφωνήθηκε στο Λιβυκό Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου (LPDF).
Το δεύτερο και σημαντικότερο το οποίο μας αφορά ιδιαίτερα, είναι η σημαντική επιρροή της Τουρκίας όχι μόνο στην κυβέρνηση και στον ίδιο τον Νταμπέιμπα αλλά και σε ένα ευρύ φάσμα πολιτικών παραγόντων. Αγνοώντας τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και όσους απαιτούν την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων (κάτι που γίνεται όμως γενικώς και αορίστως) μην εκπλαγείτε αν μετά την συνάντηση της Παρασκευής ο Νταμπέιμπα «ζητήσει» από τον Ερντογάν να στείλει και άλλους Τούρκους «στρατιωτικούς συμβούλους» στη Λιβύη.
Για το πώς διασυνδέεται ο Νταμπέιμπα με την Άγκυρα και ιδιαίτερα με την «Οικογένεια Ερντογάν» αναφέρθηκα στο άρθρο-ανάλυση της 22ης Μαρτίου με τίτλο «Αποκωδικοποιώντας την κατάσταση στην Λιβύη και πως αυτή επηρεάζει την Ελλάδα». Ο Νταμπέιμπα όμως εκτός από συνεταίρος σε πολλές «μπίζνες» με την ευρύτερη… «Οικογένεια Ερντογάν» φαίνεται να είναι από «παντού δεμένος» από την Άγκυρα.
Η Τουρκία πέρα από την συνεχιζόμενη έντονη στρατιωτική παρουσία της έχει κατορθώσει να ελέγχει σχεδόν όλα τα ΜΜΕ αλλά και αρκετούς πολιτικούς - τοπικούς παράγοντες σε όλη σχεδόν τη Δυτική Λιβύη (Τριπολιτάνια). Πράκτορες της ΜΙΤ με βάση την «πόλη - κράτος» Μισράτα βρίσκονται παντού και συνεργάζονται με στελέχη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Βασικός εταίρος της Άγκυρας είναι και ο τουρκικής καταγωγής πρόεδρος του Ανωτάτου Συμβουλίου του Κράτους, Χαλίντ Αλ Μίσρι, άνθρωπος του Σάρατζ, άμεσα συνδεόμενος με την Μουσουλμανική Αδελφότητα.
O Αλ Μίσρι αν και ηγείται ενός συμβουλευτικού και όχι εκτελεστικού οργάνου, βρίσκεται πλέον καθημερινά στην επικαιρότητα επιτιθέμενος σε όσους αντιτίθενται στις μεθοδεύσεις της ομάδας Νταμπέιμπα σχετικά με τις εκλογές και υποστηρίζει απροκάλυπτα την τουρκική παρουσία στη Λιβύη. Το «παιχνίδι παίζεται έξυπνα». Αυτά που θέλει να πει αλλά δεν μπορεί λόγω της θέσεως προκειμένου να φαίνεται ενωτικός ο Λίβυος πρωθυπουργός, τα λέει πολύ απλά ο «πολύς» Αλ Μίσρι. Βλέποντας ότι τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα σχεδίαζαν για να κερδίσει η φιλοτουρκική πλευρά τις εκλογές απαιτεί την αναβολή τους για έναν ολόκληρο χρόνο, ενώ δεν αναγνωρίζει τον σχετικό εκλογικό νόμο που έχει ψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Όλα πλέον δείχνουν ότι επιδίωξη είναι να είναι υποψήφιος πρόεδρος και φυσικά να εκλεγεί ο ίδιος ο Νταμπέιμπα παρά το ότι είχε συμφωνηθεί στον Λιβυκό Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου κανένα μέλος της Μεταβατικής Εκτελεστικής Διοίκησης (κυβέρνηση και προεδρείο να μην είναι υποψήφιος/α στις εκλογές). Ο εκλεκτός του Ερντογάν και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Αλ Μίσρι απείλησε μάλιστα με πόλεμο σε περίπτωση που εκλεγεί πρόεδρος ο Χαλίφα Χαφτάρ παρά το γεγονός ότι αυτός δεν έχει επίσημα ανακοινώσει την υποψηφιότητα του. Με την Τουρκία να επιδιώκει εξομάλυνση της καταστάσεως κατά πως την συμφέρει, χωρίς Σύνταγμα αλλά και κοινά αποδεκτό εκλογικό νόμο οι εκλογές της 24ης Δεκεμβρίου, παρεμπιπτόντως ημέρα της Ανεξαρτησίας της Λιβύης, είναι στην κυριολεξία στον αέρα.
Υπάρχουν όμως ρήγματα και μέσα στην ίδια την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (NGU). Ο αντιπρόεδρός της, Χουσεΐν Αμπτελχαφέεζ Αλ Κατράνι από την Κυρηναϊκή που πρόσκειται στον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ έχει επικρίνει ανοικτά τις μεθοδεύσεις του Νταμπέιμπα που ευνοούν την «Ομάδα» του. Δεν είναι απίθανη μία συλλογική παραίτηση υπουργών και παραγόντων της Ανατολής κάτι που θα στερούσε την κυβέρνηση Νταμπέιμπα από τον χαρακτηρισμό της ως εθνικής ενότητας.
Η πλευρά Νταμπέιμπα και Αλ Μίσρι επιδιώκει την απομάκρυνση της ΥΠΕΞ Ναζίλα Αλ Μανγκούς η οποία έχει σαφώς εννοήσει ότι η απομάκρυνση των ξένων στρατευμάτων συμπεριλαμβάνει και όλους τους Τούρκους. Ο Νταμπέιμπα σε πλήρη ευθυγράμμιση με την Άγκυρα υποστηρίζει ότι τα τουρκικά στρατεύματα βρίσκονται στη Λιβύη μετά από πρόσκληση και συμφωνία με τη νόμιμη κυβέρνηση. Το παράδοξο είναι ότι όχι ο Νταμπέιμπα, αλλά το Προεδρικό Συμβούλιο, του οποίου είναι ο επικεφαλής Μοχάμεντ Αλ Μένφι (κάποιοι στην Ελλάδα τον παρουσιάζουν ως …ευνοϊκά διακείμενο απέναντι μας), ανέστειλε χθες Κυριακή τις δραστηριότητες της Μανγκούς αν δεν εγκρίνονται από αυτό, με τον Νταμπέιμπα όμως να βγαίνει και να την …στηρίζει! Όντως παράξενα πράγματα στο χάος της Λιβύης.
Βέβαια, η προσπάθεια περιορισμού της Λίβυας ΥΠΕΞ εκτιμάται ότι συνδέεται πρωτίστως με την προχθεσινή δήλωση της ότι η κυβέρνησή της θα συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για την έκδοση του πρώην μυστικού πράκτορα του Καντάφι, Αμπού Ατζίλα Μασσούντ για να δικαστεί για την υπόθεση Λόκερμπι.
Αν και έχουν εννέα περίπου μήνες από τον σχηματισμό κυβέρνησης στο θέμα της ενοποίησης των δομών δεν έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος. Πέντε μήνες μετά από το άρθρο μου στο Liberal τη 14 Ιουνίου με τίτλο: «Λιβύη: Υποβόσκουσα αστάθεια και από πολύ κοντά η Τουρκία», η κατάσταση σήμερα παραμένει όπως ακριβώς είχε περιγραφεί τότε! Οι δύο «Στρατοί», δηλαδή του Χαλίφα Χάφταρ (LNA) και του Στρατού που δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση Σάρατζ, έχοντας πολεμήσει ο ένας τον άλλον για πάνω από 7 χρόνια παραμένουν όπως έχουν με την Κοινή Στρατιωτική Επιτροπή (JMC 5+5) να είναι απλά… διακοσμητική. Επίσης, οι δύο de facto ξεχωριστές διοικητικές οντότητες στην Τρίπολη και στη Βεγγάζη που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια παραμένουν ως έχουν ενώ δεν υπάρχει κοινό δικαστικό σύστημα.
Οι Διεθνείς Διασκέψεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα για τη Λιβύη με την τελευταία στην Τρίπολη που διοργάνωσε το Λιβυκό ΥΠΕΞ και στην οποία συμμετείχε και η Ελλάδα, παρήγαγαν απλά μεγάλα λόγια και… ευχολόγια. Ας ελπίσουμε ότι σε αυτήν της 12ης Νοεμβρίου στο Παρίσι που μποϋκοτάρει η Τουρκία αλλά θα συμμετάσχει η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις και ο Ρώσος ΥΠΕΞ Λαβρόφ να είναι ουσιαστική και επιτέλους να απαιτήσει την πλήρη εφαρμογή των σχετικών ψηφισμάτων του ΣΑ/ΟΗΕ (2570 / 2021 και 1970/2011) απειλώντας με επιβολή αυστηρών κυρώσεων. Απομένει να το δούμε την ερχόμενη Παρασκευή το αποτέλεσμα.
Στη Λιβύη των πολλών ιδιαιτεροτήτων, της παραδοσιακής διαίρεσης Τριπολιτάνιας και Κυρηναϊκής αλλά και των πολλών εσωτερικών και εξωτερικών δρώντων τα εμπόδια που προβάλλονται για την ομαλοποίηση της κατάστασης μετά από δέκα χρόνια εμφύλιας διαμάχης και χάους είναι αρκετά και δύσκολα διαχειρίσιμα. Η ομαλοποίηση αναντίρρητα ευνοεί την ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή και φυσικά τα συμφέροντα της χώρας μας. Αλλά ποια «ομαλοποίηση»! Φυσικά, όχι αυτή την οποία μεθοδεύει η Τουρκία με τα φιλοτουρκικά στοιχεία της χώρας που στηρίζουν ακόμα και σήμερα το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία έχει πατήσει για τα καλά το πόδι της στη Λιβύη παρά τα διάφορα αφελή περί του αντιθέτου ακούγονται ευρέως στην Ελλάδα. Η Λιβύη είναι κομβική χώρα για τις ηγεμονικές της φιλοδοξίες της Άγκυρας και δεν πρόκειται να επιτρέψει πολιτική ομαλοποίηση αν δεν «εξασφαλιστεί» και στην «αυριανή ημέρα».
Από πλευράς μας δεν θα πρέπει να σταματήσει ούτε μία ημέρα ο εύστοχα καταγγελτικός λόγος του ΥΠΕΞ κ. Νίκου Δένδια για το θέμα αυτό και ας ενοχλείται η Άγκυρα και οι φίλοι της. Αποδεχόμενοι ότι οι πολιτικές της κυβέρνησης της Λιβύης δεν είναι φιλικές για εμάς καθόσον βρίσκεται κάτω από τουρκική επιρροή και αφήνοντας παράμερα τους ευσεβοποθισμούς και τις μεγαλοστομίες για «σφήνες» και άλλα παρόμοια, επιβάλλεται να διατηρούμε εμφανή την διπλωματική και γενικότερη παρουσία μας σε αυτήν την γειτονική χώρα με έμφαση στην Βεγγάζη.
Σημ.: Η Τουρκία εκτός από τους ελεγχόμενους από αυτήν 3-4 χιλ Σύρους περίπου μισθοφόρους, διατηρεί επίσημη στρατιωτική παρουσία στην Αεροπορική Βάση της Αλ Ουατίγια, στο Αεροδρόμιο Μιτάγκι της Τριπόλεως, στην Μισράτα όπου έχει αναπτύξει στοιχειώδη Ναυτική Βάση και σχεδόν μόνιμα ναυλοχεί φρεγάτα του Τουρκικού ΠΝ ενώ υπάρχει πληθώρα συμβούλων και εκπαιδευτών. Εκτιμάται ότι η συνολική δύναμη είναι 900-1000 άτομα. Η διακίνηση εφοδίων είναι συνεχής με την λειτουργία Μόνιμης Αερογέφυρας Άγκυρας-Τρίπολη.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
