Η νέα αβεβαιότητα που έχουν προκαλέσει τα αντιφατικά μηνύματα του προέδρου Μπάιντεν σχετικά με την συνέχιση ή αλλαγή της πολιτικής για την αμερικανική παρέμβαση και παρουσία στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική, αλλά και τα νέα δεδομένα που επέφερε η πανδημία στην παγκόσμια οικονομία οδηγούν σε ανακατατάξεις και αναπροσανατολισμό τους περιφερειακούς παίκτες.
Πρωταγωνιστής που βρίσκεται διαρκώς στον προσκήνιο το τελευταίο διάστημα αναδεικνύονται τα ΗΑΕ
Τα ΗΑΕ με κινήσεις τολμηρές επιχειρούν να καλύψουν εκκρεμότητες οι οποίες αποτελούν μέχρι τώρα εμπόδιο τόσο στην πολιτική επιρροή αλλά και στην πραγματοποίηση επενδύσεων που θα αποτελέσουν στήριγμα της εμιρατιανής οικονομίας στους δύσκολους καιρούς που έρχονται λόγω και των μεγάλων συμφωνιών για τον περιορισμό της χρήσης υδρογονανθράκων, αλλά επίσης να αποκαταστήσουν ένα modus vivendi με θανάσιμους μέχρι τώρα αντιπάλους όπως το Ιράν και η Τουρκία.
Η στροφή των ΗΑΕ ξεκίνησε όταν στην τελευταία χρονιά της θητείας Τραμπ πρωτοστάτησαν στην υπογραφή των Συμφωνιών Αβραάμ που για πρώτη φορά οδήγησαν στην αποκατάσταση των σχέσεων μιας σειράς αραβικών κρατών με το Ισραήλ.
Παρά τις κινήσεις «έκπληξη», όπως η προσπάθεια ανοίγματος διαύλου επικοινωνίας με την Τεχεράνη και της αποκατάστασης των σχέσεων με την Άγκυρα, τα ΗΑΕ φροντίζουν να στέλνουν το μήνυμα ότι αυτές οι κινήσεις δεν επηρεάζουν το υπόλοιπο πλαίσιο συνεργασιών που είχαν οικοδομήσει τα προηγούμενα χρόνια.
Και δεν θα πρέπει να περάσουν απαρατήρητες οι κινήσεις των Εμιρατιανών τόσο στη διάρκεια προετοιμασίας της επίσκεψης του πρίγκηπα Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ στην Τουρκία όσο και μετά από αυτήν.
Την επόμενη της επιστροφής του στα Εμιράτα ο ΜΒΖ επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αλ Σίσι και συζήτησαν «διμερή θέματα, περιφερειακά και διεθνή ζητήματα και συμφώνησαν να συνεχιστεί η συνεργασία για την σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή». Ο ΜΒΖ την ίδια ημέρα αισθάνθηκε την υποχρέωση να ενημέρωση και τον πρωθυπουργό του Ιράκ Μουσταφά Αλ Καντίμι.
Την παραμονή της επίσκεψης του στην Άγκυρα ο ΜΒΖ είχε υποδεχθεί τον Ιορδανό βασιλιά Αμπντουλάχ Β΄ με τον οποίο εκτός των άλλων συζήτησαν και την τριμερή συνεργασία με το Ισραήλ, που κορυφώθηκε με την Συμφωνία Ισραήλ-Ιορδανίας για «ηλιακή ενέργεια αντί αφαλατωμένου νερού».
Σύμφωνα με πληροφορίες μας η εμιρατιανή πλευρά είχε επικοινωνία και είχε ενημερώσει Αθήνα και την Λευκωσία ότι η αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία «δεν επηρεάζει το πλέγμα της συνεργασίας με τις δυο χώρες». Και στο πλαίσιο αυτό υπήρξε και η χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία του Ν. Δένδια με τον ομόλογο του των ΗΑΕ Αμπντουλάχ μπιν Ζαγιέντ με πρωτοβουλία του τελευταίου.
Και είναι σημαντικό ότι έχει υπάρξει μια σημαντική εμβάθυνση στις διμερείς σχέσεις με τα Εμιράτα, η οποία δίνει μια στέρεα βάση, η αντοχή της οποίας βεβαίως θα δοκιμάζεται διαρκώς από τους κραδασμούς που ίσως επιφέρουν, ανακατατάξεις στην περιοχή και νέες αναζητήσεις των ΗΑΕ.
Πάντως, για ένα διάστημα η αντιτουρκική διάσταση που και τα ΗΑΕ έδιναν στις περιφερειακές συνεργασίες τους αναμένεται να είναι πιο «αμβλυμμένης» όσο θα συνεχίζεται το αναγνωριστικό παιχνίδι με τον Τ. Ερντογάν.
Οι πρώτες μυστικές διαβουλεύσεις για το ξεπάγωμα των σχέσεων ΗΑΕ-Τουρκίας ξεκίνησαν τον Αύγουστο όταν ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΑΕ Ταχνούν μπιν Ζαγιέντ επισκέφθηκε την Άγκυρα και συναντήθηκε με τον Τ. Ερντογάν. Λίγες ημέρες νωρίτερα είχε επισκεφθεί το Ελ Αλαμέιν για συνάντηση με τον πρόεδρο Αλ Σίσι.
Τα ΗΑΕ τουλάχιστον με την Αίγυπτο, την μεγαλύτερη Αραβική χώρα η οποία στάθηκε δίπλα τους τόσο στις επιλογές αποκλεισμού του Κατάρ, της αντιμετώπισης των Αδελφών Μουσουλμάνων αλλά και στην κρίση της Λιβύης δεν θέλουν να υπάρξει η οποιαδήποτε παρεξήγηση και δίνεται ορισμένες φορές η εντύπωση ότι υπάρχουν συντονισμένες κινήσεις και κοινές επιλογές.
Σε ότι αφορά την Τουρκία είναι προφανές ότι ούτε ο ΜΒΖ ούτε ο διάδοχος της Σ.Αραβίας Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν πρόκειται ποτέ να γίνουν «φίλοι» με τον Τ. Ερντογάν και να ξεπεραστεί η αμοιβαία καχυποψία και εχθρότητά που καλλιεργήθηκε τα τελευταία χρόνια.
Αυτό θα προϋπέθετε να αλλάξει το ίδιο το «DNA» της ερντογανικής πολιτικής, που αποτελεί όμως συγχρόνως και όρο επιβίωσης για τον Τούρκο ηγέτη…
Οι εμιρατιανοί θεωρούν ότι προσφέρεται ευκαιρία για να κλείσουν το μέτωπο με την Τουρκία καθώς ο Τ. Ερντογάν, μετά τις «επιτυχίες» σε Καύκασο και Λιβύη, βρίσκεται σε δύσκολη θέση και οι επενδύσεις που υποσχέθηκε ο ΜΒΖ μπορούν όχι μόνο να επιβάλλουν στον Τούρκο ηγέτη την ομαλοποίηση των σχέσεων αλλά να είναι και ιδιαίτερα αποδοτικές λόγω των δραματικής κατάρρευσης της τουρκικής λίρας και της απεγνωσμένης προσπάθειας της Άγκυρας αλλά και των ιδιωτικών εταιριών να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε ξένο συνάλλαγμα.
Μια τέτοια επένδυση και ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων που θα ακολουθήσει εκτιμάται από την εμιρατιανή πλευρά ότι προσφέρει ισχυρό όπλο πίεσης προς την τουρκική κυβέρνηση εφόσον επιχειρήσει να συνεχίσει πολιτικές που την έφεραν απέναντι στον αραβικό κόσμο και στις Μοναρχίες του Κόλπου.
Διότι τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν την στήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνο και άλλων σουνιτικών δυνάμεων που επιβουλεύονται τις Μοναρχίες του Κόλπου, αλλά και ο επεκτατικός ηγεμονισμός της Ερντογανικής Τουρκίας ώστε να επικαλύψει όλο τον αραβικό κόσμο στη Μέση Ανατολή, στον Κόλπο αλλά και στην Αφρική, είναι ζητήματα που κάθε άλλο παρά λύθηκαν ή μπορεί να επιλυθούν με μια επένδυσή 10 δισ. δολαρίων ή την αύξηση των εμπορικών ανταλλαγών που είναι αναγκαίες και για τις δυο χώρες.
Σε ότι αφορά στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θεωρείται πιθανό ότι τα ΗΑΕ θα εγκαταλείψουν το στρατηγικό προγεφύρωμα που έχουν αποκτήσει μέσω των τριμερών και τετραμερών συνεργασιών με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο αλλά και τη Γαλλία για να έχουν παρουσία σε μια ευαίσθητη περιοχή για τον Αραβικό κόσμο της Μ. Ανατολής και της Αφρικής.
Η Γαλλία εξάλλου έχει δείξει ότι έχει κάνει τις επιλογές της και θέλει να έχει αυτόνομη και ισχυρή παρουσία σε όλη την ζώνη από την Μ. Ανατολή, την Ανατολική Μεσόγειο, την Αφρική και τον Κόλπο. Και κάθε άλλο παρά είναι τυχαία η περιοδεία που πραγματοποιεί από τις 3 Δεκεμβρίου σε Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ και Κατάρ ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν έχοντας στην ατζέντα όχι μόνο εμπορικές συμφωνίες και προτάσεις για πώληση Ραφαλ και εξοπλισμών, αλλά και για εμβάθυνση της συνεργασίας στον τομέα της Ασφάλειας.
Το Παρίσι θέλει να επενδύσει σε περιφερειακές συνεργασίες και συμμαχίες και να δώσει έτσι την απάντησή του και στην προσπάθεια αποκλεισμού του από τη Νοτιοανατολική Ασία με την αμερικάνικη πρωτοβουλία AUKUS.
