Η ταπεινωτική ήττα των Αρμενίων στο πεδίο της μάχης αλλά και στο πεδίο της διπλωματίας αποτελεί ένα μεγάλο μάθημα του τι πρέπει να αποφεύγει ένα κράτος και τι πρέπει να επιδιώξει ο αντίπαλος του σε μια θερμή κρίση.
Το αποτέλεσμα αυτής της σύντομης πολεμικής αναμέτρησης αφήνει πίσω ξεκάθαρη εικόνα των τριών νικητών, του Αζερμπαϊτζάν της Ρωσίας και τη Τουρκίας και ενός ηττημένου της Αρμενίας οποία θα πάρει καιρό να σηκώσει κεφάλι από την ήττα που υπέστη.
Η Αρμενία με λάθος υπολογισμούς και κυρίως με αδυναμία να διαβάσει την πραγματικότητα ενεπλάκη σε μια πολεμική αντιπαράθεση από την οποία δεν υπήρχε καμία περίπτωση να βγει κερδισμένη. Δεν μπόρεσε να αντιληφθεί η Αρμενική ηγεσία, ότι αθόρυβα αλλά φανερά το Μπακού επένδυσε τα τελευταία χρόνια μεγάλα ποσά από τα έσοδα του από το φυσικό αέριο για την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων του.
Ότι η συμμαχία με την Τουρκία θα έφθανε σε τέτοιο σημείο που η Τουρκία με την αποστολή των τουρκικής κατασκευής drones θα γύριζε την πορεία του πολέμου. Το Έρεβαν υπερτίμησε την προοπτική εμπλοκής της Δύσης και φιλικών δυνάμεων όπως η Γαλλία ώστε να αποτραπεί μια δυσμενής για την Αρμενία εξέλιξη. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι εμπιστεύθηκαν την παραδοσιακή σχέση με την Μόσχα θεωρώντας ότι ο Β. Πούτιν θα στήριζε την Αρμενία και δεν θα άφηνε το Μπακού να προωθήσει τις θέσεις του στο Ναγκόρνο Καραμπάχ ούτε να επιτρέψει την εμπλοκή της Τουρκίας στην κρίση.
Όλα αυτά ακριβώς που δεν υπολόγισε σωστά το Έρεβαν συνέβησαν όμως...
Και έτσι η Αρμενία έμεινε με μια ταπεινωτική συμφωνία, με απώλεια εδαφών που κατείχε επίσης μετά από στρατιωτική σύγκρουση από το 1991, υπέστη σοβαρές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, και υποδομές, διαλυμένο το εσωτερικό μέτωπο, νέο κύμα προσφύγων από τις καταληφθείσες περιοχές. Και βεβαίως χάνεται η οποιαδήποτε προοπτική σταδιακής απεξάρτησης από την Ρωσία, καθώς πλέον η ύπαρξη της και η ασφάλεια της έναντι του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας εξαρτάται απολύτως από την Μόσχα.
Το άλλο μεγάλο λάθος του Έρεβαν ήταν ότι με τις πρώτες επιθετικές ενέργειες ς προκάλεσε τον φόβο της Τουρκίας ότι θα επιχειρείτο να διακοπούν κρίσιμοι οδοί μεταφοράς ενέργειας αλλά και η επικοινωνία της Τουρκίας με το Αζερμπαϊτζάν και σε μία συνέχεια μιας άλλης όδευσης του δρόμου του μεταξιού. Και αυτό κατέστησε ακόμη πιο αναγκαία την παρέμβαση για την τουρκική ηγεσία.
Το Αζερμπαϊτζάν μετά από 29 χρόνια μπόρεσε να δει για πρώτη φορά να απελευθερώνονται εδάφη του, και καθώς είναι πλέον νικητής στο πεδίο αναβαθμίζεται το κύρος του στην περιφέρεια και στο εσωτερικό ενδυναμώνεται το καθεστώς Αλίεφ. Η νίκη αυτή δεν είναι χωρίς κόστος. Η συμφωνία ειρήνευσης που επετεύχθη με παρέμβαση των Ρώσων προσέφερε πλέον την δυνατότητα να υπάρξει ρωσική στρατιωτική παρουσία σε αζέρικο έδαφος κάτι που αποκαθιστά τους μοχλούς πίεσης και ελέγχου του Μπακού από την Μόσχα.
Συγχρόνως ο καθοριστικός ρόλος της Τουρκίας στην στρατιωτική νίκη, εν δυνάμει καθιστά πιο ευάλωτο τον Αλίεφ στις διαθέσεις του Τ. Ερντογάν, και στο πλαίσιο της προσπάθειας του τούρκου ηγέτη να εμφανισθεί και να προβληθεί ως ο ηγέτης του τουρανικού κόσμου. Έναν ρόλο από τον οποίο κάθε άλλο παρά έχουν παραιτηθεί οι Αζέροι... Εξάλλου εκτιμάται ότι η κίνηση του Αλίεφ να μην συνεχίσει τον πόλεμο όταν η νίκη του ήταν προδιαγεγραμμένη ήταν ακριβώς για να μην ερεθίσει περισσότερο τους Ρώσους και να μην εξαρτηθεί ακόμη περισσότερο από την Τουρκία. Και έτσι να διατηρεί μια ισορροπία μεταξύ της τουρκικής και ρωσικής επιρροής μια και οι δυο χώρες θα διατηρούν στρατιωτική παρουσία στα εδάφη του.
Η Ρωσία απέδειξε ότι είναι το μεγάλο αφεντικό και στον Καύκασο και ότι μπορεί να κουνά τα νήματα κατευθύνοντας τις μαριονέτες της. Εγκαταλείποντας στην τύχη τους τους Αρμένιους η Ρωσία πέτυχε να πετάξει έξω από τον Καύκασο την Δύση, και να επιστρέψει πλέον και με στρατιωτική παρουσία στο Αζερμπαϊτζάν, το οποίο όσο κι αν προσπαθούσε να απογαλακτισθεί από την Ρωσία, αντιλαμβάνεται τώρα ότι θα ζει υπό την σκιά του Β. Πούτιν. Ακόμη και ο σημαντικός διάδρομος που προβλέπει η Συμφωνία μεταξύ των δυτικών περιοχών του Αζερμπαϊτζάν και του Ναχιτσεβάν, θα τεθεί υπό τον έλεγχο της διασυνοριακής υπηρεσίας των ρωσικών ειδικών δυνάμεων, κάτι που ενισχύει την επιρροή της Μόσχας τόσο στο Αζερμπαϊτζάν, όσο και στην Τουρκία.
Όμως και η Αρμενία είναι πλέον εντελώς εξαρτημένη από την Ρωσία και από αυτήν εξαρτάται και η ασφάλειά της καθώς πλέον η αμυντική της δυνατότητα βρίσκεται στο ναδίρ...
Βεβαίως ένα μεγάλο ερώτημα για την Μόσχα είναι μέχρι πότε θα μπορέσει να εξασφαλίζει αυτή την περίφημη ισορροπία συνεργασίας/αντιπαράθεσης με την Τουρκία.
Η Τουρκία αναδείχθηκε σε έναν σημαντικό παίκτη στον Καύκασο , εκπληρώνοντας έτσι έναν βασικό στόχο της νεοοθωμανικής επεκτατικής πολιτικής του Τ. Ερντογάν. Η Τουρκία να έχει λόγο και να εμφανίζεται ως «μέρος της λύσης» σε μια σειρά κρίσεις από τον Καύκασο, το Ιράκ, την Συρία, μέχρι και την Λιβύη.
Ένας περιφερειακός ρόλος ο οποίο κατά τον κ. Ερντογάν προσδίδει ισχυρό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα στα παζάρια του με την Δύση για την διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου σχέσεων με την Τουρκία.
Η Τουρκία έστειλε μήνυμα ότι «δεν πουλάει» τους συμμάχους της αλλά αποφασιστικά τους υποστηρίζει και εμπράκτως όπως έγινε και στην Λιβύη και στον Καύκασο και στην Συρία ενώ έστειλε ένα ακόμη μήνυμα ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις της έχουν την δυνατότητα να παρεμβαίνουν παντού στην περιοχή σε περισσότερο από ένα η δυο μέτωπα...
Πέραν των ιδεολογημάτων και των οραμάτων περί ηγεμόνευσης του Τουρανικού κόσμου, η Τουρκία είχε και άλλους λόγους που της επέβαλαν την εμπλοκή στην κρίση. Δημιουργήθηκε ανησυχία ότι η Αρμενία θα απειλούσε ενεργειακές υποδομές στο Αζερμπαϊτζάν ενώ οι αναφορές της αρμενικής ηγεσίας στην Συνθήκη των Σεβρών που απέδιδε σε αρμενικό κράτος μέρος της ανατολικής Τουρκίας, ακούστηκαν ως πρόκληση και απειλή από την 'Αγκυρα.
Η Τουρκία έχει αυξήσει σημαντικά τις εισαγωγές φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην προσπάθεια της να μειώσει την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Το πρώτο εξάμηνο του 2020 η Τουρκία εισήγαγε 20,4% περισσότερο αζερικό φυσικό αέριο από ότι την ίδια περίοδο του 2019 και την ίδια περίοδο μειώθηκαν οι εισαγωγές από την Ρωσία σχεδόν 60% κάτι που συνδέεται βεβαίως και με την κρίση της πανδημίας.
Οι εχθροπραξίες στην περιοχή Tovuz αρκετά μακριά από το Ναγκόρνο Καραμπάχ, σήμανε συναγερμό στην Τουρκία καθώς πρόκειται για έναν κρίσιμο διάδρομο για τις περιφερειακές συγκοινωνίες και μεταφορές και για την διέλευση σημαντικών ενεργειακών δικτύων και υποδομών, όπως ο Αγωγός Μπακού -Τυφλίδα- Σεϊχάν, ο Αγωγός Φυσικού Αερίου Νότιου Καυκάσου (SCP)και η σιδηροδρομική γραμμή Μπακού -Τιφλίδα- Κάρς. Οι υποδομές αυτές αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου δικτύου του Ευρασιατικού διαδρόμου Ανατολής -Δύσης. Η διατήρηση ανοικτών αυτών των διαδρόμων είναι κρίσιμη για τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας και οι εχθροπραξίες εκεί δεν θα άφηναν αδιάφορη την Άγκυρα.
ΥΓ. Η κρίση στον Καύκασο αλλΆ και η εμπειρία από την Λιβύη προσφέρει και ένα πολύ χρΉσιμο συμπέρασμα και μάθημα για την Ελλάδα: αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την χώρα ίσως μεγαλύτερη και από την προμήθεια των Rafale και των φρεγατών ο σχεδιασμός ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εξοπλισμών που θα αφορά την αντιμετώπιση της νέας απειλής, των τουρκικών Drones. Και όχι μΌνο των μεγάλων Drones όπως τα Bayraktar TB2 και τα Anka-S αλλά και των μικρών τα οποία με τουρκικό εξοπλισμό έχουν αναδειχθεί σε πολύ επικίνδυνα και αποτελεσματικά όπλα.
Σύντομα οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις θα έχουν στην διάθεση τους και τα τουρκικής επίσης κατασκευής kamikaze Drones τύπου Kargu-2 τα οποία μπορούν να εκτελούν επιθέσεις «αυτοκτονίας» που χωρίς να γίνονται αντιληπτά μπορούν να εντοπίζουν τον στόχο και να κατευθύνονται πάνω του πυροδοτώντας τα εκρηκτικά που μεταφέρουν. Εξάλλου τα τουρκικά drones τόσο στο Ναγκόρνο Καραμπαχ όσο και στην Λιβύη αλλά και στην Συρία, φαίνεται ότι έκαναν τη διαφορά. Και αυτό η Αθήνα δεν μπορεί να το παραβλέψει ή να το υποτιμήσει…
