Συζητώ με ανθρώπους του τουρισμού. Ιδιαίτερα με πατριώτες μου Χανιώτες, πολλοί από τους οποίους εξαρτώνται οικονομικά απ’ αυτόν. Μουρμούρα και δυσθυμία. Βλέπουν να περνούν οι βδομάδες με τις κρατήσεις να είναι πολύ χαμηλές και παρά την περυσινή εμπειρία του (όποιου) τουριστικού κύματος της τελευταίας στιγμής η απαισιοδοξία τους χτυπάει κόκκινο. Λογικό. Και κάπου θέλουν να ξεσπάσουν.
Τα βάζουν με τον κορονοϊό, με τα περιοριστικά μέτρα, με τους tour operators, με τον Μπόρις Τζόνσον που κλειδώνει τους Εγγλέζους, με τα «διεθνή κυκλώματα που κάτι μαγειρεύουν», με οποιονδήποτε άλλον εμπλέκεται στην υπόθεση τουρισμός και φυσικά με την κυβέρνηση. Δεν ξέρουν τι ακριβώς να της καταλογίσουν, αλλά σε τελευταία ανάλυση αυτός που κυβερνά έχει και την ευθύνη για τα καλά ή τα κακά αποτελέσματα μιας σεζόν. Κι αυτό αναμενόμενο εδώ που τα λέμε.
Τους λέω όμως, με τις λίγες γνώσεις που έχω. Ο επιχειρηματίας πρέπει να είναι γρήγορος και ανοικτομάτης. Ακόμα κι αν είχε μάθει για χρόνια σ’ έναν τυφλοσούρτη που απέδιδε, στην κακή συγκυρία πρέπει να ενεργοποιηθεί τάχιστα. Η κλάψα ή το βρίσιμο δεν πρόκειται να τον διασώσουν ούτε από τα συσσωρευμένα χρέη ούτε από την απαξίωση του κεφαλαίου του, πρέπει να κάνει κάτι.
Οι ξενοδόχοι ας πούμε, είχαν μάθει να κάθονται και να περιμένουν κάθε χρόνο την TUI και μερικούς ακόμα διεθνείς τουριστικούς κολοσσούς να τους γεμίζουν τα ξενοδοχεία με Γερμανούς, Άγγλους, Σκανδιναβούς και Γάλλους. Πέρυσι οι πολυεθνικές αυτές δεν το ‘καναν και φέτος ζορίζονται λόγω πανδημίας και εθνικών περιοριστικών πολιτικών. Ο μαζικός τουρισμός αν δεν πεθαίνει, περνά τρομακτική κρίση. Είναι ηλίου φαεινότερο.
Παλεύει ο Θεοχάρης στο υπουργείο, παλεύει ο Φραγκάκης στον ΕΟΤ, πλην οι δυνατότητες τους είναι αντικειμενικά περιορισμένες. Παγκόσμιες πολιτικές εξελίσσονται δια μέσω του τουρισμού, πόσο να τις επηρεάσει η μικρή Ελλάδα; Εντάξει, μπορεί κάποιος Χανιώτης να πιστεύει πως αν στην θέση του Θεοχάρη ήταν ο Πολάκης τα ξενοδοχεία τώρα θα ήταν γεμάτα, όμως ανεξαρτήτως αυτής της πίστης πρέπει να παλέψει τώρα με τις σημερινές συνθήκες αν θέλει να επιβιώσει.
Πώς να παλέψει, θα ρωτήσετε. Να δει που πάει η τουριστική αγορά και να ορμήσει εκεί. Μόνος του ο κάθε ξενοδόχος ή όλοι μαζί συνασπισμένοι. Μπορεί ο μαζικός τουρισμός να περνά κρίση, αλλά ο μεμονωμένος τουρισμός με low cost πτήσεις αναπτύσσεται. Μπορεί ο δυτικός τουρισμός να καταρρέει, αλλά ο εξ ανατολών και από βορρά τουρισμός ανεβαίνει ραγδαία. Εκεί λοιπόν.
Αυτό το καλοκαίρι (γράφω το παράδειγμα επειδή το ξέρω) τα Χανιά είναι συνδεδεμένα με απ ευθείας πτήσεις low cost εταιρειών με την Βουλγαρία, την Ρουμανία, την Πολωνία, πέραν των δεκάδων πόλεων της δυτικής Ευρώπης. Με 140 ευρώ πάει κι έρχεται στα Χανιά ένα ζευγάρι Ρουμάνων, με 120 ένα ζευγάρι Βουλγάρων. Θα έρθουν, ο δρόμος είναι ανοικτός, τα κόστη μικρά και οι χώρες αυτές δεν έχουν κανέναν περιορισμό στις μετακινήσεις των πληθυσμών τους.
Ας τους προσεγγίσουν λοιπόν οι επιχειρηματίες του τουρισμού. Ας διαφημιστούν σε σάιτς εκείνων των χωρών, ας κάνουν όλοι μαζί καμπάνιες στα social media αυτών των αγορών. Ας βάλουν οι εστιάτορες κι αυτές τις γλώσσες στους τιμοκαταλόγους τους, οι δήμοι και οι περιφέρειες ας διαθέσουν κάποια από τα διαφημιστικά τους κονδύλια για να προβάλουν τις περιοχές τους σ’ αυτές τις χώρες.
«Μα Βούλγαρους και Ρουμάνους και Πολωνούς;» ρωτάνε οι προαιώνιοι ξενοδόχοι. Ναι, γιατί, τι έχουν δηλαδή αυτοί; Για ρίξτε μια ματιά στην βόρεια Ελλάδα. Τέσσερα εκατομμύρια βαλκάνιοι κατεβαίνουν εκεί κάθε χρόνο. Αυτοί τους έσωσαν στην οικονομική κρίση. Μπορεί στα υπόλοιπα μέρη να είχαν μάθει με την …γκλαμουριά των Σουηδών και των Γερμανών, αλλά οι καιροί αλλάζουν ραγδαία και πρέπει να προσαρμοζόμαστε. Στο κάτω-κάτω, πέρασαν οι καιροί που οι ανατολικοί και οι κεντροευρωπαίοι ψωμολυσσούσαν, τώρα έχει εκεί και μεσαία τάξη και πλουσιότερη.
Θα μου πείτε ότι δεν θα μας σώσουν αυτοί, δεν φτάνουν. δεν είναι εύκολο. Σύμφωνοι, αλλά αν το δίλημμα είναι «κλείνουμε το ξενοδοχείο ή το παλεύουμε» υποθέτω ότι η απάντηση είναι προφανής. Θα μου πείτε επίσης ότι δεν είναι εύκολο το άνοιγμα σε άλλες αγορές. Το ξέρω, αλλά πότε η επιχειρηματικότητα ήταν εύκολη; Για να ενεργοποιηθούμε παιδιά μέχρι να ξανάρθουν οι χρυσές μέρες…
