Η προστατευτική φύλαξη εφαρμόζεται στη χώρα μας ως έσχατο μέτρο προστασίας, κυρίως για τις περιπτώσεις των ασυνόδευτων ανηλίκων που παρέμεναν άστεγοι, επειδή δεν υπήρχαν θέσεις σε κατάλληλες δομές φιλοξενίας. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι στέγη ενός ανηλίκου ήταν το κρατητήριο του αστυνομικού τμήματος. Όπως είναι προφανές, η πρακτική αυτή παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και για τον λόγο αυτό η χώρα μας έχει δεχτεί σφοδρότατες επικρίσεις και καταδίκες τόσο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όσο και από άλλα ευρωπαϊκά και διεθνή όργανα, ήδη από το 2001. Διατηρούσαμε δηλαδή επί είκοσι έτη μια πρακτική που δεν ταίριαζε σε χώρα με κράτος δικαίου, κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η κατάργηση της προστατευτικής φύλαξης που υπερψηφίστηκε χτες με ψήφους 290, σχεδόν από το σύνολο των κομμάτων, πλην της Ελληνικής Λύσης. Το γεγονός αυτό συνιστά μια σπουδαία κατάκτηση για τη χώρα μας, τη δημοκρατική της παράδοση και παράλληλα μια νίκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η αλλαγή αυτή δεν είναι μόνο θεσμική, αλλά και επιχειρησιακή. Τους τελευταίους εννέα μήνες καταφέραμε να αυξήσουμε τις θέσεις σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας και έτσι πλέον η χώρα μας έχει καταφέρει να αγγίξει τον στόχο των 2000 θέσεων σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας που είχε τεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια.
Επιπλέον, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για του Πρόσφυγες, έχουμε αναπτύξει έναν εθνικό μηχανισμό για τον εντοπισμό, την ταυτοποίηση και τη στέγαση των ασυνόδευτων ανηλίκων σε δομές επείγουσας φιλοξενίας. Είναι αυτός ο μηχανισμός που ουσιαστικά επιτρέπει αφενός την κατάργηση της προστατευτικής φύλαξης, καθώς δε θα χρειάζεται πια να στεγάζει η Αστυνομία αυτά τα παιδιά, ενώ η αυξηση των θέσεων σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας, εγγυάται ότι η επείγουσα φιλοξενία δε θα μετατραπεί σε μόνιμη λύση, επιβεβαιώνοντας το γνωστό στη χώρα μας, "ουδέν μονιμότερον του προσωρινού".
Οι αλλαγές αυτές είναι αποτέλεσμα στρατηγικού σχεδιασμού με βράχυ-, μέσο- και μακροπρόθεσμους στόχους. Για πρώτη φορά στη χώρα μας υπάρχει ένα πολυετές σχέδιο για το οικοσύστημα προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων, που διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των πόρων και την αποτελεσματικότητα των εφαρμοζόμενων πολιτικών. Η κατάργηση της προστατευτικής φύλαξης είναι ένα σπουδαίο βήμα, αλλά παράλληλα συνιστά ένα μικρό βήμα μπροστά στον μακρύ δρόμο που έχουμε μπροστά μας τόσο στα θέματα προστασίας όσο και στα ζητήματα κοινωνικής ένταξης των ασυνόδευτων ανηλίκων, που αποτελούν και την κορωνίδα του σχεδιασμού μας.
*Η Ειρήνη Αγαπηδάκη είναι Ειδική Γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων
