Η πρόσφατη ιδιότυπη και με αναντίρρητα ασύμμετρο χαρακτήρα στρατιωτική σύγκρουση Χαμάς-Ισραήλ (σκόπιμα προτίθεται η Χαμάς καθόσον αυτή κλιμάκωσε στρατιωτικά με την εκτόξευση ρουκετών κατά του… απέναντι Ισραήλ αδιακρίτως, ανεξαρτήτως των άστοχων ενεργειών της Ισραηλινής Κυβέρνησης που έβγαλε τους Παλαιστινίους της Ανατολικής Ιερουσαλήμ στους δρόμους) υπενθύμισε σε όλους μας αλλά κυρίως στο ίδιο το Ισραήλ και τους λοιπούς εμπλεκόμενους δρώντες στην περιοχή ότι το «Παλαιστινιακό» πρόβλημα που πολλοί το ονομάζουν ακόμα και τώρα «μεσανατολικό» υπάρχει, έστω και αν κάποιοι θα το ήθελαν στην... γωνία ξεχασμένο! Ίσως οι νεότεροι με όλα αυτά που διάβασαν και άκουσαν τις τελευταίες εβδομάδες να κατανοούν πλέον την σημασία της φράσεως που άκουγαν από τους γονείς ή τους παππούδες τους, «μεσανατολικό το κάναμε» εννοώντας ότι ένα πρόβλημα το κάναμε πολύπλοκό και… άλυτο!
Κάθε «πόλεμος», όποια μορφή και αν έχει, εξυπηρετεί συγκεκριμένο πολιτικό σκοπό με νικητή και ηττημένο. Σε μία όμως ασύμμετρη σύγκρουση σαν αυτή που παρακολουθήσαμε για έντεκα ημέρες είναι δύσκολο να προσδιοριστεί απόλυτα ο νικητής και ο ηττημένος όταν μάλιστα είχε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Σε τακτικό πεδίο απόλυτος νικητής αναμφίλεκτα είναι το Ισραήλ καθόσον ο εξαιρετικός συντονισμός των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων (IDF-Tzahal) με την Υπηρεσία Ασφαλείας (Shin Bet-Shabak) επέφερε πλήγματα ακριβείας μειώνοντας σε μεγάλο βαθμό την «μαχητική ικανότητα» της Χαμάς, χωρίς όμως και να την εξαλείψουν κάτι που πρέπει να σημειωθεί.
Σημαντικά είναι τα ποσοτικά επιτεύγματα που αφορούν σε υποδομές, «μαχητές», ρουκέτες και λοιπά όπλα. Η πλήρης καταστροφή των δυνατοτήτων της Χαμάς θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με χερσαία επίθεση των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων, κατάληψη και για σύντομο χρόνο εξασφάλιση του απολύτου ελέγχου της Λωρίδας της Γάζας. Εκτιμάται ότι η Ισραηλινή Ηγεσία μόνο ως μπλόφα εξέτασε αυτήν την περίπτωση καθόσον ο λόγος «κόστος/ όφελος», όπως δίδαξαν και οι επιχειρήσεις κατά της Χεζμπολάχ στον Λίβανο το καλοκαίρι του 2006 ήταν απαγορευτικός. Πρωτίστως όμως ήταν ένα μάθημα για …την επόμενη φορά! Το πότε θα είναι αυτή η… επόμενη φορά είναι ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα.
Όμως στο στρατηγικό και φυσικά στο πολιτικό επίπεδο από την πρώτη ήδη ημέρα των «επιχειρήσεων», είναι αναντίρρητα η Χαμάς. Όπως εμφατικά επισημαίνει σε σχετική ανάλυση του ο Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Εθνικών Στρατηγικών Σπουδών (ΙNSS) στο Τελ Αβίβ Ούντι Ντέκελ, αυτό αποδεικνύει και την ασυμμετρία των στόχων των δύο πλευρών. Έδωσε την ψευδαίσθηση στους Παλαιστινίους ότι είναι ο… υπερασπιστής του Αλ Ακσά και της Ιερουσαλήμ κερδίζοντας ακόμα μεγαλύτερη αποδοχή ακόμα και στην Δυτική Όχθη. «Πλήγωσε» στα μάτια των Παλαιστινίων το Ισραήλ και τρομοκράτησε για πολιτικούς σκοπούς τους κατοίκους του από το Τελ Αβίβ και νότια. Προκάλεσε σοβαρά προβλήματα στην πορεία εξομάλυνσης των σχέσεων του με τις Αραβικές χώρες που κινούνται στο πνεύμα της Συμφωνίας Αβραάμ. Τέλος δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε και στο γεγονός των πρωτοφανών συγκρούσεων μεταξύ Ισραηλινών Αράβων (περί το 20% του συνολικού πληθυσμού) και Ισραηλινών Εβραίων εντός του Ισραήλ.
Το Παλαιστινιακό δεν «επιλύεται με τον μην …επιλύεται»! Είναι ζωντανό και καθόλου ξεχασμένο από τους ίδιους τους Παλαιστινίους. Σιγοκαίει και πολύ εύκολα μπορεί να τεθεί εκτός ελέγχου. Τα όσα αλυσιδωτά συνέβησαν τις τελευταίες 5-6 εβδομάδες στο Ισραήλ και στα «Παλαιστινιακά Εδάφη» με αποκορύφωμα την 11ημερη σύγκρουση Χαμάς-Ισραήλ αλλά και αυτά που δεν έγιναν και έπρεπε να …γίνουν, όπως προαναφέρθηκε και στην εισαγωγή μας το αποδεικνύουν περίτρανα.
Η ανάγκη για μία νέα αρχή προσπαθειών για μία βιώσιμη και όσο το δυνατόν επωφελή για όλους λύση, είναι αδήριτη. Βέβαια αυτό που τώρα προέχει, είναι η σταθεροποίηση της κατάστασης με την εμπέδωση της εκεχειρίας(όπως δείχνει και η επίσκεψη του Ισραηλινού ΥΠΕΞ Ασκενάζυ χθες στο Κάιρο), η ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας και η όσο το δυνατόν μείωση της επιρροής της ισλαμιστικής και ριζοσπαστικής Χαμάς που δεν έχει πρόβλημα να θυσιάσει στην κυριολεξία εκατοντάδες αμάχους την Γάζα για την επίτευξη των πολιτικών της σκοπών. Βασική προϋπόθεση για μία επανεκκίνηση στο βαλτωμένο αυτό πρόβλημα που επηρεάζει πέρα από το Ισραήλ και τους Παλαιστινίους και την ασφάλεια της ευρύτερης περιφέρειας. Αρκεί να σκεφθούμε ότι ο πληθυσμός της Ιορδανίας, ένα κράτος «μαξιλάρι ασφαλείας» για το Ισραήλ, αποτελείται κατά 60% από Παλαιστινίους.
Παράλληλα θα πρέπει να ξεκινήσει η ενίσχυση της Παλαιστινιακής Αρχής (ΠΑ) προκειμένου να υπάρξει μία νέα νομιμοποιημένη ηγεσία μετά την… αποχώρηση της φθαρμένης ομάδας του 85χρονου Μαχμούντ Αμπάς (Αμπού Μαζέν) ο οποίος αν και κατηγορείται πλέον από πολλούς κύκλους για κακοδιοίκηση και διαφθορά, βλέπει τον εαυτό του ως ισόβιο ηγέτη των Παλαιστινίων. Δώδεκα χρόνια διοικεί τα λεγόμενα «παλαιστινιακά εδάφη» χωρίς εκλογές. Το πολιτικό τέλμα στην Δυτική Όχθη αλλά και η πολιτική στασιμότητα στο Ισραήλ με τις 4 εκλογικές αναμετρήσεις σε δύο χρόνια είναι ανασταλτικός παράγοντας σε οποιαδήποτε προσπάθεια μίας δυναμικής επανεκκίνησης στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Όσλο για αναζήτηση λύσης των «δύο κρατών».
Η ισορροπημένη στάση των ΗΠΑ κατά την διάρκεια της τελευταίας σύγκρουσης τόσο απέναντι στον στρατηγικό Σύμμαχο της, το Ισραήλ όσο και στην ΠΑ δημιουργεί κατ΄ αρχήν ένα θετικό κλίμα προκειμένου αυτή να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ εκπροσωπώντας πλέον όλους τους Παλαιστινίους. Η επίσκεψη Μπλίνκεν ήταν καταλυτική. Η οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ αλλά και της ΕΕ η οποία για ακόμα μία φορά παρακολουθεί… κατατονικά της εξελίξεις θα βελτιώσουν το επίπεδο ζωής των Παλαιστινίων. Η βελτίωση της καθημερινής ζωής των Παλαιστινίων στην Δυτική Όχθη θα ενισχύσει το καθεστώς της ΠΑ, της οποίας ο βασικός κορμός είναι η Φατάχ, ακόμα και σε τμήμα του πληθυσμού της Λωρίδα της Γάζας παρά την απόλυτη κυριαρχίας της Χαμάς.
Η ιδιότυπη οικονομική πολιορκία που έφερε σε κατάσταση πλήρους ένδειας τον πληθυσμό και εξυπηρετούσε την περιλάλητη «Συμφωνία του Αιώνα» του Τραμπ δεν πρέπει να συνεχιστεί. Η επανέναρξη των συνομιλιών με το Ισραήλ πάνω στο λύση των δύο κρατών θα μπορούσε να συμβεί με θετικά αποτελέσματα για τον Παλαιστινιακό λαό που μπορεί να αρχίσει να λαμβάνει και πάλι την εξωτερική βοήθεια τόσο μέσω της UNRWA όσο και μέσω της USAID.
Η αναγγελία της επαναλειτουργίας του Γενικού Προξενείου των ΗΠΑ στην ιστορική οδό Άγκρον της Ανατολικής Ιερουσαλήμ που σταμάτησε να λειτουργεί όταν ο Τραμπ μετέφερε την Αμερικανική Πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ και αποτελούσε de facto διπλωματική αντιπροσωπεία στην ΠΑ θα ενισχύσει τους μετριοπαθείς και πραγματιστές Παλαιστινίους να απομονώσουν τα ακραία στοιχεία.
Ανάλογα βήματα κατά την αντίληψη μας θα πρέπει να γίνουν και από το Ισραήλ. Για το Ισραήλ το «Παλαιστινιακό» αρέσει δεν αρέσει θα υπάρχει και θα τραυματίζει το ίδιο αλλά και τις σχέσεις του με την Δύση αλλά και άλλων αραβικών κρατών που άρχισαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ που θεωρούν δίκαιη την απαίτηση του Παλαιστινιακού Λαού για δημιουργία Ανεξάρτητου Κράτους. Τα σχέδια για προσαρτήσεις θα πρέπει να εγκαταλειφθούν. Η απουσία κάθε προσδοκίας για εξεύρεση λύσης με συνομιλίες ενισχύει τα ακραία στοιχεία που επιδιώκουν τον ένοπλο αγώνα.
Θα αναφερθώ και πάλι στον Γενικό Διευθυντή του Ινστιτούτου Εθνικών Στρατηγικών Σπουδών (ΙNSS) στο Τελ Αβίβ, Ούντι Ντέκελ ο οποίος ήταν επικεφαλής διαπραγματεύσεων στην λεγόμενη «Διαδικασία ειρήνευσης Ανάπολις» επί πρωθυπουργίας Εχούντ Ολμέρτ. Ο κ. Ντέκελ σε ένα νέο υπόμνημα του Ινστιτούτου, έχει επισημάνει ότι «εάν οι ηγεσίες τόσο του Ισραήλ όσο και των Παλαιστινίων μπορούν να γεφυρώσουν τα κενά στα έξι βασικά ζητήματα, δηλαδή δύο εθνικές πατρίδες (για δύο λαούς), έδαφος και σύνορα, ρυθμίσεις ασφαλείας, Ιερουσαλήμ, πρόσφυγες , και το τέλος των αξιώσεων, τότε θα είναι δυνατό να καλυφθούν τα άλλα κενά, καθιστώντας δυνατή τη δημιουργία ευρείας και αποφασιστικής υποστήριξης μεταξύ των ισραηλινών και παλαιστινιακών δημοσίων για μια σε δεύτερο χρόνο διευθέτηση».
Επισημαίνει επιπροσθέτως ότι «οι ηγέτες του Ισραήλ και οι πολίτες του πρέπει να αναγνωρίσουν τις αρνητικές συνέπειες της θηλιάς που σφίγγει γύρω από το μέλλον του Ισραήλ, παράλληλα με έναν παλαιστινιακό πληθυσμό που δεν έχει πρόθεση να χαλαρώσει τον κόμβο, και να εξετάσει διεξοδικά την πιθανότητα μονομερών μέτρων προς τον διαχωρισμό, έως ότου οι συνθήκες της σύγκρουσης αλλάζουν υπέρ μιας συνολικής και συμφωνημένης διευθέτησης»
Μία φρέσκια Κυβέρνηση στο Ισραήλ που συμπίπτει με το τέλος της πολιτικής κυριαρχίας Νετανιάχου θα μπορούσε να κάνει μία νέα αρχή στο Παλαιστινιακό σύμφωνα με όσα προαναφέραμε. Την ώρα που ολοκληρωνόταν αυτό το άρθρο δημοσίευμα τη Jerusalem Post μας πληροφορούσε ότι είναι επικείμενη μία συμφωνία για τον σχηματισμό Κυβέρνησης Συνασπισμού στο Ισραήλ με Πρωθυπουργό τον Ναφτάλι Μπένετ του κόμματος Γιαμίνα και Αναπληρωτή τον Γιαΐρ Λαπίντ του κεντρώου κόμματος Γιες Ατίντ και την συμμετοχή και άλλων μικρότερων κομμάτων.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
