Του Κωνσταντίνου Λουράντου*
Επτά χρόνια Μνημονίων , περίπου ισάριθμες Κυβερνήσεις και η Υγεία συνεχώς ολισθαίνει. Αυτό δεν συμβαίνει όμως μόνο στη χώρα μας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την κρίση της Ελλάδας και την ψυχρολουσία του BREXIT, οι αξιωματούχοι αρχίζουν να κάνουν δεύτερες σκέψεις για όλες τις πολυδιαφημιζόμενες ενέργειες για απελευθερώσεις και περικοπές.
Αντιλαμβάνονται δηλαδή ότι ο σχεδιασμός των Εθνικών Προγραμμάτων Υγείας πρέπει να είναι ασθενοκεντρικός και όχι μια απλή οικονομική εκτίμηση περικοπών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ευρωπαίων Φαρμακοποιών που προέρχονται από Έκθεση του ΟΟΣΑ η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει πλήξει περισσότερο τους πλέον ευάλωτους πολίτες. Σε αρκετές χώρες της ΕΕ, τα λιγότερο ευνοημένα μέλη της κοινωνίας έχουν χαμηλό προσδόκιμο ζωής και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, κυρίως λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων.
Σύμφωνα με την έκθεση, η έγκαιρη διάγνωση και οι αποτελεσματικότερες θεραπείες έχουν αυξήσει σημαντικά το ποσοστό των ανθρώπων που επιβιώνουν από χρόνιες παθήσεις. Οι Ευρωπαίοι ζουν περισσότερο, αλλά όχι απαραίτητα πιο υγιεινά. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, η επιβάρυνση της κακής υγείας στις δαπάνες κοινωνικού οφέλους υπερβαίνει αυτό που δαπανώνται για επιδόματα ανεργίας. Ακόμα κι έτσι, τα κράτη μέλη της ΕΕ δαπανούν κατά μέσο όρο μόνο το 3% των προϋπολογισμών για την υγεία στη δημόσια υγεία και την πρόληψη.
Τα φαρμακεία έχουν κρίσιμο ρόλο στη μείωση των ανισοτήτων στην πρόσβαση και την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και στον αριθμό των επισκέψεων που μπορούν να αποφευχθούν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών και νοσηλειών σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Το δίκτυο των 160.000 φαρμακείων στην Ευρώπη παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για τη βελτίωση της αύξησης της πρόσβασης σε προγράμματα πρόληψης των ασθενειών, έλεγχο υγείας και έγκαιρες παρεμβάσεις για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με τα λιγότερα μέσα.
Ο Φαρμακευτικός κόσμος θεωρεί πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η έκθεση του ΟΟΣΑ/Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναγνωρίζει ότι η διεύρυνση του ρόλου των φαρμακοποιών αποτελεί σημαντικό μοχλό πολιτικής όπου οι ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούν να παρέχουν ευρύτερη προληπτική φροντίδα και καλύτερη διαχείριση της υγειονομικής περίθαλψης των μακροχρόνιων συνθηκών θεραπειών.
Τα στοιχεία καταδεικνύουν – και αυτό πρέπει να το λάβει πολύ σοβαρά η ελληνική κυβέρνηση – πως η ενίσχυση του ρόλου του φαρμακοποιών στα συστήματα πρωτοβάθμιας φροντίδας φέρει σημαντικές βελτιώσεις στη προληπτική φροντίδα των ασθενειών και την ποιότητα των υπηρεσιών.
Για παράδειγμα, αυξάνει συνεχώς σε ευρωπαϊκές χώρες ο αριθμός των φαρμακοποιών που παρέχουν υπηρεσίες φαρμακείου ασθενο-κεντρικές: όπως αξιολογήσεις χρήσης φαρμάκων, υγειονομικοί έλεγχοι, προγράμματα διαχείρισης χρόνιων ασθενειών, τον εμβολιασμό κ.λ.π»
Και η ψηφιακή τεχνολογία κερδίζει συνεχώς έδαφος στη ν Υγεία, ως πηγή ενημέρωσης αλλά και ως μέσο κοστολογικής αξιολόγησης και ελέγχου των δαπανών.
Μάλιστα ο Παγκόσμιος οργανισμός υγείας θέλει τα ευρωπαϊκά κράτη–μέλη να εστιάσουν την προσοχή τους στην ηλεκτρονική υγεία θεωρώντας ότι μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς και να ωθήσει την καινοτομία.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, περισσότερη επένδυση στην ηλεκτρονική υγεία είναι αναγκαία αν η Ευρώπη θέλει να επιτύχει τους πολιτικούς στόχους, που περιλαμβάνουν μειωμένες υγειονομικές ανισότητες και πιο ανθρωποκεντρικά συστήματα υγείας.
Η ηλεκτρονική υγεία περιλαμβάνει την χρήση της τεχνολογίας για να μεταφέρει υπηρεσίες και πληροφορίες σχετικά με την υγεία. Καλύπτει μια ευρεία ποικιλία περιοχών όπως ηλεκτρονικοί φάκελοι, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εφαρμογές υγείας και συλλογή δεδομένων μεγάλων δεδομένων για ανάλυση.
Ο ΠΟΥ παρά το γεγονός ότι επιδιώκει περισσότερες επενδύσεις στην ψηφιακή υγεία επιθυμεί επίσης ισχυρή διακυβέρνηση και νομική προστασία των χρηστών. Αδύναμη νομοθεσία θα μπορούσε να οδηγήσει όχι μόνο σε χαμένες ευκαιρίες για τις υγειονομικές αρχές, αλλά εγκυμονεί και κινδύνους και αφήνει την ηλεκτρονική υγεία απροστάτευτη στην εμπορική εκμετάλλευση.
Ο Παγκόσμιος οργανισμός υγείας είναι για παράδειγμα ανήσυχος διότι:
- Mόνον έξι χώρες έχουν εθνική πολιτική πώς να ρυθμίσουν τα μεγάλα δεδομένα (BIG DATA) στον τομέα υγείας και τη χρήση από ιδιωτικές εταιρείες.
- το 93%των ευρωπαϊκών χωρών χρησιμοποίησαν τη δημόσια χρηματοδότηση για τα προγράμματα ηλεκτρονικής υγείας , αλλά το 80% έχει νομοθεσία για να προστατεύσει την ιδιωτικότητα των ατομικών δεδομένων σε ηλεκτρονικούς φακέλους υγείας .
- το 81%των ευρωπαϊκών κρατών επιτρέπουν στις οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προωθούν μηνύματα ως μέρος της καμπάνιας υγείας , κανένα από αυτά δεν έχει εθνική πολιτική για το πώς να κυβερνούν την χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην υγειονομική περίθαλψη.
- 33 χώρες στην Ευρώπη δεν έχουν κανονιστικό φορέα υπεύθυνο για να επιβλέπει την ποιότητα, ασφάλεια ή αξιοπιστία για ψηφιακές εφαρμογές υγείας.
Στην χώρα μας η Ψηφιακή Υγεία βρίσκεται σε εμβρυακό αλλά συνεχώς αυξανόμενο στάδιο Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα διαθέτει από τα πληρεστέρα συστήματα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης που υπάρχουν στην Ευρώπη. Μάλιστα σε ειδική συνεδρίαση των Ευρωπαίων φαρμακοποιών όπου μετείχε η ελληνική αντιπροσωπεία, οι Γερμανοί εκπρόσωποι αντιμετώπισαν με … δέος και φόβο την πιθανότητα να εφαρμοστεί η ηλεκτρονική συνταγογράφηση στην χώρα τους.
Στην κατεύθυνση αυτή κινείται ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος εφαρμόζοντας καινοτόμες εφαρμογές (πχ ΤΑΚΕ CARE) που έχουν σχέση με την συμμόρφωση του ασθενούς στην φαρμακευτική αγωγή και την ενημέρωση του ηλεκτρονικού φακέλου του ασθενούς, με προφανή ευεργετικά αποτελέσματα για την ενημέρωση των θεραπόντων ιατρών αλλά και την πορεία της θεραπείας των ασθενών.
Βεβαίως σε όλη αυτή την προσπάθεια η απουσία του Υπουργείου Υγείας είναι παντελής. Οι Έλληνες φαρμακοποιοί όμως θα συνεχίσουν να επιτελούν το έργο τους, αδιαφορώντας για τα προσκόμματα και τις δυσκολίες που η ελληνική πραγματικότητα, δημιουργεί καθημερινά.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Λουράντος είναι πρόεδρος Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου.
