Ο νόμος για την κατάργηση του ασύλου στα πανεπιστήμια, ασφαλώς και έχει την αποδοχή της κοινωνίας. Το κρίσιμο ωστόσο ερώτημα είναι πόσοι πρυτάνεις θα αναλάβουν το κόστος να στοχοποιηθούν από οργανωμένες ομάδες και κοινοβουλευτικά κόμματα, και να καλέσουν την αστυνομία όταν δουν παραβατικές συμπεριφορές, δηλώνει στο liberal.gr, ο πρώην πρύτανης του ΠΑΜΑΚ Αχιλλέας Ζαπράνης, ο οποίος έχει ζήσει αρκετές φορές στο πρόσωπό του, το «άσυλο» με την κακώς εννοούμενη έννοια.
Στο κρίσιμο επομένως ερώτημα ως προς το αν οι ακαδημαϊκές αρχές θα επιδείξουν ανοχή ή την αναγκαία αποφασιστικότητα όταν θα έρθει η κρίσιμη ώρα, ο ίδιος εκτιμά ότι λίγοι συνάδελφοί του θα είναι εκείνοι που θα τολμήσουν να ζητήσουν παρέμβαση της αστυνομίας. Κι αυτό γιατί, όπως εξηγεί, θα επικαλεστούν ότι δεν έχουν καμία ευθύνη για την μη εφαρμογή του νόμου, όσο ακόμη τα ελληνικά πανεπιστήμια συνεχίζουν να μην αυτοδιοικούνται, όπως συμβαίνει οπουδήποτε αλλού.
Θεωρεί επίσης δεδομένο ότι ότι οι οργανωμένες μειοψηφίες θα επιδιώξουν την «θυματοποίηση» τους προκαλώντας την παρέμβαση της Αστυνομίας που θα την εμφανίσουν ως «κρατική καταστολή». Απώτερος στόχος τους, όπως λέει, θα είναι το κόστος να γίνει τόσο μεγάλο ώστε να καμφθεί η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης και να καταστεί ανενεργός ο νόμος για την κατάργηση του ασύλου, τον οποίο χαρακτηρίζει ως μια αυτονόητη προσπάθεια εξορθολογισμού και εναρμόνισης του ελληνικού πανεπιστημίου με την διεθνή πραγματικότητα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Έχετε βιώσει από πρώτο χέρι το άσυλο στα πανεπιστήμια με την κακώς εννοούμενη έννοια. Κάντε μας επομένως ένα πρώτο σχόλιο για τον νόμο που το καταργεί…
Ο νέος νόμος για το άσυλο είναι μια αυτονόητη προσπάθεια εξορθολογισμού και εναρμόνισης με την διεθνή πραγματικότητα και εν τέλει το πρώτο βήμα για να ανακτήσει το Πανεπιστήμιο τον πραγματικό του ρόλο και στη χώρα μας.
Οι συνάδελφοι μου στην Αγγλία είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούν, έστω και στοιχειωδώς, τη συζήτηση για το πανεπιστημιακό άσυλο που γίνεται στην Ελλάδα. Αντιμετωπίζουν το θέμα με φλεγματική συγκατάβαση και δεν αναλίσκουν περισσότερο χρόνο για συζήτηση απ' ότι αναλογεί στον εύσχημα απαξιωτικό σχολιασμό του γείτονα που μαλώνει διαρκώς με την συμβία του.
Ίσως γιατί ο ρόλος του Πανεπιστημίου (όχι μόνο στην Αγγλία αλλά διεθνώς) δεν είναι αυτός του στρατοπέδου εκπαίδευσης σε τακτικές πολιτικού ακτιβισμού ούτε του φυτωρίου ανεπάγγελτων πολιτικών στελεχών που περιμένουν την ευκαιρία τους να αξιοποιηθούν και να γίνουν επαγγελματίες πολιτικοί, που θα προσφέρουν στον τόπο τις κρίσιμες δεξιότητές τους στον πολιτικό μακιαβελισμό.
Με ένα επίχρισμα ιδεολογίας που γι' αυτούς είναι η μία και μοναδική Αλήθεια, με προϋπηρεσία που μετριέται σε εκατοντάδες ώρες ρυθμικής επανάληψης διεκδικητικών τσιτάτων με τους συναγωνιστές, ποτισμένοι από Μακιαβελική και Νιτσεϊκή ηθική, επιτρέπουν τα πάντα στον εαυτό τους και είναι ελάχιστα ανεκτικοί με όποιον δεν δίνει και πολύ σημασία σε πράγματα προφανή και αυταπόδεικτα γι' αυτούς όπως η «αδιαμεσολάβητη δημοκρατία» κτλ.
Ίσως όλα αυτά είναι ακατάληπτα για τους αλλοδαπούς κουτόφραγκους (it's Greek to them) γιατί στις χώρες τους το Πανεπιστήμιο διαμορφώνει την ελεύθερη και κριτική σκέψη μέσω της εμπέδωσης της διαδικασίας της επιστημονικής εξέλιξης που πολύ όμορφα συμπυκνώνει ο Καρλ Πόππερ ως «διατύπωση μιας νέας θέσης και την ταυτόχρονη προσπάθεια κατάρριψής της - συνεπώς μια θέση ισχύει έως ότου αποδειχθεί το αντίθετο». Η γνώση δεν αφορά μόνο στην απόκτηση δεξιοτήτων αλλά είναι το καλλιεργήσιμο έδαφος στο οποίο ριζώνει η αυτοεξέταση, η αμφισβήτηση, η ανεκτικότητα και ο αλληλοσεβασμός.
Το κρίσιμο πλέον ερώτημα είναι η εφαρμογή του νόμου. Θα είναι μια εύκολη διαδικασία ή θα έχουμε συγκρούσει ; Δηλαδή η εφαρμογή των διατάξεων στην πράξη θα έχει πολιτικό κόστος;
Το πολιτικό κόστος προέρχεται από αντιδημοφιλείς αποφάσεις ή ενέργειες. Κι επειδή η λογική και η εμπειρία υποδεικνύουν ως αυτονόητη ενέργεια τον περιορισμό της αυθαιρεσίας και της κατάχρησης του ακαδημαϊκού ασύλου (άρα ο νόμος καθαυτός έχει την αποδοχή της κοινωνίας), οι οργανωμένες μειοψηφίες θα επιδιώξουν την «θυματοποίηση» τους προκαλώντας την παρέμβαση της Αστυνομίας που θα εμφανίσουν ως «κρατική καταστολή».
Θα επικεντρωθούν δηλαδή στην δημιουργία πολιτικού κόστους για την κυβέρνηση μέσω της διαδικασίας εφαρμογής του νόμου. Απώτερος στόχος το κόστος να είναι τόσο μεγάλο ώστε να καμφθεί η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης και ο νόμος να καταστεί ανενεργός.
Η λύση έγκειται στην μεταφορά της ευθύνης εφαρμογής του νόμου στη Διοίκηση του Πανεπιστημίου (Πρύτανης, Συμβούλιο Ιδρύματος, Σύγκλητος) η οποία ατομικά και συλλογικά θα πρέπει να λογοδοτεί για τυχόν ανοχή σε παραβατικές συμπεριφορές και την διατάραξη της εύρυθμης λειτουργίας του Ιδρύματος. Θεωρώ ότι πρόκειται για κάτι αυτονόητο και σε αντιστοιχία με την πάγια διεκδίκηση των Πανεπιστημίων για πραγματική αυτονομία η οποία όμως θα πρέπει να συνοδεύεται με αυξημένη ευθύνη.
Η αντίθεση απέναντι σε μια θέση, γεννά από την σύνθεσή τους μια νέα θέση που με την σειρά της μια νέα αντίθεση, κ.ο.κ. έλεγε ο Χέγκλελ στην Διαλεκτική του. Αυτή η Εγελιανή διαδικασία, που ο Μάρξ επέκτεινε στον Διαλεκτικό Υλισμό, είναι το κυρίαρχο μοντέλο της επιστημονικής εξέλιξης αλλά και της πολιτικής διαδικασίας. Συνεπώς η αντίθεση στον νέο νόμο είναι αναμενόμενη και καλοδεχούμενη, στο βαθμό που θα διεξαχθεί στο πεδίο της αντιπαράθεσης επιχειρημάτων. Η σύγκρουση όμως χωρίς όρια ή κανόνες είναι εκτός των ορίων της αστικής Δημοκρατίας και είναι επιζήμια όχι μόνο για το Πανεπιστήμιο αλλά για την κοινωνία στο σύνολό της.
Και για να γίνω περισσότερο κατανοητός, θα σας υπενθυμίσω ότι παρόμοιου είδους πολιτικοί διεκδικητικοί ακτιβισμοί ακύρωσαν παλαιότερα την επένδυση της αυτοκινητοβιομηχανίας Nissan στον Βόλο, ενώ αντίθετα η γειτονική Τουρκία βρίσκεται σήμερα στην 7η θέση κατασκευαστών οχημάτων στην Ευρώπη (το 2012 παρήγαγε περισσότερα από 1.200.000 οχήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων εξάγονται) έχοντας προσελκύσει επενδύσεις από σχεδόν όλους τους μεγάλους κατασκευαστές (Fiat, Mercedes, Renault, Ford, Hyunday, Toyota, Honda) ενώ αναμένεται νέα επένδυση από την VW.
Η Ανώτατη Εκπαίδευση είναι κοινωνικό αγαθό και δεν έχουμε την πολυτέλεια να μην αξιοποιούμε στο έπακρο τις δυνατότητες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης για την χώρα μας, στο βωμό οποιουδήποτε κυνικού πολιτικού υπολογισμού και υστεροβουλίας. Το Πανεπιστήμιο δεν επιτρέπεται να καταλήξει η νέα Nissan γιατί αυτό βολεύει τις δυνάμεις της οπισθοδρόμησης.
Αν και αναφερθήκατε στην ευθύνη των πρυτανικών αρχών, επιτρέψτε μου να επανέλθω. Εάν για παράδειγμα γίνει κατάληψη σε ένα πανεπιστήμιο, ο πρύτανης θα καλέσει την αστυνομία ή όχι και γιατί;
Η μέχρι στιγμής στάση της πλειοψηφίας των πρυτάνεων απέναντι στον νέο νόμο είναι στην καλύτερη περίπτωση μάλλον επιφυλακτική, εκτός από κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις. Και στο παρελθόν άλλωστε οι πρυτάνεις που διεκδικούσαν το αυτονόητο απέναντι στον παραλογισμό της γκετοποίησης και της αυθαιρεσίας, ήταν μια ισχνή μειοψηφία.
Δεν κουνώ το δάχτυλο στους συναδέρφους μου, καθώς το προσωπικό κόστος της στοχοποίησης από οργανωμένες ομάδες και ακόμη και από Κοινοβουλευτικά Κόμματα είναι μεγάλο και δεν είναι αυτονόητο ότι θέλει να το αναλάβει ο καθένας. Για ποιο λόγο άλλωστε;
Ο κυνισμός και ο λαϊκισμός στην πολιτική ζωή του τόπου είναι διαχρονικά σε τόσο υψηλά επίπεδα που τείνουν να αδρανοποιούν και να καταστέλλουν κάθε «αιρετική» φωνή. Ίσως είναι καλύτερα να περιμένεις να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες πρώτα… και μετά να ταχθείς με το εκάστοτε «σωστό» του νέου «παραδείγματος» της συγκυρίας.
Βέβαια δεν μπορείς να το κάνεις αυτό και ταυτόχρονα να απαιτείς να σε αναγνωρίζουν ως μέλος της πνευματικής ελίτ του τόπου σου, αλλά αυτό ισχύει για άλλους τόπους, οπότε κανένα πρόβλημα.
Το αν θα καλέσουν ή όχι κάποιοι πρυτάνεις την Αστυνομία, και πόσες φορές, δεν είναι το ζητούμενο. Το ζήτημα είναι αν η πλειοψήφια των πρυτάνεων θα εφαρμόσουν τον νόμο. Η απάντηση είναι ένα αυτονόητο όχι (στο οποίο υπολογίζουν και οι πολέμιοι του νόμου) γιατί απλούστατα δεν φέρουν καμία προσωπική ευθύνη για την μη εφαρμογή του. Όταν την αποκτήσουν μαζί με την αυξημένη αυτοδιοίκηση (υπενθυμίζω ότι είμαστε η τελευταία χώρα του ΟΟΣΑ αναφορικά με τον βαθμό αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων) τότε και μόνο τότε θα δούμε πραγματικές αλλαγές.
Έτερο ερώτημα είναι τι στάση θα τηρήσει η αστυνομία, σωστά;
Η Αστυνομία ακολουθεί εντολές. Εάν υπάρχει η αποφασιστικότητα και η αναγκαία κάλυψη από την πολιτική ηγεσία θα κάνει αυτό που είναι υποχρεωμένη από τον νόμο. Επαναλαμβάνω όμως το κρίσιμο ζήτημα της αναγκαίας αποφασιστικότητας που θα πρέπει να επιδείξει η διοίκηση του Πανεπιστημίου ειδάλλως το κάθε εγχείρημα θα είναι θνησιγενές.
Εν κατακλείδι που πιστεύετε ότι θα κριθεί το στοίχημα εφαρμογής του νόμου;
Όπου κρίνεται και το στοίχημα εφαρμογής του κάθε νόμου. Στην πρόβλεψη των μέσων εφαρμογής του και της υλοποίησης αυτών των μέσων με συνέπεια και διάρκεια. Είναι μάταιο να τοποθετείς μια πινακίδα που απαγορεύει την στάθμευση, αν δεν έχεις σκεφτεί πρώτα πως θα διασφαλίζεις ότι δεν θα αγνοείται. Αν μάλιστα περιστασιακά δίνεις κλήση σε κάποιον που την αγνόησε, αυτό το εκλαμβάνει ως κρατική αυθαιρεσία σε βάρος του, αφού στάθμευε χωρίς πρόβλημα όλο τον προηγούμενο μήνα.
Είναι μάταιο να προσπαθείς να αλλάξεις πεποιθήσεις. Αυτό όμως που μπορείς να αλλάξεις είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας. Τότε θα παρατηρήσεις νέες νοοτροπίες να διαμορφώνονται. Το κλειδί κατά την γνώμη μου (χωρίς να υποτιμώ το πλήθος των επιμέρους παραμέτρων) είναι η ατομική ευθύνη. Ελέγξτε την διοίκηση για τις πράξεις και τις παραλείψεις της και θα δείτε μια διαφορετική εικόνα. Σε τελική ανάλυση αν κάποιος φιλοδοξεί να γίνει Πρύτανης, θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα αναλάβει και κάποιες ευθύνες…
