Της Κατερίνας Οικονομάκου
Όπως θα έλεγαν αργότερα στην Αστυνομία οι συνάδελφοί του, ο Λίβιου Ποπ είχε πάει να διερευνήσει μια καταγγελία για μια ακόμη περίπτωση παράνομης υλοτομίας, σε μια ορεινή περιοχή στα βόρεια της χώρας. Είχαν περάσει, όμως, πολλές ώρες από την τελευταία φορά που είχαν νέα του. Το τηλέφωνό του χτυπούσε κανονικά, αλλά ο άνδρας δεν απαντούσε. Ο Ποπ ήταν παντρεμένος και πατέρας τριών παιδιών. Κι όμως, δεν είχε επικοινωνήσει καθόλου με την οικογένειά του. Όλοι ήξεραν ότι είχαν λόγους να ανησυχούν. Ένα μήνα νωρίτερα, ένας άλλος δασοφύλακας, ο 50χρονος Ραντούτσου Γκορτσιοάια, είχε βρεθεί νεκρός μέσα στο αυτοκίνητό του. Είχε παρκάρει πολύ κοντά σε μια περιοχή που λυμαίνονται τα κυκλώματα παράνομης υλοτομίας, στο δάσος του Πασκάνι, στη βορειοανατολική Ρουμανία. Κάποιος είχε χτυπήσει επανειλημμένα τον άνδρα στο κεφάλι, με τσεκούρι. Την Τετάρτη 16 Οκτωβρίου, αστυνομικοί θα εντόπιζαν και το πτώμα του Λίβιου Ποπ, σε ένα φαράγγι στο δάσος. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ύποπτοι, όπως δήλωσε στον ανταποκριτή του BBC ο Ρουμάνος εισαγγελέας Μπόγκνταν Γκαμπόρ.
Μέσα στον τελευταίο χρόνο, οι ρουμανικές αρχές έχουν έρθει αντιμέτωπες με την πολύ ανησυχητική αύξηση της χρήσης βίας ενάντια σε δασοφύλακες που προσπαθούσαν να σταματήσουν τους παράνομους ξυλοκόπους. Επισήμως έχουν καταγραφεί 16 επιθέσεις μέσα σε 12 μήνες. Ο επικεφαλής του συνδικάτου, μάλιστα, διαμαρτύρεται ότι οι συνάδελφοί του δεν έχουν τη δυνατότητα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Καθόλου τυχαία, έξι ανάμεσά τους έχουν χάσει τη ζωή τους τα τελευταία χρόνια. Εκπρόσωπος της Romsilva, της κρατικής επιχείρησης που διαχειρίζεται το 48% των ρουμανικών δασών, καταδικάζει κάθε τόσο τη βία εναντίον των δασοφυλάκων εκ μέρους εκείνων που αποκαλεί «κλέφτες ξυλείας».
Δεν πρόκειται όμως ακριβώς για κλέφτες, αλλά για πανίσχυρα, εκτεταμένα κυκλώματα παράνομης υλοτομίας, που αποψιλώνουν τα ρουμανικά δάση με ρυθμούς που προκαλούν τρόμο στις διεθνείς οικολογικές οργανώσεις, για να εξαγάγουν την ξυλεία τους σε ολόκληρη την Ε.Ε. Αυτή η μαφία του δάσους αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές απειλές κατά της περιβαλλοντικής ισορροπίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα 2/3 της έκτασης που καλύπτουν τα ευρωπαϊκά παρθένα δάση βρίσκονται στη Ρουμανία. Με εξαίρεση τη Σκανδιναβική χερσόνησο, η Ρουμανία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία θα βρει κανείς υπεραιωνόβια δάση, όπου βρίσκουν καταφύγιο μια σειρά από άγρια ζώα, ορισμένα από τα οποία κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Αυτό το πολύτιμο οικοσύστημα βρίσκεται σε όλο και μεγαλύτερο κίνδυνο. Σύμφωνα με το ρουμανικό παράρτημα της Greenpeace, κάθε ώρα που περνάει η Ρουμανία χάνει τρία εκτάρια από τη συνολική δασική της έκταση. Γι'' αυτό ευθύνονται η νόμιμη και παράνομη υλοτομία, καθώς και η διάβρωση του εδάφους. Στα εκτάρια που χάνονται, περιλαμβάνονται και περιοχές που βρίσκονται μέσα στα υπεραιωνόβια δάση. Από περιβαλλοντικής απόψεως, και χωρίς να γίνεται κανείς μελοδραματικός, πρόκειται για τραγωδία.
Οπως αγωνιωδώς επαναλαμβάνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που παρακολουθούν τις εξελίξεις και καταγράφουν τις απώλειες στα ρουμανική δάση, βρισκόμαστε μπροστά σε μία από τις πιο πιεστικές περιβαλλοντικές κρίσεις στην Ε.Ε. Κι όμως, είναι μια κρίση την οποία οι Ευρωπαίοι πολίτες ελάχιστα γνωρίζουν και την οποία οι αρμόδιες εθνικές και ευρωπαϊκές υπηρεσίες επιμένουν να υποτιμούν. Ή, μάλλον, σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, την αποσιωπούν, ακριβώς επειδή δεν καταφέρνουν να ελέγξουν την κατάσταση. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, τρεις από αυτές τις περιβαλλοντικές οργανώσεις προχώρησαν σε επίσημη διαμαρτυρία στην Κομισιόν, κατηγορώντας την κυβέρνηση της Ρουμανίας ότι δεν εφαρμόζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία και αφήνει απροστάτευτα τα δάση, έρμαιο των παράνομων κυκλωμάτων που τα αποψιλώνουν, στερώντας την ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινότητα από μια ζωτικής σημασίας ασπίδα κατά της κλιματικής αλλαγής. Το τάιμινγκ δεν ήταν τυχαίο: Δύο μήνες νωρίτερα, τον περασμένο Ιούλιο, η Κομισιόν είχε ανακοινώσει τη στρατηγική που προτείνει προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την αποψίλωση των ευρωπαϊκών δασών.
Η ρουμανική οργάνωση Agent Green, η γερμανική EuroNatur και η βρετανική ClientEarth υποστηρίζουν, επίσης, ότι η κρατική ρουμανική επιχείρηση Romsilva συστηματικά πραγματοποιεί εργασίες υλοτομίας σε περιοχές που ανήκουν στο Δίκτυο Natura 2000, χωρίς να διεξάγουν έρευνες για τις επιπτώσεις στις συγκεκριμένες δασικές εκτάσεις, παραβιάζοντας τον ευρωπαϊκό κανονισμό. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να επικαλεστεί το άρθρο 258 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε. για να κινηθεί εναντίον ενός κράτους-μέλους που εφαρμόζει πλημμελώς την ευρωπαϊκή νομοθεσία» αναφέρουν οι οργανώσεις στη διαμαρτυρία τους. Εάν το κράτος-μέλος δεν συμμορφωθεί, η υπόθεση οδηγείται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Υπάρχει μάλιστα το προηγούμενο της Πολωνίας, όπου η Κομισιόν κινήθηκε εναντίον της κυβέρνησης για την αποτυχία της να προστατεύσει από την υλοτομία το περίφημο δάσος Μπιαλοβέτσα.
«Εδώ και χρόνια πασχίζουμε να πείσουμε αλλεπάλληλες κυβερνήσεις να ασχοληθούν με την αποψίλωση των δασών» αναφέρει μιλώντας στο βαλκανικό ειδησεογραφικό σάιτ BΙRN ο επικεφαλής της Agent Green, Γκάμπριελ Πάουν. «Κάποιες φορές τα καταφέραμε. Υπάρχουν δηλαδή περιοχές όπου ήμασταν αποτελεσματικοί. Ομως δεν έχουμε πείσει την κυβέρνηση να πάρει μέτρα σε εθνικό επίπεδο. Ηταν ώρα, λοιπόν, να εντείνουμε την πίεση και να απευθυνθούμε πια στην Ε.Ε. για να διαμαρτυρηθούμε για αυτό που συμβαίνει στη Ρουμανία». Ο ίδιος ο Πάουν όχι μόνο έχει πολύχρονη πείρα από τις συνθήκες που επικρατούν στα δάση της πατρίδας του, αλλά έχει επανειλημμένα γίνει στόχος επιθέσεων από παράνομους ξυλοκόπους. Οπως εξηγεί, μάλιστα, εκτός από την παράνομη υλοτομία που αποσκοπεί στην εξαγωγή ξυλείας, υπάρχει και η λεγόμενη «στρατηγική υλοτομία». Με άλλα λόγια, κόβουν δέντρα για να αποτρέψουν το ενδεχόμενο να χαρακτηριστούν κάποιες περισσότερες περιοχές παρθένα δάση και έτσι να ενταχθούν στο Natura 2000.
Η συνολική έκταση που καταλαμβάνουν τα ρουμανικά παρθένα δάση υπολογίστηκε για πρώτη φορά το 2005, από ένα πρόγραμμα με ολλανδική χρηματοδότηση. Επικεφαλής ήταν ένας Ρουμάνος και ένας Ολλανδός επιστήμονας, σύμφωνα με τους οποίους εκείνη τη χρονική στιγμή η Ρουμανία είχε 218.000 εκτάρια παρθένου δάσους. Οι ρουμανικές αρχές αμφισβητούν τον αριθμό αυτό και μιλούν για πολύ μικρότερη έκταση. Οι τρεις ΜΚΟ που προσέφυγαν στην Κομισιόν, πάντως, θεωρούν ακριβή τα στοιχεία που δίνει η έρευνα του 2005. Και προχώρησαν σε νέα έρευνα, προκειμένου να διαπιστώσουν πώς έχουν αλλάξει τα δεδομένα στα τελευταία χρόνια. «Οι αναλύσεις μας δείχνουν ότι το 45% της έκτασης αυτής έχει καταστραφεί».
Δηλαδή, μέσα σε κάτι παραπάνω από μια δεκαετία, η Ευρώπη έχει χάσει σχεδόν τα μισά παρθένα δάση της Ρουμανίας. Την ώρα που η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη παρακολουθούσε με τρόμο την οικολογική καταστροφή στα δάση του Αμαζονίου, αγνοούσε ότι πολύ πιο κοντά μας, ένα από τα πιο πολύτιμα οικοσυστήματα του πλανήτη αποψιλώνεται, απροστάτευτο.
Φωτογραφία: AP
