Η Τουρκία για την Δύση είναι μια απειλή μεγαλύτερη από το Ιράν. Η δυναμική παρέμβαση Μακρόν αναγκάζει κι άλλες χώρες να πάρουν θέση. H αποφασιστικότητα της Γαλλίας να παίξει ρόλο στην περιοχή και να διαμορφώσει εκείνη τις εξελίξεις, κάνει χώρες που αμφιταλαντεύονται, να συνταχθούν πίσω από ένα κράτος-μέλος της ΕΕ, σημειώνει μέσω Liberal ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Σπύρος Πλακούδας για το αποτέλεσμα της χθεσινής συνόδου MED7 στην Κορσική.
Μιλά για μια μοναδική για την Ελλάδα και την Κύπρο ευκαιρία, το γεγονός ότι από την περιοχή του κόλπου έως τα Πυρηναία, αναδύεται ένας αντιτουρκικός άξονας, από την Γαλλία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ έως την Συρία του Άσαντ, που στριμώχνει τον Ερντογάν, ο οποίος ποντάρει στο ότι όλες αυτές οι χώρες δεν έχουν ακόμη συντονιστεί μεταξύ τους.
Αν όπως λέει, οι χώρες αυτές πετύχουν και μετατρέψουν σε συγκοινωνούντα δοχεία, την κρίση της Αν.Μεσογείου με αυτή της Λιβύης και εκείνη του Ιράκ, τότε θα μιλάμε για μια άνευ προηγούμενου πίεση σε βάρος της Τουρκίας. Η Γαλλία επιχειρεί να αναλάβει τον ρόλο συντονιστή του αντιτουρκικού άξονα. Τότε θα αλλάξει πραγματικά το παιχνίδι στην Αν.Μεσόγειο.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Πως διαβάσατε το μήνυμα συμπερασμάτων της συνόδου του MED7, αλλά κυρίως τις χθεσινές δηλώσεις Μακρόν κατά Τουρκίας και το μήνυμα ότι υπάρχει με την Ελλάδα μια στρατηγική σχέση;
Η δυναμική παρέμβαση Μακρόν ωθεί τους αμφιταλαντευόμενους να συνταχθούν πίσω από ένα κράτος-μέλος της ΕΕ. Αιτία για το κοινό ανακοινωθέν της συνόδου MED7 υπέρ της Ελλάδας και της Κύπρου είναι φυσικά η δυναμική στάση του Μακρόν. Είναι η πρώτη φορά από την εποχή της Συνθήκης της Λωζάνης που μια χώρα της Δύσης καταφέρεται με τόσο σκληρές δηλώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Μιλάμε για δηλώσεις μια πυρηνικής δύναμης, μιας χώρας μόνιμου μέλους του ΟΗΕ και της ηγεμονεύουσας δύναμης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όρους στρατιωτικής ισχύος.
Προς το παρόν η αποφασιστικότητα της Γαλλίας υποτιμάται από πλευράς Τουρκίας. Υποτιμάται γιατί ακριβώς στο πρώτο μισό του 2016, ο Ερντογάν, παρά τις προβλέψεις ειδικών και μη, ανέλαβε μια εκστρατεία και οδηγήθηκε στην νίκη κατά του Χάφταρ στην Λιβύη και των υποστηρικτών του, ένας εκ των οποίων ήταν η Γαλλία. Η Λιβύη βρίσκεται στο κατώφλι της Γαλλίας.
- Πως ερμηνεύετε το γεγονός ότι η Γαλλία είναι η μόνη χώρα της Δύσης που αντιμετωπίζει στην πράξη, όχι στα λόγια, την Τουρκία ως μια μεγάλη απειλή;
Η Τουρκία για την Δύση είναι μια απειλή μεγαλύτερη από το Ιράν. Εν αντιθέσει με το Ιράν η Τουρκία απειλεί ευθέως την ΕΕ. Παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου, εκβιάζει συστηματικά την ΕΕ δια του προσφυγικού. Και κυρίως γιατί έχει δημιουργήσει ένα μόνιμο στρατιωτικό προγεφύρωμα στην Λιβύη, δηλαδή σε μια περιοχή που μέχρι πρότινος δεν βρισκόταν στην σφαίρα επιρροής της Γαλλίας.
Πολλώ δε μάλλον όταν έχει δημιουργήσει ένα προγεφύρωμα στην περιοχή του Σάχελ που ανήκει στην γαλλική σφαίρα επιρροής και μιλώ για χώρες όπως Τσαντ, Μάλι, Νίγηρας. Επιπλέον, υποστηρίζει στην Μέση Ανατολή δρώντες, όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα και το Κατάρ, οι οποίοι είτε αντιπαρατίθενται, είτε υπονομεύουν παραδοσιακούς συμμάχους της Γαλλίας, όπως η Αίγυπτος.
- Ποια χαρτιά έχει να παίξει η Γαλλία σε βάρος της Τουρκίας;
Καταρχήν, πέραν της στρατιωτικής της ισχύος, η Γαλλία δύναται να ασκήσει ισχυρότερες πιέσεις σε βάρος της Τουρκίας σε πολλαπλά μέτωπα. Τέτοια είναι αυτά της Συρίας και του Ιράκ, όπου η Γαλλία υποστηρίζει τους Κούρδους έναντι της Τουρκίας. Στην Λιβύη, το Παρίσι υποστηρίζει την Αν.Λιβύη, έναντι της Τουρκίας και του Κατάρ. Στην περιοχή του Σάχελ και εδώ υπερέχει η Γαλλία.
Στην Αν. Μεσόγειο, με προμαχώνες την Ελλάδα και την Κύπρο- με υπό προϋποθέσεις και το Λίβανο- πάλι υπάρχει η δυνατότητα για μια αντιτουρκική δράση εκ μέρους των Ηλυσίων Πεδίων. Δεν συζητούμε καν την προοπτική της υιοθέτησης βαριών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας εκ μέρους της ΕΕ σε μια εποχή όπου η τουρκική λίρα υποτιμάται συνεχώς και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας εξανεμίζονται.
- Αρκετοί θεωρούν ότι αυτό που θα πονέσει περισσότερο τον Ερντογάν είναι κυρώσεις σε βάρος της τουρκικής οικονομίας. Ισχύει κάτι τέτοιο, στο σενάριο που φυσικά τις δούμε;
Δεν είναι καθόλου σίγουρος. Τυχόν κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας θα πεισμώσει τους οπαδούς του Ερντογάν οι οποίοι θα πιστέψουν το αφήγημα ότι για αυτές ευθύνεται η «κακιά» Δύση. Ούτως ή άλλως, η Άγκυρα επιχειρεί μέσω συμφωνιών είτε με το Κατάρ, είτε με την κεντρική τράπεζα της Λιβύης να υποστηρίξει το νόμισμά της, έως σήμερα επί ματαίω. Τυχόν αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεων της Τουρκίας, αυτό θα την οδηγήσει μια προσωρινή παύση των επεμβάσεών της.
Δεν θα πρέπει να αναμένουμε επειδή για παράδειγμα, θα έχει επιδεινωθεί έτι περαιτέρω η οικονομία της, την εκκένωση της Βορείου Συρίας. Αυτό θα συμβεί μόνο μετά την άσκηση ισχυρών διπλωματικών και κυρίως στρατιωτικών πιέσεων.
- Ζείτε και εργάζεστε στην Μέση Ανατολή, όπου η περιοχή αλλάζει. Σχηματίζεται ένα τόξο κρατών εναντίον του τουρκικού αναθεωρητισμού, ενώ πρόσφατα είχαμε και την συμφωνία Ισραήλ-Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Πως το εκλαμβάνετε όλο αυτό;
Από την περιοχή του κόλπου έως τα Πυρηναία, αναδύεται ένας αντιτουρικός άξονας, ένας συνασπισμός σε βάρος της Τουρκίας, ο οποίος ακόμη και αν αποχωρήσει από το τιμόνι της Τουρκίας ο Ερντογάν, δεν πρόκειται να διαλυθεί. Οι χώρες αυτές, όπως η Αίγυπτος, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Συρία του Άσαντ, εκλαμβάνουν την Τουρκία ως την υπ’ αριθμό ένα απειλή. Και ακόμη όλοι αυτοί δεν έχουν καταφέρει να συντονιστούν. Αν το πετύχουν και μετατρέψουν σε συγκοινωνούντα δοχεία, την κρίση της Αν.Μεσογείου με αυτή της Λιβύης και εκείνη του Ιράκ, τότε θα μιλάμε για μια άνευ προηγούμενου πίεση σε βάρος της Τουρκίας σε όλα τα μέτωπα.
Ο Ερντογάν είναι στριμωγμένος, απλά γνωρίζει ότι μέχρι σήμερα οι χώρες που είναι εναντίον του, δεν έχουν συντονιστεί μεταξύ τους. Ο Ερντογάν επιχειρεί να κλείσει ένα- ένα τα μέτωπα, όπως ακριβώς ο γνωστός μύθος του Αισώπου με το λιοντάρι και τους ταύρους. Όταν οι ταύροι ενώνονται, το λιοντάρι μπαίνει σε περιπέτειες. Όταν όμως τους αντιμετωπίζει έναν - έναν, βγαίνει κερδισμένο. Έτσι δρα και ο Τούρκος πρόεδρος. Η επιθετικότητά του αυτή θα συνεχίζεται όσο απουσιάζει αυτός ο συντονισμός. Η Γαλλία επιχειρεί να αναλάβει τον ρόλο συντονιστή του αντιτουρκικού άξονα. Τότε θα αλλάξει πραγματικά το παιχνίδι στην Αν.Μεσόγειο.
* Ο Δρ Σπύρος Πλακούδας εργάζεται ως Επίκουρος Καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο Rabdan Academy.
