Οι Γερμανοί θέλουν λέει να γίνει ένας συνετός διάλογος. Τι μπορεί κανείς να εννοεί ως «συνετό διάλογο»; Οι Γερμανοί μπορεί να εννοούν το «βρείτε τα και μην μας ενοχλείτε». Οι Τούρκοι μπορεί να ζητούν πριν καθίσουμε στο τραπέζι να χάσουμε το ματς στα χαρτιά. Εμείς πάλι δεν είναι βέβαιο αν έχουμε καταλήξει τι ακριβώς θέλουμε. Το ερώτημα είναι τι θέλουν επίσης Ισραηλινοί, Γάλλοι και Ρώσοι. Δεν είμαστε μόνοι…
Μπορεί κάποιοι στην Ευρώπη να βολεύονται στην ιδέα ότι αυτό που συμβαίνει στο Καστελόριζο είναι μία ελληνοτουρκική διαφορά. Όπως στην Συρία ήταν μία υπόθεση «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας» και όπως στην Λιβύη είναι μία διαμάχη που αφορά τις φυλές της ερήμου για την κυριαρχία τους στη χώρα που κάποτε κυβερνούσε ο συνταγματάρχης Καντάφι. Αυτός είναι ο ένας τρόπος για να ερμηνεύσει κανείς τα γεγονότα. Ο άλλος τρόπος προϋποθέτει να μπορέσει να διακρίνει κανείς και στα τρία γεγονότα μία «λεπτομέρεια». Στην Συρία, στην Λιβύη και στα νερά του Καστελόριζου υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής, ο Ταγίπ Ερντογάν και η αναθεωρητική Τουρκία! Είναι απ’ αυτές τις «λεπτομέρειες» που πολλές φορές καθορίζουν την ιστορία για πολλές δεκαετίες.
Η Τουρκία πιστεύει για τον εαυτό της ότι είναι η νέα μεγάλη δύναμη στην περιοχή και όχι μόνο. Είναι δικαίωμά τους να πιστεύουν ό,τι θέλουν για τον εαυτό τους. Το ερώτημα είναι αν το ίδιο πιστεύουν οι ήδη μεγάλες δυνάμεις της περιοχής και πόσο αυτές είναι διατεθειμένες να αλλάξουν τις ισορροπίες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ δεν είναι ο πιο αξιόπιστος συνομιλητής. Προς μεγάλη λύπη όσων εξ ημών έχουμε επενδύσει τις τελευταίες δεκαετίες σε αυτή την σχέση. Κι αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίον κάποιοι έχουν αποφασίσει να ανακατέψουν την σούπα. Ο Σεφ εγκατέλειψε την κουζίνα της νοτιοανατολικής Μεσογείου και τα παιδιά της κουζίνας διαγκωνίζονται για να πάρουν τον έλεγχο του «μαγαζιού». Ένας άλλος πρόεδρος στις ΗΠΑ μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα. Αλλά μέχρι τότε θα περάσει καιρός. Κι αυτό το γνωρίζει και ο Ερντογάν που σπεύδει να δοκιμάσει τα νεύρα όλων και πριν συμβεί κάποια ανεπιθύμητη γι αυτόν αλλαγή στον Λευκό Οίκο.
Είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος Τραμπ έχει προσωπικές σχέσεις με τον Ερντογάν. Μπορεί και κοινές δουλειές. Αυτό που δεν ξέρουμε είναι μέχρι που φτάνουν τα όρια αυτής της «σχέσης». Στους σύγχρονους πολέμους μία πληροφορία που μπορεί να έχει μόνο ο πρόεδρος της μόνης υπερδύναμης μπορεί να αποδειχτεί αρκετή για να αλλάξει τις ισορροπίες. Αλλά αυτό είναι μάλλον απίθανο και όποιος το υποστηρίζει δείχνει κακοπιστία έναντι του πλανητάρχη.
Η αλήθεια είναι ότι οι Αμερικάνοι έσπευσαν να κάνουν δύο πράγματα. Το πρώτο να υποδείξουν στους Τούρκους ότι κάπου εδώ είναι το όριο τους. Και την ίδια ώρα μίλησαν για διαφιλονικούμενα (και όχι αμφισβητούμενα) νερά. Έδειξαν, δηλαδή, την οδό των διαπραγματεύσεων.
Η παρουσία των Ρώσων στο «παιγνίδι» είναι κάτι που πρέπει να κάνει τους Αμερικάνους να νιώθουν άβολα. Οι Ρώσοι που στην παρούσα φάση επαναλαμβάνουν αυτό που έχουν κάνει άπειρες φορές στο παρελθόν: Βοηθούν συστηματικά την Τουρκία για να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στους ανταγωνιστές τους! Το ότι αυτό δεν συμβαδίζει με το συμφέρον των ομόθρησκων Ελλήνων, αυτό είναι κάτι που αφορά ορισμένους ψεκασμένους της άκρας δεξιάς στην Ελλάδα, οι οποίοι ονειρεύονται ότι ο Πούτιν θα κηρύξει τον πόλεμο στον Ερντογάν για να παραδώσει στους Έλληνες τα κλειδιά της Πόλης! Η απόλυτη αλήθεια είναι ότι αυτή την εποχή ο Πούτιν θέλει μία ισχυρή και σύμμαχο Τουρκία. Δημιουργεί έτσι ρήγμα στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ και εξυπηρετεί ταυτόχρονα τα δικά του γεωπολιτικά σχέδια, αφού μοιράζει τις περιοχές με ένα από τα σημαντικά μέλη της Ατλαντικής Συμμαχίας. Μιλάμε για μεγάλο μπλέξιμο!
Οι Ισραηλινοί και οι Γάλλοι θα ήθελαν για τους δικούς τους λόγους ο καθένας να δουν τον Ερντογάν να συντρίβεται. Μία Τουρκία ηττημένη στο πεδίο του μεγαλοϊδεατισμού της θα είναι ένας ιδανικός συνέταιρος για το μέλλον. Και φυσικά χωρίς την ανταγωνίστρια Ρωσία στα πόδια τους. Το ερώτημα είναι το πότε. Όσο ο καιρός περνάει και η Τουρκία δυναμώνει, τόσο πιο δύσκολο θα είναι το εγχείρημα. Μήπως λοιπόν αυτή είναι η καλύτερη ευκαιρία; Άλλωστε, ποιος ξέρει στα αβαθή των διεθνών νερών τι εθνικότητας μπορεί να είναι τα υποβρύχια που πλέουν στον βυθό της θάλασσας…
Ναι μεν Γάλλοι, Ισραηλινοί και Αιγύπτιοι δεν θα έρθουν να πολεμήσουν για μας, αλλά είναι απορίας άξιο μέχρι πού είναι διατεθειμένοι να αφήσουν τον Ερντογάν να πάει. Αν πέσει η Λιβύη, για παράδειγμα, θα πάρουν θάρρος και πάλι στην Αίγυπτο οι αδελφοί μουσουλμάνοι. Αν ο μεγάλος τους ηγέτης, ο Ταγίπ Ερντογάν, έχει καταφέρει να φτάσει στα πιο μακρινά όρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στην Λιβύη, τι πιο φυσικό από το τα καταφέρει και στο ενδιάμεσο. Δηλαδή στην ίδια την Αίγυπτο! Οι Ισραηλινοί δεν θα αισθάνονται και τόσο καλά με τους Αιγύπτιους από την μία πλευρά και την Χαμάς από την άλλη. Με την ευκαιρία να ζητήσουμε από τους συντρόφους του ΣΥΡΙΖΑ να ξανασκεφτούν τις παλαιστινιακές μαντίλες…
Και φτάνουμε στην Γαλλία! Η Γαλλία που θεωρεί τον θαλάσσιο χώρο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου ως δικό της προνομιακό πεδίο δράσης. Αυτό μέχρι χτες. Διότι ήδη έχει αποκτήσει έναν ανταγωνιστή, την Τουρκία. Και ναι μεν η Γαλλία είναι μία πυρηνική δύναμη, αλλά το όνειρο της γαλάζιας πατρίδας του Ταγίπ Ερντογάν και των αυριανών το διαδόχων δεν θα σταματήσει σε τέτοιες λεπτομέρειες…
Κι εμείς; Εμείς χάσαμε δύο δεκαετίες. Αυτά τα είκοσι τελευταία χρόνια έκαναν την διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αυτή την στιγμή μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την προκλητικότητα της Τουρκίας. Δεν πάμε με κατεβασμένα τα χέρια. Από την άλλη πλευρά δεν πρέπει να βγάλουμε εμείς το φίδι από την τρύπα. Δεν πρόκειται για μια ελληνοτουρκική διαφορά, αλλά για μία ευρωτουρκική διαφορά. Και δεν πρέπει να επιτρέψουμε στους Ευρωπαίους να το αγνοήσουν. Αν πατηθεί το κουμπί, οι επιπτώσεις δεν θα αφορούν μόνο την Ελλάδα και την Τουρκία. Η κυβέρνηση φαίνεται να αντιμετωπίζει όλο το θέμα υπό αυτό το πρίσμα. Από την μία δείχνει αποφασιστικότητα και από την άλλη προσπαθεί να αξιοποιήσει όλα τα όπλα που μας δίνει η συμμετοχή μας στην ΕΕ.
Ένα επικίνδυνο σημείο είναι οι φωνές στην Αθήνα που πίσω από κάθε διάλογο βλέπουν προδοσίες. Ξεχνούν ότι μετά από νίκες ή ήττες στο πεδίο της μάχης ακολουθεί πάντα διάλογος. Το ερώτημα είναι το πότε και κάτω από ποιους όρους. Αυτό ακριβώς είναι το θέμα και όχι αν πρέπει ή όχι να γίνει διάλογος. Γι αυτό και είναι σημαντικό να μην λείπει από μία τέτοια διαδικασία η ΕΕ. Εκτός και αν πιστεύει κανείς ότι η Ευρώπη μπορεί να καθίσει σε ένα τραπέζι με την Τουρκία και να συζητήσει με όρους ανατολής και έξω από αυτά που ορίζει το ευρωπαϊκό δίκαιο. Αν λοιπόν η κυρία Μέρκελ μας καλεί σε έναν συνετό διάλογο, ας της ζητήσουμε να καθίσει στην πλευρά του δικού μας τραπεζιού και να προσπαθήσει να κάνει μαζί με εμάς και απέναντι στους Τούρκους τον διάλογο που λέει. Τον συνετό διάλογο. Εμείς μαζί της!
Θανάσης Μαυρίδης
[email protected]
