Η Αθλέτικ Μπιλμπάο έχει μια παράδοση που εξέπληξε τους ανθρώπους του Παναθηναϊκού. Οταν επισκέφθηκαν το «Σαν Μαμές» τον Αύγουστο του 2017 για τα πλέι οφ του Europa League, έμαθαν πως όσοι πηγαίνουν εκεί για πρώτη φορά πρέπει να αφιερώσουν ένα μπουκέτο λουλούδια στην προτομή του Πιτσίτσι, ενός εκ των κορυφαίων σκόρερ της κι αυτού που δίνει το όνομα στο βραβείο του πρώτου σκόρερ του ισπανικού ποδοσφαίρου κάθε σεζόν. Πέντε χρόνια πριν το τελετουργικό το είχε κάνει και η Σάλκε με τον αρχηγό της Ραούλ. Η έκπληξη ήταν ίδια.
Με δεδομένο πως η Αθλέτικ Μπιλμπάο σπανίως εμφανίζεται στο Champions League, αυτή η παράδοση δεν θα γινόταν γνωστή στο ευρύτερο κοινό. Θα συνέχιζαν να την ξέρουν μόνο όσοι παρακολουθούν στενά το κλαμπ ή το ισπανικό ποδόσφαιρο στο σύνολό του κι όχι μόνο τη Ρεάλ Μαδρίτης και τη Μπαρτσελόνα. Αυτή είναι η μια πλευρά που δείχνει το πώς το Europa League, που επιστρέφει σήμερα με την φάση των «32», κρατά ζωντανή την ουσία των ευρωπαϊκών Κυπέλλων.
Ο Μισέλ Πλατινί ως πρόεδρος της UEFA λειτουργούσε όπως ακριβώς και ως ποδοσφαιριστής: με το ένστικτο και «έβλεπε» τη φάση προτού αυτού εξελιχθεί. Δική του ιδέα ήταν να μεταλλαχθεί έτσι η διοργάνωση μια και το Champions League γινόταν ολοένα και πιο κλειστό. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, η ιδέα του έχει πιάσει.
Τώρα που αρχίζουν οι «32» φαίνεται ξεκάθαρα. Από τη μια έχουμε τη Βόλφσμπεργκερ, μια αυστριακή ομάδα από μια πόλη 25.000 κατοίκων παίζει με την Τότεναμ του Ζοσέ Μουρίνιο και των 550 εκατομμυρίων ευρώ σε έσοδα και των μεγάλων σταρ όπως ο Χάρι Κέιν. Μα χωρίς το Europa League, ο Αγγλος στράικερ δεν θα ήταν ποτέ ο ίδιος – το 2014 όταν ακόμη δεν ήταν... όνομα πέτυχε ένα χατ τρικ στο 5-1 επί του Αστέρα Τρίπολης, το οποίο τον βοήθησε να εδραιωθεί στους «σπερς». Από την άλλη έχουμε αναμετρήσεις υψηλού επιπέδου με τα δεδομένα του... παρελθόντος: Μπενφίκα – Αρσεναλ και Ερυθρός Αστέρας – Μίλαν.
Το Europa League μοιάζει με το βραβείο της παρηγοριάς αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Με μια πρώτη ανάγνωση, ναι η Σεβίλλη που το κατέκτησε πέρυσι έβαλε στα ταμεία της 40 εκατομμύρια, σχεδόν 100 εκατομμύρια λιγότερα σε σύγκριση με τη Μπάγερν Μονάχου που πήρε το Champions League και έγινε πλουσιότερη κατά 130 εκατομμύρια, αλλά εξασφάλισε την συμμετοχή της στο Champions League που της απέφερε επιτόπου τουλάχιστον 20 εκατομμύρια ευρώ -έκτοτε το ποσό έχει αυξηθεί με την συμμετοχή της στους «16»- και παράλληλα εκτόξευσε το πρεστίζ της και την αξία των παικτών της.
Αυτή την σεζόν, 18 χώρες εκπροσωπούνται στην φάση των «32» του Europa League. Μόλις έξι στο Champions League. Ηταν 19 και πέντε στην ίδια φάση την περασμένη σεζόν. Και δεν είναι πως απουσιάζει η ελίτ του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου από τον θεσμό. Από τις 32, οι 15 έχουν κατακτήσει τουλάχιστον έναν ευρωπαϊκό τίτλο. Οι έξι το Κύπελλο Πρωταθλητριών ή το Champions League. Μια από αυτές είναι η Αϊντχόφεν, είναι η αντίπαλος του Ολυμπιακού. Επειτα, υπάρχει ο Αγιαξ, η Μπενφίκα, η Μίλαν, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κι ο Ερυθρός Αστέρας. Την τελευταία 5ετία, στον τελικό του Europa League έχουν φτάσει η Λίβερπουλ, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ο Αγιαξ, η Μαρσέιγ, η Ατλέτικο Μαδρίτης, η Ιντερ, η Τσέλσι και η Αρσεναλ.
Το Europa League λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο και ως... καύσιμο γι' αυτά τα κλαμπ. Τα βοηθά να νιώσουν ξανά το μεγαλείο μια και τα περισσότερα έχουν φτάσει σ' αυτό το σημείο επειδή έχασαν τη θέση τους στο υψηλότερο επίπεδο. Για την Λίβερπουλ, για παράδειγμα, ήταν μεγάλο μάθημα ο χαμένος τελικός του 2016 από την Σεβίλλη. Τρία χρόνια μετά κατέκτησε το Champions League...
Η περίπτωση του Χάρι Κέιν που προαναφέραμε δεν είναι η μοναδική όπου το Europa League δημιουργεί νέους ήρωες και αναδεικνύει νέα ταλέντα. Παίζοντας εκεί τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή ο Ερλινγκ Χάαλαντ. Ο Μάρκους Ράσφορντ έκανε ντεμπούτο με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κόντρα στη Μίντιλαντ και το τρίτο επαγγελματικό ματς του Πολ Πογκμπά με τους «κόκκινους διάβολους» το 2012 ήταν σ' αυτή τη διοργάνωση κόντρα στην Αθλέτικ Μπιλμπάο. Ο Ντιέγκο Σιμεόνε μπήκε στην καρδιά των οπαδών της Ατλέτικο Μαδρίτης κατακτώντας το Europa League την ίδια χρονιά.
Υπάρχει κι έδαφος για εκπλήξεις. Με τα ματς να γίνονται την Πέμπτη «σφηνωμένα» πριν από τις αγωνιστικές των πρωταθλημάτων, οι προπονητές έχουν μεγαλύτερη ελευθερία – και δικαιολογίες προς τους εργοδότες τους – να κάνουν ευρύτερο ροτέισον και να δώσουν ευκαιρίες σε πιτσιρικάδες που σε ομάδες που κάνουν πρωταθλητισμό διαφορετικά δεν θα είχαν. Στο Champions League, κατά βάση, τέτοια πράγματα σε νοκ άουτ φάσεις δεν συνηθίζονται. Το Europa League, όμως, είναι διαφορετικό, έχει κάτι από το ποδόσφαιρο όπως ήταν παλιά.
