Του Γαβριήλ Χ. Σερέτη
Μπορεί η Unicef προσφάτως να αποφάσισε τη διακοπή της συνεργασίας της με το γραφείο στην Ελλάδα, εξαιτίας «διοικητικών δυσλειτουργιών» και «μη βιώσιμων συστημικών παραλείψεων», όπως αποκάλεσαν οι ανεξάρτητοι διεθνείς ελεγκτές τους σκανδαλώδεις μισθούς και την τουλάχιστον αμφισβητούμενη λογιστική διαχείριση, ωστόσο, η διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση συνεχίζει απτόητη τη δραστηριότητά της. Τώρα, οι «ευγενείς σκοποί», όπως αυτός της εξεύρεσης πόρων για βοήθεια στα παιδιά της Συρίας, γίνεται προσπάθεια να υποβοηθηθούν από σύγχρονες, ευφάνταστες πλην διαφανείς μεθόδους. Από την τεχνολογία, που χρησιμοποιείται ακόμα και για να παρακαμφθούν οι κάθε λογής... μεσάζοντες. Έτη φωτός μακριά από τις «καρτούλες» που αγόραζαν οι παλιότεροι.
Συγκεκριμένα, μέσω μιας παγκόσμιας καμπάνιας, η Unicef επιχείρησε να προσελκύσει τους φανατικούς φίλους των διαδικτυακών παιχνιδιών, με στόχο, μέσω εγγραφής στην ιστοσελίδα της σχετικής εκστρατείας, οι «gamers» να «δανείζουν» μέρος από τους πόρους της κάρτας γραφικών του υπολογιστή τους για την «παραγωγή» Ethereum, του δεύτερου δημοφιλέστερου κρυπτονομίσματος -μετά το περιώνυμο bitcoin-, το «ψηφιακό δολάριο» για αρκετούς, τον σύγχρονο «μουντζούρη» για τους υπόλοιπους- με όγκο συναλλαγών ισάξιο του παγκόσμιου τζίρου των Starbucks. Τα έσοδα σε κρυπτονόμισμα κατατίθεντο άμεσα στο παγκόσμιο «πορτοφόλι» της οργάνωσης κι από κει, όπως δεσμεύονταν οι εκπρόσωποί της, αφού μετατρέπονταν σε... κανονικό χρήμα, πήγαιναν σε πληγέντες του πολέμου στη Συρία. Όπου υπολογίζεται ότι περί τα 5 εκατ. παιδιά παραμένουν εγκλωβισμένα στις εμπόλεμες περιοχές.
Το στοίχημα και το δέλεαρ
Και στην άλλη άκρη της «ανθρωπιστικής αλυσίδας» βρίσκονταν παιδιά και νέοι. Σκοπός της καμπάνιας ήταν να προσελκύσει άτομα στα οποία ή ιδέα να λάβουν μέρος σε ανάλογες πρωτοβουλίες είναι μάλλον ξένη ως προς τα ενδιαφέροντά τους, καθόσον βρίσκεται εκτός του... ηλεκτρονικού τους ορίζοντα. Ο οποίος, τις περισσότερες φορές, είναι κι ο μοναδικός. Το στοίχημα ήταν η συμμετοχή στο... δικό τους γήπεδο, αυτό των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, και το δέλεαρ η μηδενική επιβάρυνση, ακόμα και του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς το κατάλληλο λογισμικό της εκστρατείας, το «Game Chaingers» -ένα ευφυές λογοπαίγνιο στα αγγλικά, κάτι ανάμεσα στη λέξη «αλλαγή» και «αλυσίδα», που χρησιμοποιείται στην «αργκό» των ασχολούμενων με τα κρυπτονομίσματα- το μόνο που έκανε είναι να παίρνει ένα μικρό ποσοστό από την ισχύ της κάρτας γραφικών και να το «μετατρέπει» σε χρήμα, μέσω της «εξόρυξης» κρυπτονομισμάτων.
Για να γίνει περισσότερο κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας του «συστήματος», πρέπει βεβαίως κανείς να γνωρίζει τι είναι, πώς «παράγεται» και πώς λειτουργεί ένα κρυπτονόμισμα όπως το Ethereum. Συνοπτικά, τα κρυπτονομίσματα είναι κρυπτογραφικώς κωδικοποιημένα ψηφιακά νομίσματα -με μαθηματικά πρωτόκολλα ασφαλείας, ώστε να είναι θεωρητικώς ασφαλή- που χρησιμοποιούνται για την άμεση, ανέπαφη συναλλαγή μεταξύ ομότιμων χρηστών, παρακάμπτοντας οιοδήποτε ενδιάμεσο μέρος, κράτος, τράπεζες ή άλλες αρχές. Δεν παράγονται σε καμία συγκεκριμένη χώρα, δεν «περνάνε» από καμία συγκεκριμένη τράπεζα. Οι συναλλαγές στηρίζονται σε ένα παγκόσμιο, αλλά ταυτόχρονα αποκεντρωμένο δίκτυο χρηστών (Peer2Peer) που καθορίζει την αξία του «νομίσματος» βάσει προσφοράς και ζήτησης. Δημιουργείται, με άλλα λόγια, ένα συναινετικό δίκτυο που παρέχει τη δυνατότητα ενός νέου συστήματος πληρωμών με ψηφιακά χρήματα. Σε άυλη μορφή. Κάτι σαν την κάρτα, που ήδη όλο και περισσότεροι χρησιμοποιούν. Χωρίς όμως κανείς να είναι ιδιοκτήτης του δικτύου, το οποίο «ελέγχεται» από όλους τους χρήστες ανά τον κόσμο. Με την παραγωγή, την αποθήκευση και τη διακίνηση του εκάστοτε κρυπτονομίσματος να γίνεται μέσω ενός ισχυρού κώδικα, ενός ασύλληπτα μεγάλου και πολύπλοκου ανοικτού, δηλαδή προσβάσιμου, αλγόριθμου, με τη χρήση συγκεκριμένου πρωτοκόλλου και ισχύος επεξεργασίας. Τα κρυπτονομίσματα παράγονται μέσω μιας διαδικασίας που αποκαλείται «εξόρυξη» (mining) στην οποία, οι συμμετέχοντες πιστοποιούν και καταγράφουν τις συναλλαγές με αντάλλαγμα προμήθειες συναλλαγών ή και καινούργια κρυπτονομίσματα. Κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε έγκυρη συναλλαγή καταγράφεται, με τα δεδομένα της (block) να προστίθενται σε ένα δημόσιο αρχείο καταγραφών (blockchain). Οι… λύτες της κάθε συναλλαγής, οι «σύγχρονοι ανθρακωρύχοι», που μέσα από κατάλληλη διαδικασία και με την κατανάλωση επεξεργαστικής ισχύος του υπολογιστή τους καταφέρνουν να αποδείξουν τη γνησιότητα της κάθε συναλλαγής, λαμβάνουν την... ανταμοιβή τους. Η οποία, εξαιτίας του όγκου των συναλλαγών, γίνεται όλο και πιο χρονοβόρα και ενεργοβόρα διαδικασία, καθώς απαιτούνται δισεκατομμύρια υπολογισμοί το δευτερόλεπτο.
Η τεχνολογία
Αυτό αποτέλεσε και το «πάτημα» της εκστρατείας της Unicef. Η ισχύς που παράγεται στους υπολογιστές, εν προκειμένω των gamers, και η διαφάνεια του συστήματος. Καθώς το δημόσιο αρχείο καταγραφών εξασφαλίζεται από τα ηλεκτρονικά ίχνη των συμμετεχόντων. Συν το ότι ο συγκεκριμένος οργανισμός, αλλά και άλλοι, όπως ο «μητρικός» ΟΗΕ, προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητες της τεχνολογίας προκειμένου να βελτιστοποιήσουν τα αποτελέσματά τους. Να βάλουν κι αυτοί την 4η βιομηχανική επανάσταση στη «ζωή» και τη δράση τους. Επιτυγχάνοντας, θέλουν να πιστεύουν, μεταξύ άλλων, μείωση έως και 30% της απώλειας των χρημάτων που, ενώ προορίζονται για ιερούς σκοπούς, χάνονται «στον δρόμο», εξαιτίας της διαφθοράς των «ενδιάμεσων ιθυνόντων», καλή ώρα, όπως εξάλλου αναγνωρίζουν και οι ίδιες οι εν λόγω οργανώσεις. Αν και η εκστρατεία «Game Chaingers» της Unicef δεν απέδωσε τα απολύτως αναμενόμενα, καθώς έως το τέλος Μαρτίου, οπότε και ολοκληρώθηκε, μέσα από τη συμμετοχή 11.015 «παικτών» παγκοσμίως, συγκεντρώθηκαν 26.378,65 ευρώ (αυτό μάλλον οφείλεται σε λόγους που ξεκινούν από την ελλιπέστατη επικοινωνιακή πολιτική αυτής της μάλλον «μαρκετίστικης» ιδέας και φτάνουν έως την πρόδηλη απέχθεια των νέων να αποχωριστούν, έστω και για καλό τους, τους υπολογιστές τους και τον καναπέ τους) η αρχή έγινε. Τόσο η ίδια η οργάνωση, με ανάλογες πρωτοβουλίες ανά τον κόσμο, όσο και άλλες οργανώσεις, αλλά και εταιρείες που εμπλέκονται στον χώρο, «ανακαλύπτουν» και χρησιμοποιούν, σε όλο και μεγαλύτερη έκταση και με όλο και μεγαλύτερη ένταση, όχι μόνο τα κρυπτονομίσματα, όσο και την τεχνολογία που «κρύβεται» πίσω από αυτά. Με στόχο, αν μη τι άλλο, να παρακάμψουν τους «κρυπτο-μεσάζοντες» που αποστερούν από ανθρώπους, κυρίως παιδιά, αυτό που έχουν απόλυτη ανάγκη, όπως «εξελίχθηκαν» τα πράγματα στον πολιτισμένο κόσμο μας, ένα πιάτο φαγητό.
Τεράστια ποσά
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, η Unicef δεν είναι πρωτοπόρος. Νωρίτερα, το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης, ένα παρακλάδι του ΟΗΕ, που αποτελεί τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική οργάνωση στον κόσμο, παρέχοντας τροφή σε κατά προσέγγιση 90 εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο, εκ των οποίων 58 εκατομμύρια παιδιά, είχε χρησιμοποιήσει το ίδιο κρυπτονόμισμα για να προσφέρει ως βοήθεια 1,4 εκατ. δολάρια μέσω vouchers που «εξαργύρωναν» αρχικά οι πρόσφυγες της Ιορδανίας σε ειδικά scanners στα «σουπερμάρκετ» των καταυλισμών. Αν και οι τελικοί αποδέκτες δεν έβλεπαν καμία διαφορά, ο διεθνής οργανισμός κέρδιζε άμεσα τεράστια ποσά, τα οποία έφταναν στο 3,5% του συνολικού προϋπολογισμού, τα οποία διαφορετικά θα πήγαιναν στην επίσημη προμήθεια των ΜΚΟ. (Φανταστείτε σε τι ποσό έφταναν οι προμήθειες επί συνολικού προϋπολογισμού 3,5 δισ. δολαρίων, όπως η ίδια η Unicef υπολογίζει ότι θα ανέλθει η βοήθεια στη Συρία, μόνο για το 2018). Εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα, κι αυτό είναι το μείζον, ότι η βοήθεια διοχετεύονταν εξ ολοκλήρου και επιτυχώς.
Η επιτυχία του πιλοτικού αυτού προγράμματος οδήγησε στην επέκτασή του και ήδη τα κρυπτονομίσματα χρησιμοποιούνται για την εξασφάλιση απευθείας ανθρωπιστικής βοήθειας και στο Πακιστάν. Το άυλο χρήμα μετατράπηκε σε τροφή. Αλλά και σε μισθούς εργατών στα camps, εταιρειών μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας και ούτω καθεξής. «Χωρίς μεσάζοντες», που έλεγε και το τόσο επίκαιρο, παλιό σύνθημα.
Παρά τη σφοδρή, πιθανόν δικαιολογημένη, κριτική που ασκείται στα κρυπτονομίσματα, με τα bitcoins να θεωρούνται «πλυντήρια εγκληματικότητας και αδιαφάνειας», ακόμα κι αν «επενδυτές» μείνουν με τα νέα άυλα «χαρτιά» στο χέρι -την ώρα βεβαίως που κάποιοι άλλοι θα έχουν δημιουργήσει περιουσίες, απολύτως υλικές-, φαίνεται ότι η τεχνολογία, η 4η βιομηχανική επανάσταση, δύναται να μην είναι μόνον βιομηχανική αλλά, υπό προϋποθέσεις, στα χέρια των κατάλληλων ανθρώπων, να μπορεί να εξασφαλίσει τη «διαφάνεια με ανθρώπινο πρόσωπο». Στο παρατεταμένο ξημέρωμα της νέας εποχής.
