Της Νικολέττας Μουτούση
Ήταν το 1937 όταν για πρώτη φορά απομονώθηκε ο ιός από το αίμα γυναίκας, που παρουσίασε στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα κάποια ήπια φλεγμονώδη ασθένεια. Το 1999 ήταν η χρονιά των ΗΠΑ να ανακαλύψουν με τον πλέον δυσάρεστο τρόπο τον γνωστό πλέον ως ιό του Δυτικού Νείλου.
Στην Ελλάδα έκανε την παρθενική του εμφάνιση το 2010, με κρούσματα αρχικά στην περιοχή της Μακεδονίας, τα οποία τα επόμενα χρόνια εξαπλώθηκαν και σε νοτιότερες περιοχές. Κατά τη διετία 2015- 2016 ο ιός είχε ύφεση στη χώρα, καθώς δεν υπήρξε κανένα κρούσμα.
Καθ' όλη την περσινή χρονιά επανεμφανίστηκαν κρούσματα και καταγράφηκαν πάλι θάνατοι από τον ιό, προκαλώντας ανησυχία. Φέτος, όμως, καταγράφεται τεράστια έξαρση και ο αριθμός των κρουσμάτων και των θανάτων είναι ήδη υπερδιπλάσιος από το 2017.
Μόνο μέσα στην τελευταία εβδομάδα υπήρξαν έξι νέα θύματα και αυξήθηκαν κατά 26 τα κρούσματα. «Θεωρούμε ότι βρισκόμαστε στην κορύφωση της συρροής κρουσμάτων από τα μέσα Αυγούστου έως τα μέσα Σεπτεμβρίου, ωστόσο άλλες χρονιές είχαμε κρούσματα και στις αρχές Οκτωβρίου» σημείωσε χθες η εκπρόσωπος Τύπου του ΚΕΕΛΠΝΟ, Δανάη Περβανίδου.
Αίσθηση προκαλεί, όμως, και η συχνότητα εμφάνισης του ιού σε αστικές περιοχές και κυρίως στο Λεκανοπέδιο, στοιχείο που έχει ανοίξει και μία ολόκληρη διαμάχη με την περιφερειάρχη Αττικής, Ρένα Δούρου, να αποποιείται ως συνήθως ευθυνών για την έγκαιρη λήψη αποτελεσματικών μέτρων, και άλλους φορείς να μιλάνε για αδράνεια από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας. «Δυστυχώς η διασπορά του ιού είναι αρκετά μεγάλη και έχουν εντοπιστεί κρούσματα σε πολλούς δήμους, με βασικά επίκεντρα την Αττική και την Κεντρική Μακεδονία» ανέφερε και η κυρία Περβανίδου.
Τα νούμερα δεν είναι ευνοϊκά για το Λεκανοπέδιο. Από τους 48 δήμους όπου έχουν εμφανιστεί κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου στη χώρα, οι 21 είναι στην Περιφέρεια Αττικής, ενώ από τα συνολικά 107 κρούσματα που καταγράφει η τελευταία εβδομαδιαία έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, τα 54 επίσης εντοπίζονται στην Αττική.
Εν αντιθέσει, το 2017 οι περιοχές της Αττικής δεν υπήρχαν καν στις εκθέσεις του ΚΕΕΛΠΝΟ, ενώ το 2013 τα κρούσματα ήταν στην περιφέρεια 35 από τα 86, ενώ το 2014 μόλις δύο ασθένησαν στο Λεκανοπέδιο από τα 15 άτομα που νοσηλεύτηκαν με τον ιό του Δυτικού Νείλου. Αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό 41% το 2013 και 13% το 2014 για τις εκδηλώσεις του ιού στην Αττική, ενώ τώρα υπερβαίνουν στην περιοχή αυτή το 50% των πανελλαδικών κρουσμάτων.
Το κλίμα και τα μέτρα
Οι κλιματολογικές συνθήκες είναι βέβαιο πως έχουν επηρεάσει στην εκδήλωση του ιού νωρίτερα από το σύνηθες, όπως αναφέρουν και ειδικοί επιστήμονες. Η περίοδος έντονων βροχοπτώσεων, την οποία ακολούθησαν υψηλές θερμοκρασίες, οδήγησαν στον πολλαπλασιασμό των κουνουπιών και δημιούργησαν νέες εστίες.
«Κατά τη φετινή περίοδο έχει καταγραφεί πρώιμη έναρξη της κυκλοφορίας του ιού σε ευρωπαϊκό επίπεδο και στη χώρα μας, με την εμφάνιση ανθρωπίνων περιστατικών από τα τέλη Μαΐου - αρχές Ιουνίου. Μέχρι τις 22/08/2018 στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί κρούσματα σε ανθρώπους σε αρκετούς οικισμούς στις περιφερειακές ενότητες Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής, Δυτικού Τομέα Αθηνών, Βοιωτίας, Χαλκιδικής, Θεσσαλονίκης, Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Βόρειου Τομέα Αθηνών, Νότιου Τομέα Αθηνών, Εύβοιας, Ημαθίας, Πειραιώς και Νήσων, Πέλλας, Έβρου, Κορινθίας, Κιλκίς, Σερρών, Ροδόπης και Ρεθύμνου» αναφέρει και η πρόσφατη έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ.
Δεν φταίνε, όμως, μόνο οι κλιματικές αλλαγές. «Έπρεπε να γίνονται πολύ πιο συστηματικά τα πράγματα» σχολίασε ο λοιμωξιολόγος - καθηγητής στην Ιατρική Σχολή Αθηνών Σωτήρης Τσιόδρας, επισημαίνοντας πως λόγω της απρόβλεπτης εξέλιξης του ιού, το αποτελεσματικότερο είναι η λήψη προστατευτικών μέτρων ως προς την καταπολέμηση των ακμαίων και ανήλικων κουνουπιών. Παρέπεμψε δε και σε νέες τεχνολογίες αντιμετώπισης του ιού, που έχουν αναδειχθεί.
«Μας βρήκε απροετοίμαστους» δήλωσε και ο καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθανάσιος Τσάκρης, τονίζοντας πως το σχέδιο που υπάρχει πρέπει να ενεργοποιηθεί και εφόσον απαιτηθεί να γίνουν συμπληρωματικές εντομοκτονίες.
Σχέδιο υπήρξε;
Σήμα κινδύνου έχουν εκπέμψει για φέτος διάφοροι οργανισμοί για την εξάπλωση του ιού στην Ελλάδα, όπως η πρόσφατη προειδοποιητική ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που φέρνει τη χώρα στην τρίτη θέση στον αριθμό κρουσμάτων, αλλά και αντίστοιχες εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων.
«Η αποτελεσματική πρόληψη των λοιμώξεων από τον ανθρώπινο τύπο του ιού εξαρτάται από την ανάπτυξη προγραμμάτων επιτήρησης και ελέγχου κουνουπιών στις περιοχές όπου εμφανίζεται. Η έρευνα θα πρέπει να εντοπίσει τα τοπικά είδη κουνουπιών που παίζουν ρόλο στη μετάδοσή του, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως γέφυρα από τα πουλιά στον άνθρωπο. Έμφαση πρέπει να δοθεί στα ολοκληρωμένα μέτρα ελέγχου, συμπεριλαμβανομένου του ευρέως εντομοκτόνου ψεκασμού και της καταστροφής των τόπων αναπαραγωγής κουνουπιών» αναφέρει ο ΠΟΥ σε παλαιότερη αναφορά του. Το ερώτημα είναι, τις προειδοποιήσεις αυτές τις άκουσε κάποιος εκ των αρμοδίων;
Όπως καταγγέλλεται, η περιφερειάρχης Αττικής έδειξε μάλλον συμπτώματα… κώφωσης και παρά το γεγονός πως τώρα διατείνεται ότι έχουν πάρει όλα τα μέτρα, εκ του αποτελέσματος κρίνεται πως απέχει μακράν της πραγματικότητας. Δεν είναι τυχαίο πως και η εκπρόσωπος του ΚΕΕΛΠΝΟ αναφέρθηκε σε συστάσεις που έχει ήδη κάνει το Κέντρο για εντατικοποίηση των προγραμμάτων καταπολέμησης των κουνουπιών.
«Η κα Δούρου, όπως στις περιπτώσεις των πυρκαγιών, των αντιπλημμυρικών έργων και της διαχείρισης των απορριμμάτων, έτσι και στο θέμα των ψεκασμών έρχεται αντιμέτωπη με την αλήθεια» αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης των Δήμων της χώρας (ΚΕΔΕ) και του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών Γιώργος Πατούλης.
«Δυστυχώς, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη στη λίστα με ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα (Σερβία, Ιταλία και ακολουθεί η Ελλάδα). Το ανησυχητικό είναι ότι τα κρούσματα στην Ελλάδα συγκριτικά με τις άλλες χώρες είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε αστικά κέντρα και κυρίως στην Περιφέρεια Αττικής. Η Ιταλία, με πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό από αυτό της Ελλάδας, εμφανίζει χαμηλότερα ποσοστά κρουσμάτων σε αστικά κέντρα» επισημαίνει.
Τα ερωτήματα
Για επιχείρηση θόλωσης των νερών με δηλώσεις που αφορούν στην έγκαιρη και ολοκληρωμένη λήψη μέτρων για τον ιό κάνει λόγο ο κ. Πατούλης και θέτει σειρά ερωτημάτων που ακόμη δεν έχει απαντήσει η περιφερειάρχης:
* Πόσα χρήματα διατέθηκαν για τους ψεκασμούς και πώς κατανεμήθηκαν στις περιοχές της Αττικής, όχι σε σύνολο τριετίας αλλά το έτος 2018;
* Ποια χρονική περίοδο έγιναν οι ψεκασμοί και πότε ολοκληρώθηκαν; Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται τους μήνες Φεβρουάριο, Μάρτιο και Απρίλιο και όχι αργότερα. Όταν η καταπολέμηση γίνεται άμεσα στη φάση που είναι προνύμφες, αποφεύγονται ψεκασμοί που είναι επικίνδυνοι για τη δημόσια υγεία οι οποίοι μάλιστα κοστίζουν και ακριβότερα.
* Ποια ανεξάρτητη αρχή πιστοποίησε το πρόγραμμα και τη διαδικασία των ψεκασμών;
* Προηγήθηκε, όπως έπρεπε, σχολαστική χαρτογράφηση όλων των εστιών πολλαπλασιασμού των κουνουπιών, δηλαδή ρέματα, πάρκα, φρεάτια και όπου υπάρχουν στάσιμα νερά, κυρίως εντός των αστικών ιστών;
Ο απρόβλεπτος ιός
Δεν είναι όμως μόνο τα προληπτικά μέτρα ψεκασμών, αλλά και η ενημέρωση των πολιτών για τον τρόπο που οι ίδιοι μπορούν να προφυλαχθούν. Δεδομένου ότι, όπως αναφέρεται, πρόκειται για έναν «απρόβλεπτο» ιό, από τον οποίο ακόμη και οι ίδιοι οι προσβαλλόμενοι δεν ξέρουν ότι νοσούν από τον… Δυτικό Νείλο.
Οι 8 στους 10 που προσβάλλονται από τον ιό δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Ένας στους 5 που προσβάλλεται εμφανίζει πυρετό μαζί με άλλα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, πόνους στις αρθρώσεις, εμετό, διάρροια ή εξανθήματα, συμπτώματα που μπορεί να αγνοηθούν αποδιδόμενα και σε άλλες ασθένειες.
Περίπου ένα στα 150 άτομα που προσβάλλονται, παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα). Ένας στους 10 ασθενείς με σοβαρά προβλήματα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος χάνει τη ζωή του.
* Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 30ης Αυγούστου
