Του Γαβριήλ Χ. Σερέτη
Λίγα μέτρα μακριά από τα κόκκινα χαλιά του ξενοδοχείου «Capella», στο κοσμοπολίτικο θέρετρο Σεντόσα της Σιγκαπούρης, όπου οι παγκόσμιοι προβολείς απαθανάτισαν την ιστορική χειραψία Τραμπ - Κιμ, του μέχρι πρότινος επονομαζόμενου και «Rocket Man», βρίσκονται κάποιοι άλλοι χώροι όπου παίζονται πραγματικά παιχνίδια, με κωδικούς λιγότερο επικίνδυνους. Χώροι όπου, μακριά από τη δημοσιότητα, διαμορφώνεται μια διαφορετική επόμενη μέρα.
Με πλήρη επίγνωση ότι το μέλλον δεν βρίσκεται ούτε στους βαλλιστικούς πυραύλους ούτε στις παραδοσιακές πλουτοπαραγωγικές πηγές, αλλά στο «νέο πετρέλαιο», στη γνώση, την πραγματική νοημοσύνη στην εποχή της επέλασης της τεχνητής.
Στα σχολεία, ακόμα και στα νηπιαγωγεία της Σιγκαπούρης, εκτός από το φωτεινό σήμερα, διαμορφώνεται το αύριο. Με πυλώνες την αξιοκρατία και τον πραγματισμό. Αξίες που, όση κριτική και αν δέχονται ως προς την έμπρακτη υλοποίησή τους, βρίσκονται στον αντίποδα της «επόμενης μέρας» που ονειρεύονται, εδώ κοντά μας, ηγέτες κυβερνήσεων και υπουργείων Παιδείας που εξακολουθούν έμπρακτα να τρέφουν ιδιαίτερη ιδεολογική συμπάθεια σε νοοτροπίες όπως αυτές στις οποίες παραπέμπουν τα «κοστούμια» του διοπτροφόρου Ασιάτη δικτάτορα.
Νοοτροπίες αλλεργικές σε έννοιες όπως η αριστεία. Αριστεία που οδήγησε μικρές χώρες, πόλεις-κράτη στην ουσία, όπως η Σιγκαπούρη, 173 φορές μικρότερη από την Ελλάδα, με το μισό του δικού μας πληθυσμού, στην παγκόσμια κορυφή.
Όχι μόνο με κριτήρια δημοσιονομικά, ελευθερίας της οικονομίας, ανταγωνιστικότητας, μηδενικής σχεδόν φορολογίας και ανεργίας, απουσίας διαφθοράς και διάφορα άλλα «αντιλαϊκά», κατά βάθος «διαβολικά», «τεχνητά εφευρήματα εγκάθετων τεχνοκρατών» που απώτερο στόχο έχουν να «ξεζουμίσουν τον ιδρώτα και τα κεκτημένα» του εργαζόμενου-συνδικαλιστή. Αλλά και με κριτήρια «αλλότρια», όπως η γνώση, η παιδεία, ο πολιτισμός, η προστασία του περιβάλλοντος.
Δίπλα, βεβαίως, στην υστέρηση σε τομείς όπως η εκλογική διαδικασία, η ελευθερία του Τύπου, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, η ανεκτικότητα στη χρήση ναρκωτικών ή στη «χρήση» τσίχλας, που η κατανάλωσή της απαγορεύτηκε επειδή βάνδαλοι τις κολλούσαν στις κλειδαριές και στους αισθητήρες από τις πόρτες του μετρό.
Η «τρισκατάρατη» καπιταλιστική Σιγκαπούρη, λοιπόν, εκτός από την άνοδο στο παγκόσμιο βάθρο στα οικονομικά, και ταυτόχρονα αφενός ως «πράσινη» χώρα, αφετέρου ως χώρα με ένα από τα καλύτερα συστήματα Υγείας, κατάφερε να κατατάσσεται στην κορυφή της υφηλίου κυρίως χάρη στο εκπαιδευτικό της σύστημα. Το οποίο, παρεμπιπτόντως, αποτελεί, όπως και η υγεία, η στέγαση και οι μεταφορές, κρατικό μονοπώλιο, σε έναν «καπιταλιστικό παράδεισο».
Μολονότι υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια που ελέγχονται από την κρατική Επιτροπή για την Ιδιωτική Εκπαίδευση. Μολονότι ότι υπάρχουν «φροντιστήρια» σε όλες τις βαθμίδες, τα οποία, ω του θαύματος, πληρώνει το αυταρχικό κράτος. Μολονότι έρευνες αποδεικνύουν ότι τα παιδιά που κάνουν ιδιαίτερα πετυχαίνουν χειρότερες επιδόσεις από αυτά που... αρκούνται στα μαθήματα του σχολείου.
Από «κόσκινο»
Οι μαθητές και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, κάθε βαθμίδας -όπου δάσκαλοι και καθηγητές είναι οι καλύτερα αμειβόμενοι στον κόσμο, αξιολογούνται και μετεκπαιδεύονται συνεχώς-, «σκίζουν» στους σχετικούς διαγωνισμούς και κατατάξεις παγκοσμίως. Την ώρα που κάποιοι άλλοι «σκίζουν» μνημόνια και τις τσέπες των φορολογουμένων, επενδύοντας στον διχασμό, με εργαλείο τον ιδεολογικό αυταρχισμό, ο οποίος με τη σειρά του, με μαθηματική ακρίβεια, ιστορικά, οδηγεί στην αναξιοκρατία, τη διαφθορά, την πραγματική φτώχεια.
Ποια είναι λοιπόν η συνταγή της επιτυχίας που οδήγησε τη Σιγκαπούρη στην πρωτιά στην παγκόσμια κατάταξη επίλυσης προβλημάτων και μαθηματικών; Πέρα από το μείζον, την υλοποίηση της βούλησης η γνώση να καταστεί εθνική προτεραιότητα.
Σε τι συνίσταται το εκπαιδευτικό μοντέλο προς μίμηση που προσπαθούν να εφαρμόσουν, σε παραλλαγές, περισσότερες από 60 αναπτυγμένες χώρες στον υπόλοιπο κόσμο, ανάμεσα στις οποίες οι ΗΠΑ -με πρώτο τον Ομπάμα που το εμπιστεύτηκε για τις κόρες του- το Ισραήλ, η Βρετανία, η Γαλλία, η Σουηδία, ο Καναδάς;
Τι κάνει έναν στους τέσσερις μαθητές της Σιγκαπούρης να παίρνει πολύ καλούς βαθμούς σε αυτό που αποκαλείται θετικές επιστήμες, την ώρα που ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι ένα παιδί στα δέκα; Γιατί εκεί σχεδόν όλα θυμούνται ακριβώς τι διδάχτηκαν επιστρέφοντας από τις καλοκαιρινές διακοπές; Μαθαίνοντας μαθηματικά σαν το ποδήλατο;
Στον πυρήνα της φιλοσοφίας αλλά και της πράξης της «μεθόδου της Σιγκαπούρης» βρίσκεται η επίλυση των προβλημάτων. Κύριος στόχος είναι η ανάπτυξη της ευφυΐας, της κορυφαίας πρώτης ύλης του 21ου αιώνα. Οι μαθητές μαθαίνουν τη θετική στάση απέναντι στο πρόβλημα.
Το ενδιαφέρον, αν όχι τη χαρά της αντιμετώπισής του. Η οποία, επ' ουδενί εξασφαλίζεται με την παπαγαλία τύπων. Η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγεί... μαθηματικά στην απογοήτευση, όταν αυτοί, έστω πρόσκαιρα, λησμονηθούν, μακριά από οποιαδήποτε έννοια λογικής επεξεργασίας.
Εκεί, τα παιδιά μελετούν τα συστατικά στοιχεία, τα δεδομένα του προβλήματος και αφού τα «μοντελοποιήσουν», διαθέτοντας άφθονο χρόνο, οφείλουν να διανύσουν τον δρόμο από το «συγκεκριμένο» προς το «αφηρημένο», μέσα από το «εικονοποιημένο».
Με την κατάκτηση της ικανότητας σε κάθε βήμα. Πέρα από την έμφαση που δίνεται στη λογική επεξεργασία, και λιγότερο στο αποτέλεσμα, οι έννοιες προσεγγίζονται με φυσικό τρόπο, μέσα από αντικείμενα, εικόνες και κατασκευές.
Με απώτερο στόχο την κατανόηση αφηρημένων εννοιών, αριθμών και συμβόλων. Ετσι, η φράση «δεν μπορώ να καταλάβω τα μαθηματικά» μπαίνει στο... χρονοντούλαπο, που θα έλεγε και ο αείμνηστος. Εχοντας αντικατασταθεί διαπαντός από το διαχρονικό ζητούμενο «να μάθω να σκέφτομαι».
Με δομημένη σκέψη και λογική, έννοιες που βρίσκονται στη βάση της μηχανικής του λογισμικού και των εξειδικευμένων τεχνολογιών, της ψηφιακής υπερδύναμης. Εννοιες που, ταυτόχρονα, οφείλουν να βρίσκονται στον πυρήνα του πολίτη της νέας εποχής. Αυτού που ενεργεί, όχι σαν... εκπαιδευμένος σκύλος, αναζητώντας την επιτυχία, αλλά αυτού που κατανοεί τι τού γίνεται. Ευρύτερα...
Οι οκτώ πυλώνες
1. Βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν και να αναπτύξουν την ουσία των όρων που διδάσκονται αποδραματοποιώντας το αντικείμενο, είτε πρόκειται για ένα κλάσμα είτε για μια διαδικασία.
2. Θέτει την επίλυση του προβλήματος στην καρδιά της εκμάθησης.
3. Εκκινεί πάντα από συγκεκριμένες καταστάσεις που «μιλούν» στα παιδιά, με τη χρήση εκπαιδευτικών εργαλείων, κυρίως οπτικών, όπως τα σκίτσα, οι κύβοι, οι μπάρες μοντελοποίησης ή οι κατασκευές, το παιχνίδι και, προοδευτικά, φτάνει στις αφηρημένες έννοιες, με αποτέλεσμα τα παιδιά να «κάνουν μαθηματικά χωρίς να το καταλαβαίνουν».
4. Δίνει χρόνο στην εμβάθυνση ενός θέματος κάθε φορά, για εβδομάδες, αντί να «διδάσκει» εκ παραλλήλου περισσότερα θέματα στη διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς
5. Εστιάζει στην απόδοση του προβλήματος με λόγια, τόσο από την πλευρά των εκπαιδευτικών όσο και από την πλευρά των μαθητών. Ωστε να καταστεί σαφές το ασαφές.
6. Εισάγει τις τέσσερις κεφαλαιώδεις διαδικασίες, αυτή της συλλογής, του «τεμαχισμού», της επανάληψης, του μοιράσματος, με στόχο την άμβλυνση κάθε φόβου που προκαλεί η δυσκολία της επίλυσης.
7. Επιμένει στην πολυεπίπεδη παρουσίαση κάθε έννοιας που διδάσκεται.
8. Εμπεριέχει ένα πρόγραμμα καλά σχεδιασμένο στη βάση της λογικής, από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, από χρονιά σε χρονιά. Με την παραδοχή ότι η γνώση εδράζεται στον διάλογο! Και έμφαση στο μεταγιγνώσκειν, στο τι αισθάνεται και τι συνειδητοποιεί το παιδί για τις γνώσεις, τις πεποιθήσεις, τις σκέψεις, τις κρίσεις, κυρίως δε τα συναισθήματά του.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 14ης Ιουνίου
