Του Γαβριήλ Χ. Σερέτη
Είναι Σάββατο βράδυ. Το Νοσοκομείο Παίδων είναι σε γενική εφημερία. Στα Επείγοντα φτάνει ασθενοφόρο με νήπιο 1-1/5 έτους σε κώμα. Πολλαπλοί τραυματισμοί και εγκεφαλική αιμορραγία. Παρά τις προσπάθειες, το παιδί ύστερα από λίγες ώρες εκπνέει. Ενα περιστατικό όπως αυτό, δυστυχώς ένα από τα πολλά που συμβαίνουν, δυστυχώς ένα από τα ελάχιστα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, όπως απέδειξαν προσφάτως και τα όσα ελάμβαναν χώρα στη Λέρο και τη Ζάκυνθο, και ποιος ξέρει πού αλλού, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί καλύτερα. Αν υπήρχε Μονάδα Φροντίδας για την Ασφάλεια των Παιδιών, όπως αυτές που εδώ και χρόνια λειτουργούν σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες.
Εκεί, όλοι οι εμπλεκόμενοι, από τον νοσηλευτή, τον παιδίατρο, τον ακτινολόγο, τον οφθαλμίατρο, τον κοινωνικό λειτουργό, τον επαγγελματία ψυχικής υγείας, σε συνεργασία με την αστυνομία, την εισαγγελία και τον ιατροδικαστή, θα είχαν ενεργοποιήσει τη διαδικασία προστασίας απέναντι στην πιθανή κακοποίηση, ακόμα και αν η μόνη ένδειξη ήταν μια μελανιά, μια ηπιότερη κάκωση σε προηγούμενο χρόνο. Κάτι που είναι και το πιθανότερο.
Στη χώρα μας, η καρδιά της ευκαιρίας και της ελπίδας χτυπά από χθες στο νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Π. & Α. Κυριακού», όπου εγκαινιάστηκε το πρώτο, πρότυπο, παιδιατρικό νοσοκομειακό κέντρο για την εξέταση και διεπιστημονική αντιμετώπιση βρεφών και παιδιών με στοιχεία κακοποίησης - παραμέλησης. Αλλά και την ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και πρόληψη, με απώτερο στόχο την αντιμετώπιση αυτής της σύγχρονης μάστιγας, που εξακολουθεί να παραμένει μια καλά κρυμμένη κοινωνική παθογένεια.
Η μονάδα Φροντίδας και Ασφάλειας, που φέρει το όνομα της Σόφης Βαρβιτσιώτη, καθώς η οικογένεια του Ιωάννη Βαρβιτσιώτη, μαζί με το Ιδρυμα Δημητρίου και Μπλανς Λαμπροπούλου, ήταν βασικός δωρητής για τη δημιουργία της, αποτελεί το επιστέγασμα της πολυετούς εντατικής συνεργασίας της ΜΚΟ κατά της Κακοποίησης του Παιδιού - «ΕΛΙΖΑ» με την Ιατρική Σχολή Αθηνών, τα αμερικανικά Πανεπιστήμια Yale και Iowa, καθώς και το Νοσοκομείο «Π. & Α. Κυριακού».
Η μονάδα, που αντανακλά την αλλαγή φιλοσοφίας απέναντι στο φαινόμενο, πρεσβεύει τη συνεργασία εξειδικευμένου προσωπικού, εντός κι εκτός του νοσοκομείου, στη λογική που, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, ισχύει στις άλλες δυτικές χώρες. Στόχοι της είναι να διασφαλιστεί η αναγνώριση των βρεφών και παιδιών σε κίνδυνο για όλες τις μορφές κακοποίησης / παραμέλησης σε ολοένα μικρότερες ηλικίες και η καλύτερη φροντίδα τους με τη συνεργασία επαγγελματιών διαφορετικών ειδικοτήτων. Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, η Μονάδα διαθέτει ένα ιατρικό εξεταστήριο, κατάλληλα διαμορφωμένο και φιλικό για τα παιδιά, και έναν χώρο συνάντησης και εργασίας για όλους όσοι εμπλέκονται στη φροντίδα τους.
Επιπλέον, στον ίδιο χώρο θα εργάζονται ομάδες για τη διαμόρφωση ερευνητικών / εκπαιδευτικών προγραμμάτων και στρατηγικών πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου. Στόχος είναι να δημιουργηθούν αντίστοιχες μονάδες σε καθεμία από τις 11 πανεπιστημιακές κλινικές της χώρας. Με την εκπαίδευση άνω των 1.000 επαγγελματιών Υγείας πρώτης γραμμής, τη δημιουργία ενός δικτύου ιατρών εξειδικευμένων στη διαχείριση της σωματικής κακοποίησης, καθώς και τη δημιουργία εύχρηστων εργαλείων για την αναγνώριση και διαχείριση παιδιών με υποψία σωματικής κακοποίησης.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Π. Παυλόπουλος, παρουσία του οποίου πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της μονάδας, τόνισε ότι «πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί, ο καθένας από το δικό του μετερίζι, ώστε αυτά τα φαινόμενα, που είναι εξαίρεση -και, ευτυχώς, θα μείνουν εξαίρεση- να εξαλειφθούν εντελώς. Δεν έχουμε το δικαίωμα να αφήσουμε κανένα παιδί να είναι θύμα, όχι μόνον της έλλειψης οικογένειας, αλλά της ύπαρξης μιας οικογένειας που δεν αξίζει να λέγεται οικογένεια».
Χορηγοί και υποστηρικτές του σχετικού εθνικού προγράμματος, στο οποίο εντάσσεται και η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, είναι ο Ομιλος ΟΤΕ, η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα, η Aegean, το Ιδρυμα Fulbright, η Hellenic Initiative και η Microsoft Ελλάς.
Πάνω από 28.000 παιδιά τον χρόνο
Από τα ελάχιστα στοιχεία που έχουμε για την κακοποίηση παιδιών στην Ελλάδα, καθώς το πρόβλημα εξακολουθεί να κρύβεται κάτω από το χαλί, κάνοντας τους περισσότερους να μιλούν για ένα παγόβουνο, του οποίου γνωρίζουμε μόνο την κορυφή δυστυχώς, προκύπτει ότι:
- Κάθε χρόνο περισσότερα από 28.000 παιδιά κακοποιούνται η παραμελούνται επικίνδυνα.
- Ένα στα πέντε Ελληνόπουλα θα υποστεί σεξουαλική βία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του.
- Οι περιπτώσεις που καταγράφονται ή αναφέρονται στις αρμόδιες αρχές δεν είναι ούτε μία στις δέκα, ενώ εννέα στις δέκα παραμένουν χωρίς διάγνωση, προστασία και αντιμετώπιση.
- Ένα στα τρία είναι κάτω από πέντε ετών.
- Τα παιδιά με πιθανή σωματική κακοποίηση είχαν φτάσει κατά μέσο όρο πάνω από 7 ετών, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου τα περισσότερα παιδιά με σωματική κακοποίηση αναγνωρίζονται σε ηλικία μικρότερη των 3 ετών.
- Τα βρέφη είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα σωματικής κακοποίησης.
- Ένα στα 3 εγκαύματα θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί με καλύτερη εκπαίδευση των γονέων/φροντιστών για την αποφυγή ατυχημάτων λόγω αμέλειας.
Η «ΕΛΙΖΑ» και η Σ. Βαρβιτσιώτη
Η Σόφη Βαρβιτσιώτη, με το χαμόγελο της αγάπης και της φροντίδας που φώτισε όλη της τη ζωή, μακριά από τη δημοσιότητα και την κοσμική φιλανθρωπία, με πίστη και πείσμα, αφιέρωσε πολύ χρόνο, ενέργεια και υλικά μέσα για να βοηθήσει ανθρώπους που είχαν ανάγκη. Αν και προερχόταν από γνωστή επιχειρηματική οικογένεια της Νάουσας, τη διέπνεε η καζαντζακική αίσθηση της ευθύνης: να αγαπάς την ευθύνη, να λες εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο, αν χαθεί εγώ θα φταίω. Όταν έβλεπε τραγικές ιστορίες σαν αυτές που εκ νέου προσφάτως βίωσε το πανελλήνιο, στο στόμα της έρχονταν η ίδια φράση: τι θα κάνουμε για να βοηθήσουμε;
Εκπαιδεύτηκε σαν αδελφή νοσοκόμα και πέρασε πολλές ώρες στα νοσοκομεία, βοηθώντας αγνώστους. Έδινε πάντα μεγάλη βαρύτητα στην ανάγκη ενημέρωσης και πρόληψης και, μεταξύ άλλων, συμμετείχε ενεργά στο Δ.Σ. της «ΕΛΙΖΑ», της ελληνικής, εξειδικευμένης μη κυβερνητικής οργάνωσης η οποία ασχολείται με την προστασία και προαγωγή των δικαιωμάτων των παιδιών που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν να υποστούν κακοποίηση ή παραμέληση, κυρίως στην προσχολική ηλικία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η «ΕΛΙΖΑ», που πήρε το όνομά της από την Elisa Izquierdo, που πέθανε κακοποιημένη από την ίδια της τη «μητέρα», σε ηλικία 6 ετών στη Νέα Υόρκη, δεν λαμβάνει καμία ενίσχυση από κρατική πηγή και στηρίζεται στη γενναιοδωρία της ιδιωτικής χρηματοδότησης από ιδιώτες, εταιρείες, οργανισμούς ή ιδρύματα καθώς και από τα έσοδα των εκδηλώσεων που οργανώνει.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 6ης Ιουνίου
