Με την ολοκλήρωση των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία και την επικράτηση του Ερντογάν, για ακόμη μία φορά, η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να προβλέψει την επόμενη μέρα της εξωτερικής πολιτικής χώρας. Οι προβολείς έχουν στραφεί στο αν θα δώσει η Τουρκία το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, μέχρι και τη συνάντηση στο Βίλνιους της Λιθουανίας στις 11 Ιουλίου.
Επισήμως η Τουρκία αιτιολογεί το βέτο λόγω του ότι η Σουηδία υποτίθεται ότι παρέχει άσυλο σε Κούρδους μαχητές. Στο παρασκήνιο διεξάγεται ένα άτυπο παζάρι, που δεν είναι άλλο από το να της δώσει η Αμερική τα F-16.
Όπως εξήγησε η εξαιρετικά έμπειρη πρέσβης της Ελλάδας στις Η.Π.Α., κα Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου σε πρόσφατο συνέδριο * που διοργάνωσε το ΙΔΙΣ, «αυτή τη στιγμή η «μπάλα» βρίσκεται στο γήπεδο του Ερντογάν. Το ερώτημα είναι αν θα κάνει μία τακτική κίνηση για να υπάρξει μία επανεκκίνηση των τουρκοαμερικανικών σχέσεων».
«Τα F-16, πέραν την ουσιαστικής σημασίας τους έχουν πλέον αποκτήσει και μία συμβολική σημασία για τους Τούρκους,» εξήγησε η κυρία Παπαδοπούλου. «Ο Μπάιντεν, για μία σειρά από λόγους θέλει να τα δώσει στην Τουρκία, αλλά το Κογκρέσο βάζει πολλούς όρους, ένας εκ των οποίων είναι και οι υπερπτήσεις στο Αιγαίο».
«Αν ο πρόεδρος Ερντογάν δεν συμφωνήσει στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν μπορεί καν να ξεκινήσει τη συζήτηση και να αποστείλει το αίτημα στο Κογκρέσο και στους τέσσερις επικεφαλής των Επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων. Αλλά ακόμη και να συμφωνήσει ο πρόεδρος Ερντογάν, πάλι δεν είναι βέβαιο ότι το Κογκρέσο θα συμφωνήσει».
Ο πρόεδρος Ερντογάν ζητάει πρώτα να πάρει τα F-16 για να δώσει έγκριση στη Σουηδία και η Αμερική ζητάει το αντίστροφο. «Συνεπώς τα F-16 έχουν γίνει κάτι σαν την κότα με το αυγό μεταξύ Αμερικής-Τουρκίας και εκεί κάπου είναι λίγο παγωμένο το θέμα,» καταλήγει η κα Παπαδοπούλου.
Επίσης, η κα Παπαδοπούλου τόνισε ότι το παράθυρο που υπάρχει για να προχωρήσει μια αμερικανοτουρκική συμφωνία για τα F-16 κλείνει μετά το καλοκαίρι. «Από Σεπτέμβριο η Αμερική μπαίνει στη δική της προεκλογική περίοδο και δεν θα είναι εύκολο για τον πρόεδρο Μπάιντεν να κάνει κάτι ενάντια στα συμφέροντα σημαντικών λόμπι, όπως το ελληνικό, το αρμένικο και το κουρδικό, για παράδειγμα. Υπάρχουν αρκετοί στην Αμερική που όχι μόνο είναι απέναντι στην Τουρκία, αλλά έχουν και ισχυρή άποψη μέχρι πιο ποσοστό μπορούν να ενισχυθούν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις,» καταλήγει η κα Παπαδοπούλου.
Χωρίς συμφωνία στα F16 ο Ερντογάν δεν έχει νόημα να επισκεφτεί την Ουάσιγκτον, πράγμα που θα ήθελε γιατί δεν έχει πάει ποτέ επί προεδρίας Μπάιντεν.
Δεδομένου ότι μπήκε και η τέταρτη υπογραφή και η Ελλάδα είναι στην τελική ευθεία για την απόκτηση των F-35, μία συμφωνία για τα F-16 αποκτάει ακόμα μεγαλύτερη σημασία για την Τουρκία.
Κατά καιρούς ο πρόεδρος Ερντογάν και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη, έχουν πει ότι σε περίπτωση που δεν πάρουν τα F-16 θα βρουν άλλες λύσεις, αλλά δεν διαφαίνεται να υπάρχει κάποια καλή εναλλακτική. Στους στρατιωτικούς κύκλους, στην Τουρκία, έχει ακουστεί ότι ενδεχομένως να στραφούν σε κινεζικά αεροσκάφη τύπου J-10C, όμως η Τουρκία έχει το μεγαλύτερο στόλο σε F-16 και για λόγους συμβατότητας λογισμικού, συντήρησης και εκπαίδευσης παραμένουν η καλύτερη επιλογή.
«Εάν το σχέδιό μας για τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16 αποτύχει και η Ελλάδα πραγματοποιήσει τα δικά της έργα, η ελληνική πλευρά θα κερδίσει το πάνω χέρι όσον αφορά τα μαχητικά αεροσκάφη το 2025», δήλωσε ο απόστρατος Διοικητής της Τουρκικής Αεροπορίας, στρατηγός Abidin Ünal.
«Την ώρα που η Ελλάδα παίρνει τα αναβαθμισμένα F-35 με πολύ ευνοϊκούς όρους, η Τουρκία χωρίς τα F-16 δεν έχει σύγχρονη αεροπορία» είπε με το καπέλο του καθηγητή Διεθνών Σχέσεων ο Δημήτρης Καιρίδης, στο ίδιο συνέδριο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι περισσότεροι από 300 έμπειροι πιλότοι βρίσκονται στη φυλακή εξαιτίας του πραξικοπήματος του 2016 αποδυναμώνοντας περισσότερο την τουρκική αεροπορία.
Καθώς η κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας παραμένει θολή οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις διανύουν την καλύτερή τους περίοδο εδώ και δεκαετίες. Όπως είπε ο πρέσβης των Η.Π.Α στην Ελλάδα κ. Τσούνης, η Ελλάδα είναι ο απαραίτητος εταίρος του ΝΑΤΟ στην περιοχή, μία περιοχή με πολλές προκλήσεις, όπου δεν υπάρχουν πολλές φιλελεύθερες δημοκρατικές χώρες και γι΄ αυτό και η γεωστρατηγική σημασία της χώρας έχει γίνει ακόμα πιο σημαντική.
*Διεθνές συνέδριο για τα 70 χρόνια της Ελλάδας ως μέλος του ΝΑΤΟ που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων με θέμα «Διατλαντικές Σχέσεις και ο ρόλος της Ελλάδας ως Συμμάχου των ΗΠΑ» την Τετάρτη 31 Μάϊου με σημαντικούς ομιλητές όπως ο Πρέσβης των Η.Π.Α. στην Ελλάδα κ. Τσούνης, οι πρώην Υπουργοί Εξωτερικών και Εθνικής ‘Αμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος και Ευάγγελος Αποστολάκης, ο Εκπρόσωπος της Βουλής των Αντιπροσώπων Christopher Charles Pappas κ.α.
