Ο Ερντογάν επιχειρεί να κλείσει μέτωπα και στο πλαίσιο αυτό επιχειρεί να ανοίξει μια διπλωματική βεντάλια με χώρες που μέχρι χθες είχε βάλει απέναντί του, δηλώνει στο Liberal o Δημήτρης Καιρίδης, με αφορμή τις επαφές αλλά και τις προσπάθειες του τούρκου Προέδρου με μια σειρά από χώρες αραβικές και ευρωπαϊκές καθώς και με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Όπως τονίζει, ανοίγει διαύλους πιεζόμενος και από το εξωτερικό αλλά και από το εσωτερικό, αφήνοντας όμως εκτός Ελλάδα και Κύπρο.
Ο βουλευτής της ΝΔ και καθηγητής Διεθνών σχέσεων επισημαίνει ότι οι πιέσεις που δέχεται ο Ερντογάν είναι σημαντικές σε συνδυασμό με το γεγονός πως η μέχρι τώρα τακτική του δεν έχει φέρει αποτελέσματα ως προς τους τελικούς του στόχους και στο πλαίσιο αυτό αναδιπλώνεται και επιδιώκει να βάλει μπροστά τη διπλωματία.
Έτσι επιχειρεί να κλείσει μέτωπα με χώρες που δύναται να συνεργήσουν στην αντιμετώπιση των οικονομικών δυσκολιών της Τουρκίας και στη διαμόρφωση ενός άλλου προφίλ. Την ίδια στιγμή όμως αφήνει εκτός Ελλάδα και Κύπρο, μέσα από τις συνεχείς απειλές και προειδοποιήσεις, όπως οι τελευταίες που εξαπέλυσε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου.
Σύμφωνα με τον Δ. Καιρίδη η νέα αυτή τακτική οφείλεται και στη στρατηγική που έχει ακολουθήσει η Ελλάδα και η οποία ανέδειξε τη στάση και το ρόλο της Τουρκίας προκαλώντας αμηχανία στη γείτονα μέσω της διπλωματίας που ασκήθηκε αλλά και των αμυντικών συμφωνιών που υπέγραψε σε συνδυασμό με την ενίσχυση της αποτρεπτικής της ισχύος.
Τέλος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ενασχόληση του Ερντογάν με τα Βαλκάνια επισημαίνοντας πως πρέπει να υπάρξει γεωστρατηγική αφύπνιση της Ευρώπης αναφορικά με τους κινδύνους που δύναται να προκύψουν εξαιτίας και των σχέσεων με τη Ρωσία.
Σε κάθε περίπτωση σημειώνει πως τόσο η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία.
Συνέντευξη στον Τάσο Ευαγγελίου
Ο Ερντογάν έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια διπλωματικής προσέγγισης χωρών με τις οποίες είχε ανοίξει μέτωπα την ώρα που η Ελλάδα έχει αναπτύξει και έχει εντείνει τις σχέσεις της. Ποιος είναι ο στόχος του;
Ο Ερντογάν επιχειρεί μια διπλωματική αναδίπλωση. Μετά από ένα διάστημα όπου έβαλε απέναντι μια σειρά από χώρες αραβικές και ευρωπαϊκές, το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, επιχειρεί να κλείσει μέτωπα, διότι πιέζεται και στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό. Του έχει ασκηθεί έντονη κριτική ότι η εξωτερική πολιτική που άσκησε μέχρι τώρα δεν φαίνεται να φέρνει τα αποτελέσματα που είχε ο ίδιος θέσει ως στόχους. Και όχι μόνο δεν φέρνει αποτελέσματα αλλά τελικά έχει και κόστος.
Με δεδομένα τα οικονομικά προβλήματα στη χώρα του, ενόψει και των εκλογών του 2023, διαμορφώνει στρατηγική ανοίγματος διαύλων πρώτα με τους πλούσιους άραβες, Σαουδάραβες και τα Εμιράτα, ώστε να καταστεί εφικτή μια χρηματοδότηση της τουρκικής οικονομίας σε αυτή τη δύσκολη καμπή της. Ταυτόχρονα κινείται και προς το Ισραήλ αλλά και την Αρμενία που διαθέτουν πολύ ισχυρά λόμπι στα κέντρα αποφάσεων της Ουάσινγκτον και επηρεάζουν τη στάση έναντι της Τουρκίας. Στόχος και η προετοιμασία του εδάφους ώστε, σε δεύτερο χρόνο, να συνεννοηθεί με κάποιο τρόπο με τις ΗΠΑ.
Επί της ουσίας, για λόγους εσωτερικούς αλλά και εξωτερικούς, ο Ερντογάν σε αυτή τη φάση αναδιπλώνεται.
Η στρατηγική της Ελλάδας και οι διπλωματικές σχέσεις που ανέπτυξε έχουν παίξει ρόλο σε αυτή την αναδίπλωση;
Προφανώς η αποφασιστικότητα και η ενεργητικότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής συνέβαλε στην αίσθηση πίεσης στην Τουρκία και στην ανάγκη να βρει ένα νέο modus vivendi στη διεθνή πολιτική σκακιέρα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τουρκία αιφνιδιάστηκε από την ελληνική αντίδραση, δεν την περίμενε. Δεν είχε συνηθίσει ούτε στην ελληνική ενεργητική διπλωματία με τις νέες συμμαχίες, με τις συμφωνίες οριοθέτησης, ούτε στην ενίσχυση της ελληνικής αμυντικής προσπάθειας με τους εξοπλισμούς με την προμήθεια Rafale και φρεγατών, με τις αμυντικές συμφωνίες με Γαλλία, Εμιράτα και ΗΠΑ.
Δεν είχε συνηθίσει ούτε και με τη στάση της χώρας μας στο πεδίο, στην αντίδρασή της δηλαδή στον Έβρο, αλλά και στη θάλασσα, μέσω της οποίας έχει στείλει ένα σαφές και ισχυρό μήνυμα ως προς την αποφασιστικότητά της που εν τέλει ακύρωσε στην πράξη τους σχεδιασμούς του καθεστώτος Ερντογάν.
Προφανώς η στρατηγική αυτή συνέβαλε ώστε κάποια πράγματα, σε κάποιο βαθμό, να τα ξανασκεφτούν στην Άγκυρα χωρίς αυτό να σημαίνει πως είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος για την περαιτέρω πορεία και εξέλιξη.
Συνεχίζουν όμως ταυτόχρονα τις προκλήσεις. Βλέπουμε τον Τσαβούσογλου να απειλεί εκ νέου Ελλάδα και Κύπρο με κατηγορίες περί υπόθαλψης τρομοκρατών και εσωτερικών εχθρών της Τουρκίας
Είναι προφανές ότι από αυτή την αναδίπλωση η Άγκυρα εξαιρεί Ελλάδα, Κύπρο και θαλάσσιες ζώνες. Κοιτάξτε υπάρχει μια ισχυρή διακομματική συναίνεση στην Τουρκία ως προς τα θέματα αυτά που ξεπερνά και τον Ερντογάν. Σημειώνω δε πως σε κάποια σημεία η τουρκική αντιπολίτευση είναι πιο σκληρή από τον σημερινό πρόεδρο.
Αποτελεί λοιπόν προτεραιότητα για την Τουρκία η προκλητική στάση έναντι Ελλάδας και Τουρκίας και από αυτή δεν φαίνεται διατεθειμένος κανείς να αποστεί. Οφείλουμε στο πλαίσιο αυτό να είμαστε σε επιφυλακή και να διατηρήσουμε σε υψηλό επίπεδο τόσο τις διπλωματικές διεθνείς μας σχέση όσο και την αποτρεπτική μας ισχύ.
Στη διπλωματική βεντάλια που επιχειρεί να ανοίξει ενέταξε και τα Βαλκάνια...
Πήγε στα Τίρανα, υποδέχθηκε τον Σέρβο πρόεδρο και γενικά επιδιώκει να έχει μια παρουσία στα δυτικά Βαλκάνια εκμεταλλευόμενος, κυρίως, τη γεωστρατηγική αμηχανία της Ευρώπης και μάλιστα σε ένα χώρο που θα έπρεπε να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Επισημαίνω δε πως ακόμη και τα δυτικά Βαλκάνια αν κρίνει κανείς από τη Βοσνιακή κρίση, κινδυνεύουν να «διαμοιραστούν» μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας ερήμην της Ευρώπης, στο μοτίβο που έχουν κινηθεί οι δύο χώρες στον Καύκασο και τη Μαύρη Θάλασσα, στη Συρία και σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής,
Από την πλευρά μας οφείλουμε να επισημάνουμε τις εξελίξεις και τις πρακτικές, μετ επιτάσεως θα έλεγα, στην Ευρώπη προκειμένου από την πλευρά της να ενεργοποιηθεί.
Πάντως και οι ΗΠΑ δείχνουν να αναζητούν μια φόρμουλα διαπραγματεύσεων με Τουρκία, για ποιο λόγο;
Κανείς δεν θέλει να χάσει την Τουρκία. Ούτε στην Ουάσινγκτον ούτε στην Ευρώπη. Θεωρούν μεγάλη αποτυχία της δυτικής στρατηγικής κάτι τέτοιο. Θα κάνουν προσπάθειες να την κρατήσουν, αν και σε κάθε περίπτωση αυτές οι προσπάθειες δεν θα είναι εσαεί. Ιδανικά η Αμερική θα ήθελε Τουρκία να αλλάζει σελίδα και να δημιουργηθούν συνθήκες ικανές για συνεργασία.
Σε κάθε περίπτωση όμως, ανεξαρτήτως προθέσεων και διαθέσεων από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ή ακόμη και το υπουργείο Άμυνας στην Ουάσινγκτον αυτή τη στιγμή υπάρχουν ισχυροί σκόπελοι ως προς την επανεκκίνηση των σχέσεων. Το κλίμα δεν ήταν ποτέ τόσο αρνητικό για την Τουρκία στο Κογκρέσο και τη γερουσία. Μάλιστα εξ αιτίας αυτού του κλίματος και η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει πολλά περιθώρια ως προς ζητήματα όπως οι κυρώσεις και το εμπάργκο που έχει επιβληθεί.
Η Ελλάδα πώς μπορεί να αντιδράσει έναντι της διπλής αυτή τακτικής της Τουρκίας;
Η Ελλάδα πρέπει να αντιδράσει με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Να επιμείνει στην ενίσχυση της αποτρεπτικής της ισχύος και στην καλλιέργεια ισχυρών διεθνών ερεισμάτων, στοχεύοντας, ταυτόχρονα, στη γεωστρατηγική αφύπνιση της Ευρώπης συνολικά. Αναδεικνύοντας, παράλληλα, τη στάση και το ρόλο της Τουρκία με τρόπο που θα βρίσκει διαρκώς ανταπόκριση στα συμφέροντα και στους σχεδιασμούς των συμμάχων.
Δεν χωρούν αφέλειες στις διεθνείς σχέσεις και οι διεθνείς συμμαχίες γίνονται με γνώμονα την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των χωρών που τις συνάπτουν. Τα συμφέροντα αυτά μπορούν να έχουν πολλά κοινά αλλά δεν ταυτίζονται, όχι πάντα. Η ισορροπία είναι λεπτή και απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση και διαχείριση με γνώμονα τα συμφέροντα της χώρας, όχι των τρίτων.
Κοιτάξτε, ο Ερντογάν έχει τρομακτική ευελιξία. Μπορεί ανά πάσα στιγμή από νταής να γίνει συνομιλητής. Αυτά που έχει πει για διάφορες χώρες όπως για παράδειγμα για το Ισραήλ ή τη Γαλλία, έχει αποδείξει πως μπορεί με την ίδια ευκολία να τα πάρει πίσω. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε πως πρόκειται για ένα πρόσωπο που ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία με άλλο προφίλ, με άλλες θέσεις και προτεραιότητες, απέδειξε όμως ότι εκπροσωπεί τη βαθιά ανατολή για τους τούρκους πολίτες και τις προοπτικές τους. Και στα ζητήματα δημοκρατίας και στα ζητήματα κουλτούρας.
Στις διεθνές σχέσεις στη διεθνή πολιτική, ειδικά στα καθεστώτα που λειτουργούν χωρίς αρχές τα πράγματα είναι ρευστά και ειδικά πρέπει να γνωρίζουμε πως τα ανατολίτικα παζάρια, στα οποία επιδίδεται η Άγκυρα έχουν και απειλές και τεμενάδες.
