Του Γιάννη Μάντζικου
Ο Χουάν Πέρεζ Αλφόνσο, ο οποίος τη δεκαετία του 1960 ήταν υπουργός Πετρελαίου της Βενεζουέλας, της χώρας που υπήρξε εκ των συνιδρυτών του ΟΠΕΚ, προειδοποιούσε: «Αποκαλώ το πετρέλαιο περίττωμα του διαβόλου. Φέρνει προβλήματα… Κοιτάξτε αυτή την τρέλα - απόβλητα, διαφθορά, κατανάλωση, οι δημόσιες υπηρεσίες καταρρέουν. Και χρέος, χρέος, που θα έχουμε για χρόνια». Ο Πέρεζ Αλφόνσο δεν θα φανταζόταν, όμως, ότι αρκετοί από τους συμπατριώτες του στο μέλλον θα έφταναν στο σημείο να λιμοκτονούν - όπως τουλάχιστον ισχυρίζεται πρόσφατο δημοσίευμα του Bloomberg, σύμφωνα με το οποίο ακόμη και εργάτες στα διυλιστήρια λιποθυμούν αυτή την περίοδο από την πείνα.
Δεν είναι όμως μόνο οι εργάτες στα διυλιστήρια. Κάθε μέρα, πάντα σύμφωνα με τα διεθνή πρακτορεία, στα σύνορα της χώρας (κυρίως με την Κολομβία) εκτυλίσσονται σκηνές που θυμίζουν... έξοδο αμάχων από εμπόλεμη ζώνη. Τα στοιχεία αναφέρουν ότι εκατοντάδες χιλιάδες Βενεζουελάνοι (συνολικά 2 εκατομμύρια από το 2016) έχουν μεταναστεύσει, μαζί με τα λιγοστά υπάρχοντα τους, προκειμένου να ξεφύγουν από τη φτώχεια, την πείνα, αλλά και την καταπίεση του καθεστώτος Μαδούρο.
Την ίδια στιγμή, σε μια χώρα που φέρεται να έχει περισσότερο πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία και το 95% των εσόδων της προέρχεται από τον μαύρο χρυσό, υπάρχουν πόλεις που τυπώνουν μέχρι και δικό τους νόμισμα για να σώσουν ό,τι μπορούν. Πρόσφατα ήταν η Ελόρθα που ακολούθησε αυτόν τον δρόμο. Το ομώνυμο νόμισμα διατίθεται στο δημαρχείο της πόλης με μεταβίβαση από τραπεζικό λογαριασμό ή με πιστωτική κάρτα και με προμήθεια 8%. Είναι αμφίβολο βέβαια τι λύσεις μπορεί να προσφέρει το «ελόρθα» σε μια χώρα που ο πληθωρισμός έχει φτάσει στο 6.000% και είναι ο υψηλότερος σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ανευ προηγούμενου κατάρρευση
Η παραπάνω κατάσταση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατάρρευση της Petroleos de Venezuela SA (PDVSA), της κρατικής εταιρεία πετρελαίου που είναι η μεγαλύτερη πηγή εσόδων του καθεστώτος του Καράκας. Τα διυλιστήριά της λειτουργούν πλέον περίπου στο 40%-50% της δυναμικότητάς τους, σύμφωνα με πληροφορίες και εκτιμήσεις του CNN, γιατί η κυβέρνηση του Καράκας δεν φρόντισε να επενδύσει στις εξορυκτικές υποδομές όταν τα πράγματα ήταν ακόμη ανθηρά στον χώρο και οι τιμές του μαύρου χρυσού στα ύψη.
Το αποτέλεσμα ήταν να μη συντηρούνται οι πλατφόρμες εξόρυξης και η παραγωγή να έχει υποχωρήσει φέτος στα χαμηλά 13 ετών. Ετσι, η PDVSA όχι μόνο δεν πληρώνει τις εταιρείες που αναλαμβάνουν τις εργασίες εξόρυξης, όπως είναι η Schlumberger, αλλά έχει εκδώσει ομόλογα αξίας 28,6 δισ. δολαρίων και αρκετά ακόμη δισ. σε «υποσχετικές», τις οποίες όμως έχει κοινώς φεσώσει...
Ερχεται πολιτική ανατροπή;
Την ίδια στιγμή, το πολιτικό δράμα, έπειτα από μήνες διαδηλώσεων, διαμαρτυριών και συγκρούσεων με τις δυνάμεις ασφαλείας, κορυφώνεται. Ο Μαδούρο -που στο παρελθόν υπήρξε, μεταξύ άλλων, οδηγός λεωφορείου, συνδικαλιστής και στη συνέχεια υπουργός Εξωτερικών του ηγέτη της «πετρελαιοκίνητης» Σοσιαλιστικής Επανάστασης, Ούγκο Τσάβες- προκήρυξε πρόωρες προεδρικές εκλογές για τις 20 Μαΐου. Ο κύριος συνασπισμός της αντιπολίτευσης, η Δημοκρατική Ενότητα, ανακοίνωσε ότι θα μποϊκοτάρει τις εκλογές και αρνήθηκε να κατεβάσει υποψηφίους. Υπενθυμίζεται ότι τόσο ο Λεοπόλδο Λόπεζ, ηγέτης εκ των μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης, όσο και ο Ενρίκε Καπρίλες, που ήταν υποψήφιος πρόεδρος το 2012, είναι εκτός μάχης - ο πρώτος φυλακισμένος και ο δεύτερος χωρίς δικαίωμα του εκλέγεσθαι, λόγω καταδίκης του. Ο δε πρώην δήμαρχος του Καράκας, Αντόνιο Λεντέσμα, βρίσκεται εξόριστος στην Ισπανία.
Ποιος απομένει, λοιπόν, για να ασκήσει αντιπολίτευση; Ολα δείχνουν ότι είναι ο Χένρι Φαλκόν, πρώην κυβερνήτης της επαρχίας Λάρα και επικεφαλής του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος «Προοδευτική Προώθηση» (Avanzada Progresista), ο οποίος διαφοροποιήθηκε από το λεγόμενο «μπολιβαριανό μπλοκ» και τον Ούγκο Τσάβες από το 2008. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι θα είχε σοβαρές πιθανότητες να νικήσει τον Μαδούρο, καθώς φέρεται να προηγείται με 45,8% έναντι 32,2% - αυτό, όμως, αν οι εκλογές ήταν ελεύθερες και δίκαιες, κάτι που γενικώς αμφισβητείται...
Η αλήθεια είναι ότι ο Φαλκόν αντιμετωπίζεται ως «μαύρο πρόβατο» και από το καθεστώς και από την αντιπολίτευση. Οι «τσαβίστας» τον θεώρουν προδότη γιατί έφυγε από τις γραμμές τους, ενώ η αντιπολίτευση πιστεύει ότι είναι απλά μια μαριονέτα του Μαδούρο που έχει σκοπό να δώσει στις εκλογές μια ψευδεπίγραφη νομιμοποίηση. Ακριβώς αυτές οι επιθέσεις, όμως, φαίνεται πως του προσδίδουν ένα «αντισυστημικό» προφίλ, ενισχύοντας τη δημοφιλία και τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις.
Σύμπνοια Κίνας - ΗΠΑ;
Το ερώτημα που προκύπτει, σε αυτή τη συγκυρία, είναι τι στάση θα κρατήσει ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ. Εδώ και καιρό, φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει κυρώσεις στην κρατική εταιρεία πετρελαίου αλλά και να θέσει περιορισμούς ως προς την ασφάλιση φορτίων πετρελαίου από τη Βενεζουέλα, προκειμένου να κλιμακώσει την πίεση (κάποιοι λένε τη χαριστική βολή) στον Μαδούρο. Πριν από λίγες μόνο μέρες, επίσης, υπέγραψε διάταγμα που απαγορεύει στους Αμερικανούς οποιαδήποτε συναλλαγή με το κρυπτονόμισμα του Μαδούρο, το «πέτρο», το οποίο βασίζεται στα έσοδα από το πετρέλαιο.
Ωστόσο, παράλληλα υπάρχει και η Κίνα, η οποία έχει κάθε συμφέρον να μην αφήσει να καταρρεύσει η Βενεζουέλα, καθώς το Πεκίνο έχει χορηγήσει δάνεια ύψους 46,5 δισ. δολαρίων στην κυβέρνησή της και φυσικά δεν θέλει να τα χάσει. Με μια υποσημείωση: Ο Σι Τζινπίνγκ θεωρεί πως ο Μαδούρο δεν έχει μέλλον, όπως δεν είχε και ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε στην Ζιμπάμπουε, τον οποίο κανάκευε επί χρόνια η Κίνα αλλά τον Δεκέμβριο βοήθησε στην εκδίωξή του. Καθώς λοιπόν σε αυτό συμφωνεί και ο Τραμπ, ίσως αμφότεροι μεθοδεύσουν την αποπομπή του Μαδούρο.
Και μετά βλέπουμε...
* Αναδημοσίευση από τον «Φιλελεύθερο» της Πέμπτης 22 Μαρτίου.
