Εσωτερικό ρήγμα στο Κίεβο με τη σύγκρουση ανάμεσα στην πολιτική και στρατιωτική ηγεσία να έρχεται σε πρώτο πλάνο προς μεγάλη ικανοποίηση του Κρεμλίνου. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαιώνει για πρώτη φορά δημόσια ότι προτίθεται να απομακρύνει τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων Βαλερί Ζαλούζνι, σε μία κίνηση υψηλού ρίσκου που θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ για το Κίεβο.
Στο πεδίο της μάχης, οι ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονται ίσως στο πιο αδύναμο σημείο τους από το καλοκαίρι του 2022, και η Ρωσία ανακτά πλεονέκτημα. Έπειτα από μία θερινή αντεπίθεση που απέτυχε και υστερώντας σε πυρομαχικά και στρατιωτικό προσωπικό, οι Ουκρανοί αγωνίζονται να ανακόψουν τις ρωσικές επιθέσεις που εντείνονται, την ίδια στιγμή που κορυφώνεται η αγωνία για τη συνέχιση της ζωτικής σημασίας αμερικανικής οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης. Είναι η πλέον ακατάλληλη στιγμή για ένα εσωτερικό ρήγμα στο Κίεβο, το οποίο και θα σπεύσει να εκμεταλλευθεί η Μόσχα.
Η δρομολογούμενη απομάκρυνση του στρατηγού Ζαλούζνι ακολουθεί μακρά περίοδο έντασης και διαφωνιών με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι γύρω από τη νέα γενική επιστράτευση και συνολικά τη στρατηγική στην οποία καλείται να επικεντρωθεί πλέον η Ουκρανία. H αποτίμηση της κατάστασης ως στρατιωτικό αδιέξοδο από τον Ουκρανό επιτελάρχη κατά τη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει τον Νοέμβριο στον Economist προκάλεσε την οργή Ζελένσκι και φέρεται να σήμανε την έναρξη της αντίστροφης μέτρησης προς την αντικατάστασή του.
Όμως, η απομάκρυνση του Βαλερί Ζαλούζνι δεν αποδεικνύεται εύκολη, ούτε και θεωρείται πως σχετίζεται αποκλειστικά με τις διαφωνίες για τη στρατηγική στο μέτωπο. Είναι το πολιτικό του προφίλ που διαρκώς ενισχύεται, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός Ουκρανίας, που φαίνεται πως έχει θορυβήσει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο στρατηγός Ζαλούζνι βρισκόταν στην κεφαλή των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας ήδη πριν από τον πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν· από την 24η Φεβρουαρίου 2022 ηγήθηκε της μάχης εναντίον του ρωσικού στρατού και έγινε εθνικός ήρωας στα μάτια των Ουκρανών μετά την απόκρουση του πρώτου κύματος εισβολής. Είναι εξαιρετικά δημοφιλής τόσο στο στράτευμα, όσο και στην κοινωνία, και συναγωνίζεται σε δημοτικότητα τον ίδιο τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι ή κατά ορισμένες δημοσκοπήσεις τον ξεπερνά. Κατά πολλούς είναι ο μόνος που θα μπορούσε να τον νικήσει εάν στήνονταν κάλπες στην εμπόλεμη Ουκρανία.
Ο ίδιος ο Ζαλούζνι δεν έχει εκφράσει ανοιχτά πολιτικές φιλοδοξίες, όμως μιλά όλο και πιο ανοιχτά -και σε διεθνές ακροατήριο, μόλις προ ημερών έδωσε νέα συνέντευξη στο CNN- σχετικά με το πώς πρέπει να κινηθεί η Ουκρανία, αντιπαραβάλλοντας τις δικές του θέσεις με αυτές του προέδρου Ζελένσκι. Και όταν ο Ουκρανός πρόεδρος του ζήτησε την περασμένη εβδομάδα να υποβάλει την παραίτησή του, εκείνος αρνήθηκε όπως διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης. Ο διοικητής των χερσαίων δυνάμεων Ολεξάντρ Ρίσκι φέρεται να αρνήθηκε επίσης την πρόταση Ζελένσκι να αναλάβει αντικαταστάτης, ενώ και άλλοι υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι στέκονται με την πλευρά Ζαλούζνι, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου.
Η ουκρανική προεδρία προχώρησε σε διαψεύσεις και η σιγή που ακολούθησε αφότου ήλθαν στο φως οι σχετικές πληροφορίες περί παραίτησης που ζητήθηκε και δεν δόθηκε ερμηνεύθηκε ως ενδεχόμενη αναδίπλωση Ζελένσκι, ο οποίος και είχε εν τω μεταξύ ενημερώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες για την πρόθεσή του να αποπέμψει τον επιτελάρχη. Ωστόσο, σε συνέντευξή του το βράδυ της Κυριακής στην ιταλική Rai o Ουκρανός πρόεδρος μίλησε για πρώτη φορά δημόσια για το ζήτημα, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά ότι θα αντικαταστήσει τον Ζαλούζνι, και όχι μόνο, και εντάσσοντας την κίνηση στο πλαίσιο μίας συνολικής «επανεκκίνησης».
«Όταν μιλώ για επαναφορά, έχω κάτι σοβαρό στο μυαλό μου, το οποίο δεν αφορά ένα μεμονωμένο πρόσωπο, αλλά την κατεύθυνση της ηγεσίας της χώρας. Μία επανεκκίνηση είναι απαραίτητη, και μιλώ για την αντικατάσταση μιας σειράς ηγετικών προσώπων, όχι μόνο σε έναν μόνο τομέα, όπως ο στρατός. Αν θέλουμε να νικήσουμε, πρέπει όλοι να σπρώξουμε προς την ίδια κατεύθυνση, πεπεισμένοι για τη νίκη, δεν μπορούμε να αποθαρρυνθούμε, να αφήσουμε τα όπλα μας, πρέπει να έχουμε τη σωστή θετική ενέργεια» ανέφερε.
Οι τάχιστες αντιδράσεις στις τάξεις του στρατού, αλλά και οι αμφιβολίες αξιωματούχων στους κόλπους της κυβέρνησης, υποδηλώνουν ότι η απομάκρυνση του δημοφιλούς στρατηγού από τον Ζελένσκι θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ επιτρέποντας στη Μόσχα να εκμεταλλευτεί την αστάθεια. Ωστόσο, ο Ζελένσκι φέρεται να έχει λάβει την απόφασή του και δείχνει να είναι ζήτημα χρόνου το προεδρικό διάταγμα για την «εκπαραθύρωση» Ζαλούζνι.
Καθώς πλησιάζει η δεύτερη επέτειος της ρωσικής εισβολής, στρατιώτες και πολίτες είναι εξαντλημένοι και η κίνηση Ζελένσκι θα μπορούσε να κάμψει τόσο το ηθικό των στρατευμάτων στην πρώτη γραμμή του μετώπου, όσο και το ηθικό της κοινωνίας, ενώ ανεβάζει ανησυχητικά το πολιτικό θερμόμετρο στο Κίεβο. Ενδεικτική η δήλωση του Βιτάλι Κλίτσκο, δημάρχου της ουκρανικής πρωτεύουσας. «Δυστυχώς, έφτασε η στιγμή που η πολιτική μπορεί να υπερισχύσει της κοινής λογικής και των συμφερόντων του κράτους», ανέφερε στρεφόμενος κατά του Ζελένσκι.
Επί του πεδίου, ο ουκρανικός στρατός βρίσκεται σε θέσεις άμυνας και επίκεντρο των μαχών είναι η Αβντιίβκα στην ανατολική περιφέρεια του Ντονέτσκ. Οι Ρώσοι στρατιώτες κατάφεραν να εισέλθουν στα βόρεια περίχωρα της πόλης τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με Ουκρανούς στρατιώτες στην περιοχή. Απειλούν όλο και περισσότερο μια ζωτικής σημασίας γραμμή ανεφοδιασμού και τον έλεγχο της Ουκρανίας στην πόλη. Η πτώση της Αβντιίβκα θα αποτελούσε την πιο σημαντική νίκη των ρωσικών δυνάμεων από την κατάληψη του Μπαχμούτ τον Μάιο του 2023, και θα «άνοιγε» νέες γραμμές επίθεσης στην προσπάθεια του Κρεμλίνου να καταλάβει ολόκληρο το Ντονμπάς.
Θα μπορούσε επίσης να απελευθερώσει πόρους για την προώθηση των Ρώσων αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα βορειότερα, στην περιοχή του Χαρκόβου. Η Μόσχα έχει συγκεντρώσει περισσότερους από 40.000 στρατιώτες και εκατοντάδες άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα κοντά στο Κουπιάνσκ, στο πλαίσιο μιας εντεινόμενης προσπάθειας, όπως δήλωσαν Ουκρανοί στρατιωτικοί διοικητές, να ανακαταλάβουν εδάφη στο Χάρκοβο, τα οποία οι ρωσικές δυνάμεις έχασαν σε ουκρανική επίθεση πριν από περισσότερο από ένα χρόνο.
