Όταν πριν από ένα μήνα ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, συγκάλεσε για πρώτη φορά σύσκεψη της επιτροπής έκτακτης κατάστασης για να αξιολογηθεί το κατά πόσο η ευλογιά των πιθήκων αντιπροσώπευε μια υγειονομική κρίση διεθνούς βεληνεκούς, τα μέλη της επιτροπής είχαν τότε καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν συνέτρεχε λόγος παγκόσμιου συναγερμού.
Ηταν η εποχή που ο ΠΟΥ είχε καταγράψει 3040 περιστατικά από 47 χώρες. Τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες η επιδημική έξαρση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων συνέχισε να εξαπλώνεται με ραγδαίο ρυθμό και σήμερα έχουν πλέον καταγραφεί περισσότερα από 16.000 κρούσματα σε 75 τουλάχιστον χώρες και πέντε θάνατοι από τη νόσο στο συγκεκριμένο επιδημικό ξέσπασμα.
Η μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων οδήγησε τον γενικό διευθυντή του ΠΟΥ Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus να συγκαλέσει ξανά σύσκεψη της επιτροπής, τα μέλη της οποίας και πάλι διαφώνησαν με αποτέλεσμα να μην μπορέσει να υπάρξει μία κοινή γραμμή και μία ξεκάθαρη απόφαση. Τότε, αξιολογώντας τα δεδομένα και κάθε παράμετρο ξεχωριστά, ο ίδιος ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προέβη στην ανακήρυξη της ευλογιάς των πιθήκων ως «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» για τη δημόσια υγεία διεθνώς.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι ο κίνδυνος φαίνεται να είναι ιδιαίτερα μεγάλος για την Ευρώπη όπου συσσωρεύονται και τα περισσότερα κρούσματα τονίζοντας πως η νόσος κατάφερε να εξαπλωθεί σε χώρες όπου δεν είχε καθόλου παρουσία, μεταδιδόμενη με τρόπους οι οποίοι διαφεύγουν της κοινής προσοχής και για τους οποίους γνωρίζουμε ακόμα ελάχιστα και έχουμε ασαφή δεδομένα.
Όπως εξηγεί ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ πρέπει να ληφθούν διάφοροι παράγοντες υπόψη προκειμένου η επιδημική έξαρση μίας ιογενούς λοίμωξης να ανακηρυχθεί ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως δηλαδή εν δυνάμει μεγάλη υγειονομική κρίση. Σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς για την υγεία απαιτούνται πέντε προϋποθέσεις για να κηρύξει ο οργανισμός συναγερμό για τη δημόσια υγεία.
Ο πρώτος παράγοντάς είναι να υπάρχουν οι σχετικές πληροφορίες από πληθώρα χωρών ότι ο ιός έχει εξαπλωθεί σε πολλά κράτη στα οποία στο προηγούμενο διάστημα δεν είχε παρουσία-κάτι το οποίο ισχύει για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων.
Μετά πρέπει να ληφθούν υπόψη τα τρία κριτήρια για την διακήρυξη μίας διεθνούς έκτακτης κατάστασης στη δημόσια υγεία όπως αυτά έχουν θεσπιστεί από τους διεθνείς κανόνες για την υγεία τα οποία στην προκειμένη περίπτωση πληρούνται για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων.
Τρίτος παράγοντάς είναι η συμβουλή της επιτροπής έκτακτης ανάγκης όταν δεν καταφέρνει να καταλήξει σε ξεκάθαρη απόφαση και υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των μελών της.
Ο τέταρτος παράγοντας έχει σχέση με τα επιστημονικά πρωτόκολλα και τις πληροφορίες για τον συγκεκριμένο ιό για τον οποίο δυστυχώς εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές ασάφειες και πολλά πράγματα τα οποία δε γνωρίζουμε.
Τέλος ο πέμπτος παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη είναι ο κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία, για τη διεθνή διασπορά και το κατά πόσο αυτό μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στις διεθνείς μεταφορές.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής και των αρμοδίων επιτροπών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων αντιπροσωπεύει έναν μέτριο κίνδυνο παγκοσμίως σε όλες τις περιφέρειες του οργανισμού με εξαίρεση τη γηραιά ήπειρο - τις ευρωπαϊκές χώρες - όπου εκεί με απόλυτη συμφωνία του επιστημονικού προσωπικού του παγκόσμιου οργανισμού υγείας ο κίνδυνος είναι υψηλός.
Η ήπειρός μας βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα αυτής της νέας υγειονομικής κρίσης η οποία εξαπλώνεται με τρόπους που δεν είναι ξεκάθαροι, ούτε γνωστοί.
Υπάρχει ξεκάθαρος κίνδυνος επιπλέον διεθνούς διασποράς παρόλο που απ’ ό,τι φαίνεται μέχρι στιγμή ο κίνδυνος να αποτελέσει ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων εμπόδιο στις διεθνείς μεταφορές- όπως συνέβη τόσο πρόσφατα πριν από δυόμισι χρόνια με τον κορονοϊό -παραμένει μικρός. Όμως οι μνήμες από την πανδημία του κορονοϊού είναι πολύ νωπές και η παράλυση της οικονομίας από τη διακοπή των διεθνών μεταφορών δεν έχει ακόμα αντιστραφεί.
Εκθέτοντας συνοπτικά την κατάσταση ο γενικός διευθυντής του παγκόσμιου οργανισμού υγείας εξηγεί ότι με λίγα λόγια έχουμε μία επιδημική έξαρση, ενός παθογόνου που διασπείρεται ταχύτατα σε όλο τον κόσμο, μέσα από νέους τρόπους μετάδοσης τους οποίους ελάχιστα καταλαβαίνουμε και τα δεδομένα που την χαρακτηρίζουν πληρούν τα κριτήρια των διεθνών κανονισμών υγείας για την κήρυξη ενός διεθνούς συναγερμού
Η ανακήρυξη μίας παγκόσμιας έκτακτης κατάστασης τόσο σύντομα μετά από την κήρυξη μίας πανδημίας του κορονοϊού που εξακολουθεί να μας ταλαιπωρεί δεν έγινε αβίαστα από τον ΠΟΥ και αποτελεί το πρώτο βήμα για την ανάληψη μία σειρά από δράσεις.
Ο επικεφαλής του ΠΟΥ συνέταξε μία λίστα από συστάσεις για 4 διαφορετικές κατηγορίες χωρών, ως επόμενο βήμα.
Η πρώτη κατηγορία αφορά χώρες με κρούσματα που τις τελευταίες 21 μέρες δεν έχουν καταγράψει νέο κρούσμα -είναι δηλαδή χώρες που έχουν καταφέρει να περιορίσουν τη μετάδοση.
Η δεύτερη ομάδα χωρών αφορά χώρες με εισαγόμενα κρούσματα οι οποίες βλέπουν νέα καταγραφή του κρουσμάτων δηλαδή βιώνουν μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν συστάσεις για τη διακοπή της μετάδοσης, την προστασία των ευπαθών ομάδων, την ενίσχυση της κλινικής αντιμετώπισης των κρουσμάτων και τον έλεγχο και την πρόληψη της διασποράς της λοίμωξης μέσα σε νοσοκομεία και δομές υγείας. Επίσης στις συστάσεις περιλαμβάνεται η προώθηση και ενίσχυση της έρευνας για εμβόλια και για στοχευμένα φάρμακα καθώς και συστάσεις για τα διεθνή ταξίδια.
Η τρίτη ομάδα των χωρών για τις οποίες ο ΠΟΥ έχει καταστρώσει ειδικές συστάσεις είναι αυτές στις οποίες καταγράφεται διασπορά του ιού της ευλογιάς των πιθήκων και μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ των ζώων. Η τέταρτη ομάδα χωρών συμπεριλαμβάνει κράτη τα οποία έχουν φαρμακοβιομηχανία και παρασκευάστριες εταιρείες για την ανάπτυξη διαγνωστικών τεστ, εμβολίων και φαρμάκων.
Με την κίνηση του αυτή ο ΠΟΥ αναβαθμίζει τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων σε δημόσιο κίνδυνο για την υγεία ειδικά για την υγεία των Ευρωπαίων και υπογραμμίζει με έμφαση το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με έναν ιό μεταδοτικό που μεταδίδεται με τρόπους οι οποίοι μας διαφεύγουν και μπορεί να μην είναι ισχυρά θανατηφόρος, αλλά από την άλλη πλευρά δεν είναι ένας ιός που μπορεί να περιχαρακωθεί, να ιχνηλατηθεί και να απομονωθεί εύκολα.
Καθώς μάλιστα η πλειονότητα των κρουσμάτων στην μετάδοση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων εξακολουθεί να αφορά άνδρες με ομοφυλοφυλικές σχέσεις, ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι υπάρχει κίνδυνος στιγματισμού αυτής της ομάδας των πολιτών- να κατηγορηθούν δηλαδή πως είναι ένοχοι για την διασπορά της επιδημίας. Ο οργανισμός δεν παύει να επισημαίνει με κάθε ευκαιρία πως ο στιγματισμός ανθρώπων είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο επικίνδυνος, από οποιοδήποτε λοιμογόνο ιό.
