Η εμπορία ανθρώπων είναι ένα αποτρόπαιο έγκλημα που έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες και αρχές: Το δικαίωμα στην ισότητα, στην αξιοπρέπεια, στη διαβίωση χωρίς φόβο. Παραμένει μια πολύ κερδοφόρα μορφή οργανωμένης εγκληματικότητας, η οποία απαγορεύεται ρητά από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Είναι επίσης, μία δραστηριότητα που προκαλεί μη αναστρέψιμη βλάβη στα θύματά του, στις κοινωνίες και στις οικονομίες της ΕΕ.
Όπως αναφέρεται στη δεύτερη έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2018, υπήρχαν 20.532 καταχωρημένα θύματα εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ το 2015 και το 2016. Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων πιθανότατα είναι σημαντικά υψηλότερος, καθώς πολλά από αυτά παραμένουν άγνωστα.
Οι γυναίκες και τα κορίτσια εξακολουθούν να είναι πιο ευάλωτα στην εμπορία ανθρώπων (68%), ενώ τα παιδιά αποτελούν σχεδόν το ένα τέταρτο των καταγεγραμμένων θυμάτων (23%). Επίσης, σχεδόν μισά από τα καταγεγραμμένα θύματα (44%) είναι πολίτες της ΕΕ, με χώρες καταγωγής κυρίως τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Τα υπόλοιπα θύματα (56%) προέρχονται κυρίως από Νιγηρία, Αλβανία, Βιετνάμ, Κίνα και Ερυθραία.
Η εμπορία για σεξουαλική εκμετάλλευση παραμένει η πιο διαδεδομένη μορφή (56%) και πλήττει κυρίως τις γυναίκες, σε ποσοστό 95%. Δεύτερη πιο διαδεδομένη μορφή εμπορίας ανθρώπων είναι αυτή με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση (26%), που πλήττει κυρίως τους άνδρες (80%). Τέλος, σε ποσοστό 18% έχουν καταγραφεί άλλες μορφές εμπορίας όπως ο καταναγκαστικός γάμος, η αναγκαστική επαιτεία και η καταναγκαστική εγκληματικότητα.
Ποιοι είναι όμως οι διακινητές; Σύμφωνα με τη δεύτερη έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε ποσοστό 25% είναι γυναίκες και 75% άνδρες, ενώ 13% από αυτούς είναι πολίτες της ΕΕ και 87% από χώρες εκτός της ΕΕ.
142 περιστατικά καταγράφηκαν την προηγούμενη πενταετία
Mόλις 142 περιστατικά εμπορίας ανθρώπων κατέγραψαν οι αστυνομικές αρχές στην Ελλάδα την πενταετία 2014-2018, με τη συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων να είναι γυναίκες και το 26% ανήλικοι.
Σεξουαλική εκμετάλλευση, εργασιακή σκλαβιά (κυρίως στον αγροτικό τομέα) και αναγκαστική επαιτεία είναι οι τρεις μορφές εμπορίας ανθρώπων που απαντώνται συχνότερα στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, την περίοδο 2014-2018 εντοπίστηκαν 142 περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων με τον αριθμό των αναγνωρισμένων θυμάτων να ανέρχεται σε 229. Η συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων ήταν γυναίκες (178 θύματα, δηλαδή ποσοστό 77,7%), ενώ ιδιαίτερα ανησυχητική θεωρείται η ύπαρξη ανήλικων μεταξύ των θυμάτων (60 ανήλικα θύματα, ποσοστό 26,2%). Επίσης, παρά τη γενική αντίληψη ότι τα θύματα εμπορίας ανθρώπων είναι μόνο αλλοδαποί, τα 32 από τα θύματα ήταν Έλληνες πολίτες.
Ωστόσο, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Εθνικός Εισηγητής για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων, Ηρακλής Μοσκώφ, τα στατιστικά στοιχεία δεν αντικατοπτρίζουν την ακριβή εικόνα των πραγματικών διαστάσεων του φαινομένου. Πέραν των επίσημα αναγνωρισμένων θυμάτων, υπάρχουν πολλά πιθανά θύματα, δηλαδή άνθρωποι που δεν καταγγέλλουν ότι έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης, αλλά ζητούν φροντίδα από οργανώσεις και ο αριθμός των οποίων γίνεται προσπάθεια να καταγραφεί.
«Για την περίοδο αυτή ο συνολικός αριθμός των θυμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των πιθανών ήταν πολλαπλάσιος», επισημαίνει ο κ. Μοσκώφ και προσθέτει ότι ο εντοπισμός και η αναγνώριση των πιθανών θυμάτων παραμένει μια πρόκληση, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια καθώς η ραγδαία αύξηση των μεταναστευτικών ροών στη χώρα μας, «σημαίνει μεγαλύτερο αριθμό ευάλωτων στην εκμετάλλευση ατόμων, αλλά και μεγαλύτερη δυσκολία στον διαχωρισμό των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων (trafficking) από τα θύματα παράνομης διακίνησης ανθρώπων (smuggling)».
