Η πόλη βρίσκεται στην είσοδο ενός μαγικού κόσμου όπου συνυπάρχουν αρμονικά η ιστορία και η παράδοση με την σύγχρονη ζωή. Δυτικά της το Ιόνιο πέλαγος με τις όμορφες παραλίες, ανατολικά της ο Αμβρακικός με τους σημαντικούς υγροβιότοπους και βόρεια οι εκτεταμένες βουνοπλαγιές των Θεσπρωτικών Ορέων που κρύβουν στην κατάφυτη αγκαλιά τους μνημεία και θρύλους.
Η Πρέβεζα από τις ιστορικές μαρτυρίες προκύπτει ότι ιδρύθηκε τον 13ο αι. με κάποιους να πιστεύουν ότι εμφανίστηκε στην ιστορία περίπου τρεις αιώνες νωρίτερα, μετά την εγκατάλειψη της γειτονικής Νικόπολης. Το όνομά της σημαίνει «διάβαση, πέρασμα». Είναι πέρασμα προς τα περήφανα βουνά της ηπειρωτικής γης που φθάνουν μέχρι το Ιόνιο, με τους γκριζοπράσινους ελαιώνες και πευκώνες να αγγίζουν τις αμμουδιές του πελάγους. Είναι επίσης πέρασμα μεταξύ του υγροβιότοπου και του Ιονίου πελάγους και το δηλώνει αποφασιστικά απλώνοντας τις συνοικίες της στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου απέναντι από το ακρωτήριο Άκτιο. Φυσικό είναι στη μακραίωνη ιστορία της «να σφαχτούν στη ποδιά της παλικάρια» προκειμένου να την κατακτήσουν και να κερδίσουν τα προνόμια της θέσης της. Το μαρτυρούν και τα κάστρα της. Το κάστρο του Αγίου Ανδρέα ή Ίτς Καλέ ή Ριζόκαστρο, που βρίσκεται κοντά στο σημερινό λιμάνι και ήταν ορμητήριο των μουσουλμάνων τον 18ο αι. ενώ φέρει και κατοπινές προσθήκες των Ενετών. Επίσης το κάστρο του Αγίου Γεωργίου στο νοτιότερο άκρο της πόλης και το κάστρο του Παντοκράτορα ή αλλιώς Ουτς Καλέ (ουτς στα τούρκικα σημαίνει άκρη, τέρμα) που έφτιαξε ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων το 1807 όταν κατέλαβε την πόλη. Υπάρχει και το κάστρο του Ακτίου (τέλη 18ου αι.) στην ακαρνική παραλία απέναντι από την πόλη και στην είσοδο του Αμβακικού.
Σήμερα μπορεί τα κάστρα να μην είναι στην καλύτερη κατάσταση όμως με την παρουσία τους φωνάζουν για τις προσπάθειες των κατακτητών της καθώς μετά από την ενετική και γαλλική κυριαρχία, πέρασε στα χέρια των Τούρκων από τους οποίους τελικά απελευθερώθηκε το 1912.
Η όμορφη με τα πολλά πρόσωπα
Σήμερα το σύγχρονο τμήμα της Πρέβεζας αν και δεν ξεφεύγει από τον γενικό κανόνα των πόλεων της ελληνικής επαρχίας, αποπνέει γαλήνη και ηρεμία μάλλον εξ αιτίας της γειτνίασής της με τον κόλπο του Αμβρακικού.
Όμως διαφορετικές εικόνες της πόλης θα ξεδιπλωθούν μπροστά σας όταν βρεθείτε στην προκυμαία του λιμανιού, αλλά κυρίως στο ιστορικό κέντρο. Μόλις χωθείτε στα σοκάκια με τα αμέτρητα μαγαζιά και τις ταβερνούλες, θα συναντήσετε μια άλλη ατμόσφαιρα, ρομαντική, γεμάτη πολύχρωμα φώτα, την νύχτα και γαλήνια την ημέρα. Ακόμα και το σπίτι όπου ο ποιητής Καρυωτάκης έζησε τις τελευταίες του στιγμές δεν είναι ικανό να σε μελαγχολήσει. Το ιστορικό κέντρο φτάνει ως την παραλία. Μια γωνιά του ονομάζεται «Σεϊτάν Παζάρ» και το οφείλει σε έναν δυνάστη τούρκο πασά στον οποίο οι κάτοικοι έβαλαν σαπούνι στο στενό πλακόστρωτο και όταν το άλογό του γλίστρησε αναφώνησε «σεϊτάν παζάρ», δηλαδή διαβολοπάζαρο.
Θα συναντήσετε και τον όμορφο ενετικό πύργο του ρολογιού (1756), δίπλα στην εκκλησία του Αγ. Χαραλάμπους με το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1824. Όμως τελικά όλοι κάποια στιγμή θα καταλήξετε στη προκυμαία. Εκεί θα ακολουθήσετε τους ρυθμούς των υπολοίπων και θα περπατήσετε νωχελικά στο πλακοστρωμένο πεζόδρομο κατά μήκος του λιμανιού χαζεύοντας το λίκνισμα των σκαφών, τα διάφορα μαγαζιά, τα αρχοντικά αλλά και το ιστορικό κτίριο όπου στεγάζεται το δημαρχείο. Εκεί τα μεσάνυχτα της 20ης προς την 21η Οκτωβρίου του 1912 ύστερα από πολύωρες διαπραγματεύσεις υπογράφηκε από τους Τούρκους η παράδοση της όμορφης πόλης στον ελληνικό στρατό.
ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ
Αρχαία Νικόπολη
Η Νικόπολης –πόλη της νίκης- ιδρύθηκε μετά την Ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.) από τον Οκταβιανό Αύγουστο σε ανάμνηση της νίκης επί των δυνάμεων του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας. Η θέση της ήταν στρατηγικής σημασίας και την καθιστούσε εμπορικό και επικοινωνιακό σταθμό. Η πόλη αναπτύχθηκε και ήκμασε κυρίως στα Ρωμαϊκά χρόνια αλλά συνέχισε να έχει σημαντική παρουσία και αργότερα κατά την Βυζαντινή περίοδο. Μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου το 1913, ξεκίνησαν οι πρώτες ανασκαφές και από τότε έχουν έλθει στην επιφάνεια καινούργια στοιχεία και σημαντικότατα ρωμαϊκά και βυζαντινά μνημεία τα οποία είναι διάσπαρτα σε μια έκταση 3.000 στρεμμάτων περίπου. Στο κέντρο του χώρου του μουσείου βρίσκεται η Βασιλική Α΄ ή Δουμετίου με εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα.
Παλαιοχριστιανικά Τείχη
Η Νικόπολη μετά τις βαρβαρικές επιδρομές του 3ου, 4ου, και 5ου αιώνα, οχυρώθηκε ξανά πάνω σε τμήμα της Ρωμαϊκής πόλης. Σύμφωνα με τους ιστορικούς η κατασκευή αυτών των τειχών ανάγεται στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα από τον Ιουστινιανό. Αν και έγιναν προσπάθειες να διατηρηθούν τα αρχικά σχέδια της πόλης, το μέγεθος αυτής μειώθηκε στο 1/6 κάτι που επηρέασε και τα τελικά σχέδια των τειχών, τα οποία έχουν μήκος 2 χιλιόμετρα και σχήμα ακανόνιστου εξαγώνου. Η πύλη Αραπόπορτα είναι η πιο δημοφιλής των τειχών, από την οποία θα περάσετε για να βρεθείτε μετά από λίγο στο Ρωμαϊκό Ωδείο.
Ρωμαϊκό Ωδείο
Είναι από τα επιβλητικότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου της Νικόπολης. Έχει σχήμα ημικυκλικό και είναι κατασκευασμένο σε επίπεδο έδαφος. Η ορχήστρα είχε ημικυκλικό σχήμα, η σκηνή διέθετε τρεις εισόδους, ενώ το κοίλο αποτελείται από δύο διαζώματα που περιλαμβάνουν 20 σειρές εδωλίων. Στη βάση των εδωλίων της 10ης σειράς υπάρχουν μικρά ανοίγματα τα οποία ενισχύουν την ακουστική.
Αμβρακικός
Τα γλυκά νερά και οι προσχώσεις των ποταμών Άραχθου και Λούρου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του Αμβρακικού, αλλά και στη δημιουργία υγρότοπων όπου πολλά είδη πτηνών και ψαριών έχουν βρει καταφύγιο. Όμως τα τελευταία χρόνια οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στον Αμβρακικό. Παρόλα αυτά θαλάσσιες χελώνες, ρινοδέλφινα και περίπου 300 είδη πτηνών έχουν παρατηρηθεί, με τα 75 από αυτά να περιλαμβάνονται στον κατάλογο των απειλουμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρύτερη περιοχή του Αμβρακικού έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA των προστατευομένων περιοχών, αλλά και στη διεθνή σύμβαση Ραμσάρ. Η επιφάνεια του Αμβρακικού κόλπου καταλαμβάνει έκταση 350 τετραγωνικών χιλιομέτρων με μέγιστο βάθος τα 10 μέτρα και επικοινωνεί με το Ιόνιο από τον στενό δίαυλο Πρέβεζας- Ακτίου.
Η αρχαία πόλη της Κασσώπης
Αν και χτίστηκε στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. ακόμα εντυπωσιάζει με την αρμονική της πολεοδομία καθώς σχεδιάστηκε με βάση το ιπποδάμειο σύστημα. Κάθετα τεμνόμενοι ευθύγραμμοι δρόμοι δημιουργούσαν κανονικά οικοδομικά τετράγωνα, ενώ το καλύτερα σωζόμενο δημόσιο κτίριο είναι το καταγώγιο όπου στα τετράγωνα δωμάτιά του φιλοξενούσε άρχοντες και ξένους επίσημους. Το βουλευτήριο χωρούσε 2.500 άτομα ενώ υπήρχαν το μικρό και το μεγάλο θέατρο το οποίο βρίσκεται σε βραχώδη πλαγιά. Από εκεί απολάμβαναν και την θέα που φθάνει μέχρι το Ιόνιο πέλαγος. Η πόλη γνώρισε ακμή και ευημερία έως το 168-167 π.Χ. που καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους ενώ εγκαταλείπεται οριστικά το 31 π.Χ. όταν οι τελευταίοι κάτοικοι υποχρεώνονται να μετακομίσουν στην Νικόπολη.
Το Νεκρομαντείο της Εφύρας
Λίγο έξω από το χωριό Μεσοπόταμος πάνω σε ένα λοφίσκο και κοντά στην μυκηναϊκή αποικία Εφύρα (14ος-13ος αι. π.Χ.), βρίσκεται το σπουδαιότερο και αρχαιότερο Νεκρομαντείο που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ.
Εδώ οι αρχαίοι πίστευαν πως από αυτό τον τόπο περνούσαν οι ψυχές των νεκρών προς το υπόγειο βασίλειο του Άδη.
Το κτίριο χωρίζεται με τοίχους δημιουργώντας μία κεντρική αίθουσα, και δύο πλάγια κλίτη που χωρίζονται σε τρία ακόμα δωμάτια. Το κυρίως Ιερό περιλαμβάνει την κυρίως αίθουσα, διαδρόμους, δωμάτια υποδοχής, προσωπικού και προετοιμασίας, αποθήκες για τις προσφορές των επισκεπτών, το λαβύρινθο και το καθαυτό ιερό όπου δίνονταν οι χρησμοί. Κάτω από την κεντρική αίθουσα βρίσκεται και η λαξευμένη στο βράχο κρύπτη. Για να βρεθείς στην υπόγεια κρύπτη της οποίας την καμπύλη οροφή την στηρίζουν 15 τόξα, πρέπει να κατέβεις από μία απότομη στενή σκάλα που ξεκινά από το πάτωμα της αίθουσας, από την οποία οριακά χωρά ένας άνθρωπος.
Το Νεκρομαντείο πυρπολήθηκε από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. ενώ τον 18ο αιώνα από πάνω του έκτισαν τη μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
ΠΑΡΑΛΙΕΣ
Σχεδόν όλη η ακτογραμμή της Πρέβεζας που «βλέπει» στο Ιόνιο έχει καλές παραλίες. Κάποιες από αυτές είναι: ο Μύτικας και το Μονολίθι με το Αισθητικό δάσος της ακτής Νικοπόλεως να στεφανώνει την 3 χιλιομέτρων μήκους βοτσαλωτή, κυρίως, παραλία.
Το Κανάλι, η Καστροσυκιά, και τα ιδιαίτερα Αρτολίθια μα τα καθάρια νερά, το άσπρο βοτσαλάκι, την άμμο και τους χαρακτηριστικούς βράχους που δημιουργούν φυσική προβλήτα. Οι βράχοι της έδωσαν και την ονομασία καθώς επί τουρκοκρατίας έφερναν στους κατοίκους ψωμί (άρτο), από την Αιτωλοακαρνανία με πλοιάρια, τα οποία αφού παρέκαμπταν την τουρκοκρατούμενη Πρέβεζα, έδεναν στα συγκεκριμένα βράχια. Επίσης κοντά βρίσκονται τα Ριζά, στη συνέχεια η Λυγιά, ο Βράχος και η εκτεταμένη αμμουδιά της Λούτσας η οποία συγκεντρώνει αρκετό κόσμο καθώς καφέ, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ξενοδοχεία αλλά και ταβερνάκια συναντώνται σε όλο το μήκος της. Πιο «πάνω» σας περιμένουν το «κριμένο» Αλωνάκι όπου τα τιρκουάζ νερά του μικρού κόλπου τα κρύβουν πεύκα και η Αμμουδιά η οποία βρίσκεται στην ακτή του ομώνυμου οικισμού, δίπλα στις εκβολές του Αχέροντα.
Πως θα πάτε
Η Πρέβεζα απέχει από την Αθήνα περίπου 359 χλμ. Από την Πρέβεζα απέχουν ο Μύτικας 7 χλμ., η Καστροσυκιά 19,5 χλμ., η Λούτσα 34 χλμ., και η Αμμουδιά 44,5 χλμ.
Κείμενο-φωτο: Κώστας Κατσίγιαννης
