Της Αγγελικής Κώττη
Απέναντι στο χάος ανομίας που επικρατεί στους δυτικού λόφους της Ακρόπολης, και ιδίως στου Φιλοπάππου, κάθε αρμόδιος φορέας θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του. Ανάμεσά τους, «κρυμμένο κάπου» είναι και το υπουργείο Πολιτισμού.
Όχι δια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, η οποία καλείται να άρει τις αμαρτίες, αλλά δια της πολιτικής ηγεσίας. Ητοι δια της υπουργού Λυδίας Κονιόρδου, του (αρχαιολόγου και «συναδέλφου») υφυπουργού Κ. Στρατή και της (αρχαιολόγου) γενικής γραμματέως Μαρίας Βλαζάκη.
Οι τρεις θα έπρεπε να είχαν συγκαλέσει πολλές συσκέψεις για την κατάσταση στην περιοχή, η οποία είναι κηρυγμένη αρχαιολογική και να δουν τι μπορεί να γίνει σε συνεργασία με άλλους κρατικούς φορείς. Τουλάχιστον θα έπρεπε να έχουν συσκεφθεί μετά την πρόσφατη δολοφονία. Φαίνεται όμως πως πρέπει να θρηνήσουμε πολλά θύματα πριν ληφθούν μέτρα.
Το υπουργείο Πολιτισμού έχει συμβιβαστεί εντελώς με το θέμα φύλαξης και προστασίας του Φιλοπάππου, τα τελευταία χρόνια. Πώς αλλιώς; Η Ανοιχτή Πόλη, η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στον Δήμο Αθηναίων είναι κατά του χαρακτήρα που η εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών θέλει να προσδώσει στον χώρο. Επομένως, παρά τα έγγραφα της νυν εφόρου αρχαιοτήτων Ελένης Μπάνου, κανένα μέτρο δεν έχει ληφθεί.
Ενώ υποτίθεται πως οι λόφοι αποτελούν οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο, πρακτικά σχεδόν τίποτα δεν το δείχνει αυτό. Η περίφραξη είναι ξηλωμένη σε πολλά σημεία, φυλακτικό προσωπικό που να περιπολεί δεν υπάρχει, και οι λιγοστοί φύλακες της διάβασης προς την κορυφή του λόφου εξαντλούν την αυστηρότητά τους στους… φωτορεπόρτερ, όταν εκεί γίνονται από ρέιβ πάρτι μέχρι ληστείες (εσχάτως και φόνος). Η βλάστηση ολοένα και αραιώνει και σκουπίδια στοιβάζονται παντού. Τι μπορεί να κάνει το υπουργείο Πολιτισμού; Να επιτελέσει το καθήκον του. Δηλαδή, να προστατέψει επαρκώς τα αρχαία που βρίσκονται εκεί και είναι σημαντικά.
«Οι τρεις σπουδαίοι λόφοι της αρχαίας Αθήνας, ο λόφος του Μουσείου, γνωστός σήμερα ως λόφος Φιλοπάππου, της Πνύκας και των Νυμφών βρίσκονται στα δυτικά της Ακρόπολης των Αθηνών. Ο χώρος είναι κυρίως γνωστός από το λόφο της Πνύκας διότι εκεί δεσπόζει το μνημειώδες συγκρότημα του χώρου συγκέντρωσης της Εκκλησίας του Δήμου από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. έως τον 4ο αι. π.Χ., όπου μίλησαν σπουδαίοι πολιτικοί, ρήτορες (Δημοσθένης, Περικλής, Αισχίνης) και ελεύθεροι πολίτες, και πήραν αποφάσεις για μεγάλα ιστορικά γεγονότα» σημειώνει η αρχαιολόγος Ολγα Δακουρά- Βογιατζόγλου.
«Η περιοχή των τριών λόφων έχει διττό χαρακτήρα, καθώς είναι Αρχαιολογικός και Ιστορικός χώρος με σπουδαία αρχαία κατάλοιπα, αλλά συγχρόνως καλύπτεται στη μεγαλύτερη έκτασή του από πράσινο και προσφέρεται για περίπατο και για αναψυχή. Οι πρώτες μαρτυρίες που σχετίζονται με την περιοχή των λόφων παραπέμπουν στη μυθολογία και τη συνδέουν με τη νίκη του Θησέα επί των Αμαζόνων (Πλούταρχος, Βίος Θησέως 27,1). Στο χώρο των Δυτικών Λόφων αναπτύχθηκε ο αρχαίος δήμος της Κοίλης και το νοτιοδυτικό τμήμα του αρχαίου δήμου της Μελίτης, που έφτασαν στο απόγειο της ακμής τους κατά την κλασική εποχή.»
Ίχνη κατοίκησης πρωτοελλαδικών και μυκηναϊκών χρόνων εντοπίζονται στην ανατολική πλευρά του λόφου του Μουσείου, ενώ κατά τη γεωμετρική εποχή νεκροταφείο καταλαμβάνει την περιοχή. Υπάρχουν διάσπαρτα πολλά αρχαία κατάλοιπα, μέχρι και λαξεύματα, τα οποία καταστρέφονται είτε από τις καιρικές συνθήκες είτε από ανθρώπους που περπατούν επάνω τους, χαράσσουν γκράφιτι και μερικές φορές… σκάβουν.
Στη δεκαετία του 1950 οι διαμορφώσεις Πικιώνη στους Λόφους δημιούργησαν χώρους περιπάτου με την κατασκευή λιθόστρωτων μονοπατιών, που αναπαράγουν κυρίως αρχαίες διαδρομές, καθώς και πλατώματα θέασης και ανάπαυσης. Με τα έργα της Ενοποίησης (1997-2003) κυρίαρχος στόχος υπήρξε η συνολική ανάδειξη των λόφων σε ένα ενιαίο αρχαιολογικό πάρκο με τη διττή ιδιότητα του ιστορικού - αρχαιολογικού τόπου και του χώρου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με περιβαλλοντική αξία.
Μετά την ολοκλήρωση του έργου της ενοποίησης ξεκίνησαν τα προβλήματα για τους πολύπαθους αυτούς χώρους. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία κυρίως δια της Α' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ακροπόλεως προσπάθησε να περιφράξει τους λόφους αφήνοντας, σύμφωνα με πλήθος υπουργικών αποφάσεων, τρεις ελεγχόμενες εισόδους. Η πρόσβαση προβλεπόταν να είναι ελεύθερη. Οι περίοικοι κατεδάφισαν σχεδόν όλες τις περιφράξεις, ενώ είχαν κακή συμπεριφορά προς τις αρμόδιες αρχαιολόγους.
Οι κάτοικοι προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας να καταργηθεί η περίφραξη και να υπάρχει 24ωρη πρόσβαση (διότι επί υπουργίας Μ. Λιάπη είχε αποφασιστεί ότι το βράδυ ο χώρος θα κλείνει). Κέρδισαν μόνο ως προς το τελευταίο σκέλος, να είναι δηλαδή ανοιχτά όλο το 24ωρο. Το Στε το 2010 έκρινε πως η περίφραξη είναι νόμιμη, όπως και η ενασχόληση του υπουργείου Πολιτισμού με την προστασία του χώρου- διότι όσοι προσέφυγαν το έκριναν αναρμόδιο! Πλην όμως, περίφραξη πλέον δεν υπάρχει σχεδόν πουθενά. Με αποτέλεσμα, να μπαίνει και να βγαίνει όποιος θέλει, όχι πλέον από τρεις ελεγχόμενες εισόδους, αλλά από παντού.
Οι κάτοικοι χαρακτηρίζουν «βαθύ κράτος» την Αρχαιολογική Υπηρεσία και, με ψήφισμα γενική τους συνέλευσης αντιδρούν ακόμα και στην περίφραξη της Πνύκας που ορθώς επιχειρήθηκε. Η κατάσταση είναι αδιέξοδη για μια ακόμα φορά, όμως έγινε χειρότερη. Διότι εκτός από την εγκληματικότητα που ρίζωσε εκεί μετά από λάθη και παραλείψεις του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, πλέον και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού δεν δείχνει ενδιαφέρον για τους ιστορικούς λόφους.
