Στην τελική ευθεία για την οριστική έγκριση προχωρά το υπουργείο Ενέργειας όσον αφορά το νέο σχεδιασμό της πυρόπληκτης περιοχής στο Μάτι Αττικής, με ορατό πλέον το αποτέλεσμα αλλά και τις διαδικασίες στους κατοίκους της περιοχής.
Η θλιβερή επέτειος της φονικής πυρκαγιάς της 23ης Ιουλίου του 2018 που οδήγησε στην οδυνηρή απώλεια 103 ανθρώπινων ζωών (αλλά και σε καταστροφές χιλιάδων ιδιοκτησιών) συμπίπτει αυτή τη φορά με την περίοδο ολοκλήρωσης, σε χρόνο ρεκόρ, ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την αναβίωση της περιοχής, την ολοκλήρωση του σχεδιασμού ενός νέου οικισμού και την αντιμετώπιση δεκάδων παθογενειών που μάστιζαν την περιοχή για δεκαετίες.
Σχεδιασμός σε χρόνο ρεκόρ
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ανέλαβε την πρωτοβουλία, ως ηθική υποχρέωση του Κράτους απέναντι στα θύματα και τους επιζώντες, να προχωρήσει το σχεδιασμό ενός νέου οικισμού, με όρους προτύπου, σε χρόνο ρεκόρ. Και πράγματι, με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων μερών, υπό το συντονισμό της Προεδρίας της Κυβέρνησης, με επιτελικό ρόλο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και εκτελεστικό βραχίονα το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, προχώρησε μέσα σε σχεδόν 2 χρόνια (μέχρι στιγμής) ένα έργο που σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν απαιτούσε από 10 ως και 30 χρόνια.
Ήδη η πυρόπληκτη περιοχή διαθέτει το λεγόμενο σχέδιο πόλης, δηλαδή ένα πλήρως εγκεκριμένο και θεσμοθετημένο (με την έγκριση του Συμβουλίου της Επικρατείας) Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που περιγράφει αναλυτικά τις χρήσεις, την οργάνωση του χώρου και τις πολεοδομικές κατευθύνσεις ενός νέου πρότυπου οικισμού. Το έργο έγκρισης αυτού του σχεδιασμού ήταν τιτάνιο, δεδομένης της ανάγκης να προσαρμοστεί μια περιοχή με υφιστάμενα κτίσματα και πολλές παθογένειες σε όρους βιώσιμης ανάπτυξης για το μέλλον, με ανθεκτικότητα και πράσινο πρόσημο.
Χωρίς χρονοτριβή και με ταχείες διαδικασίες το ΥΠΕΝ, σε συνεργασία με το ΤΕΕ, προχώρησε άμεσα στο δεύτερο στάδιο του σχεδιασμού, δηλαδή στην εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής για την περιοχή, που αφορά τον σχεδιασμό σε επίπεδο οικοπέδου και με σχεδιασμό επί του εδάφους για κάθε ιδιοκτησία και κοινόχρηστο χώρο.
Το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής ολοκληρώνεται αυτό το διάστημα – με τη συμμετοχή και των κατοίκων - και αναμένεται η περιβαλλοντική του αδειοδότηση εντός του έτους ώστε να προχωρήσει και το τελικό στάδιο που είναι η έκδοση της τελικής Υπουργικής Απόφασης, από τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που θα ολοκληρώσει τον πολεοδομικό σχεδιασμό σε επίπεδο κάθε οικοπέδου.
Σκρέκας: Το Μάτι θα ξαναγίνει τόσο όμορφο, όσο ήταν πριν την πυρκαγιά
Για το θέμα αυτό, ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η ανασυγκρότηση της πυρόπληκτης περιοχής στο Μάτι, αποτέλεσε εξαρχής αμετάθετη δέσμευση της Κυβέρνησής μας την οποία κάνουμε πράξη με υπευθυνότητα. Προχωρούμε βήμα- βήμα την επιχείρηση επαναφοράς της περιοχής στην κατάσταση που ήταν πριν τα τραγικά γεγονότα του 2018. Το Ειδικό Πολεοδομικό που ολοκληρώθηκε και το Ρυμοτομικό Σχέδιο που βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης, ανοίγουν το δρόμο για την αστική ανάπλαση της περιοχής με σεβασμό στο Περιβάλλον».
«Οι νεκροί συμπολίτες μας, οι καταστροφές των περιουσιών των κατοίκων, η ανυπολόγιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση, μας επιβάλλουν να ολοκληρώσουμε όσο το δυνατόν συντομότερα αυτή την προσπάθεια. Το Μάτι θα ξαναγίνει τόσο όμορφο όσο ήταν πριν την καταστροφική πυρκαγιά, κι ακόμα ωραιότερο», υπογράμμισε.
Ταγαράς: Πρότυπο έργο ως ηθική υποχρέωση
Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Ταγαράς δήλωσε: «Μελετούμε και υλοποιούμε στην πράξη, γειτονιά – γειτονιά, οικόπεδο – οικόπεδο, ένα νέο, πιο πράσινο, πιο ασφαλές μέλλον για την πυρόπληκτη περιοχή στο Μάτι. Είναι μια πράξη ηθικής υποχρέωσης της Πολιτείας προς τους 103 νεκρούς της φονικής πυρκαγιάς του 2018. Είναι μια πράξη ευθύνης του ΥΠΕΝ απέναντι στις κατεστραμμένες περιουσίες και το φυσικό πλούτο της περιοχής». «Είναι δέσμευση της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη που γίνεται πράξη. Ήδη ολοκληρώσαμε το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για την περ
ιοχή, δηλαδή υπάρχει πλέον, μετά από 60-70 χρόνια ύπαρξης των οικισμών, οργανωμένο σχέδιο πόλης. Προχωρούμε και ολοκληρώνουμε το Ρυμοτομικό Σχέδιο, δηλαδή την εφαρμογή του γενικού σχεδιασμού ανά δρόμο και τετράγωνο, ώστε να ακολουθήσει η Πράξη Εφαρμογής, δηλαδή ο αναλυτικός σχεδιασμός ανά οικόπεδο, μέχρι τα τέλη του έτους. Με αυτόν τον τρόπο παίρνει σάρκα και οστά η αστική ανάπλαση της μαρτυρικής περιοχής, η περιβαλλοντική προστασία και η αντιμετώπιση των συνεπειών από τη μεγάλη φυσική καταστροφή», διαμήνυσε ο κ. Ταγαράς.
Επιπλέον, πρόσθετε ότι «μπαίνει πλέον σε εφαρμογή και σε τροχιά υλοποίησης και το σχέδιο της Κυβέρνησης, με συμπαράσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, για την κατασκευή των κοινωνικών κατοικιών για τους πυροπαθείς. Δεν σταματούμε μπροστά σε καμία δυσκολία και επιλύουμε προβλήματα δεκαετιών. Η περιοχή στο Μάτι και ο σχεδιασμός που γίνεται, σε χρόνο ρεκόρ για το Ελληνικό Κράτος, μας δίνει πολύτιμα μαθήματα για να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός σε όλη τη χώρα, όπως έχουμε δεσμευτεί.»
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός δήλωσε: «Το ΤΕΕ ανέλαβε την ευθύνη, για πρώτη φορά στην ιστορία του, να συνδράμει το κράτος στην εκπόνηση και ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού σε μια ολόκληρη περιοχή, με όρους προτύπου για ολόκληρη τη χώρα. Ήταν ηθική υποχρέωση προς τα θύματα και τους πληγέντες της καταστροφικής πυρκαγιάς να σταθούμε αρωγοί, ολόκληρος ο τεχνικός κόσμος της χώρας, ώστε να προχωρήσει μια νέα ημέρα για τον πολύπαθο οικισμό σε χρόνο ρεκόρ.»
«Για να μπορέσουν να έχουν καλύτερο μέλλον όσοι ζουν στο Μάτι και όσοι επισκέπτονται την περιοχή, με όρους βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας. Η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού σε λιγότερο από 4 χρόνια, με τη συνεργασία ΥΠΕΝ, ΤΕΕ και μελετητών, είναι ένας άθλος που πιστεύουμε ότι θα γίνει πράξη σε λίγους μήνες. Και τα συμπεράσματα που βγάζουμε από το Μάτι βοηθούν ήδη να προχωρήσει ο πολεοδομικός σχεδιασμός σε όλη τη χώρα», πρόσθεσε.
Από την καταστροφή σε έναν νέο πρότυπο οικισμό
Η πολεοδομική ανασυγκρότηση της περιοχής στο Μάτι αποτέλεσε δέσμευση της κυβέρνησης Μητσοτάκη από την αρχή της θητείας της για την οποία μάλιστα νομοθετήθηκαν γρήγορες και ειδικές διαδικασίες για την ταχεία ολοκλήρωσή της. Το ΥΠΕΝ από την πρώτη στιγμή έτρεξε κάθε διαδικασία, με τη συνδρομή του ΤΕΕ, ώστε να ολοκληρωθεί η εκπόνηση και έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου με βάση τη νομιμότητα και τις αρχές της επιστήμης κατά το δυνατόν καλύτερο τρόπο και με γρήγορες διαδικασίες.
Σε μια περιοχή μάλιστα που εκτός από το βαρύ φορτίο για τους κατοίκους και όλη τη χώρα, αντιμετώπιζε και πολλές δυσκολίες σχεδιασμού, τόσο αντικειμενικές (χαρακτήρας κατοικίας, μικροϊδιοκτησίες, προβλήματα ακτογραμμής κλπ) όσο και θεσμικές (πολλαπλά και αντικρουόμενα καθεστώτα προστασίας κλπ). Και αμέσως μετά ΥΠΕΝ και ΤΕΕ ανέλαβαν να προχωρήσει ακόμη πιο γρήγορα το Πολεοδομικό Σχέδιο Εφαρμογής (Ρυμοτομικό), δηλαδή ο σχεδιασμός επί του πεδίου, ανά τετράγωνο και οικόπεδο, για την εφαρμογή στην πράξη των νέων πολεοδομικών ρυθμίσεων.
Όπως ανέφερε το Συμβούλιο της Επικρατείας στη γνωμοδότησή του για το σχέδιο ΠΔ του ΕΠΣ, «στόχος του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου είναι να συμβάλει στην ανασυγκρότηση και ανάταξη του περιβάλλοντος με κριτήριο αφενός τη βελτίωση των πολεοδομικών και οικιστικών συνθηκών και αφετέρου την ταχεία αποκατάσταση της φυσικής βλάστησης, καθώς και τη διατήρηση και ανάδειξη φυσικών στοιχείων όπως τα ρέματα. Ταυτόχρονα αποσκοπεί στην άρση παλαιοτέρων χωρικών στρεβλώσεων, καθιστώντας την περιοχή περισσότερο ανθεκτική σε φυσικές καταστροφές.»
Από το σχέδιο πόλης στην εφαρμογή ανά οικοδομικό τετράγωνο
Μέσα στον Ιούλιο του 2022, προχωρά στην πράξη ο σχεδιασμός που προβλέπεται από το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο στο επίπεδο κάθε οικοπέδου και ιδιοκτησίας στην πυρόπληκτη περιοχή. Ταυτόχρονα, οριστικοποιούνται όλες οι μελέτες για τους κοινόχρηστους χώρους, την κυκλοφορία και τη βιώσιμη ανθεκτικότητα, την ακτογραμμή και την αντιμετώπιση της διάβρωσής της, τα έργα υποδομής και τα κοινωφελή κτίρια, ενώ οριστικοποιείται μέχρι μέσα Αυγούστου, με Υπουργική Απόφαση του Νίκου Ταγαρά για το Τοπικό Ρυμοτομικό Σχέδιο ένας νέος οικισμός για την στεγαστική αποκατάσταση των πυροπλήκτων, με την οικονομική στήριξη και συνδρομή της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σημαντικά χρονικά ορόσημα
Ήδη ολοκληρώθηκε το Β1 στάδιο της μελέτης του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής που περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις ένταξης στο σχέδιο πόλης και συζητείται το θέμα στο ΚΕΣΥΠΟΘΑ για να ακολουθήσει η διαδικασία ανάρτησης και τυχόν ενστάσεων. Τον Σεπτέμβριο ολοκληρώνεται αντίστοιχα το Β2 στάδιο της μελέτης και με την οριστικοποίησή του εκκινεί η σύνταξη της Πράξης Εφαρμογής (ανά οικόπεδο).
Αρχές Οκτωβρίου αναρτάται και το Κτηματογραφικό Διάγραμμα της περιοχής. Στόχος είναι έως το Νοέμβριο να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι συνοδευτικές μελέτες, οι τυπικές διαδικασίες εγκρίσεων αλλά και η περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΡΣΕ με την έκδοση ΑΕΠΟ, ώστε να προχωρήσουν αμέσως μετά όλες οι διαδικασίες για την έγκριση και προκήρυξη όλων των μελετών και έργων υποδομής που απαιτούνται, για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες μέχρι τον Μάρτιο του 2023.
Ως εκείνο το χρονικό σημείο, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και τις αποφάσεις αναστολής οικοδομικών αδειών του ΥΠΕΝ για την προστασία της περιοχής από τετελεσμένα, δεν επιτρέπεται η ανέγερση κλπ νέων κτιρίων στην αναμορφούμενη περιοχή.
Αναγκαίες μελέτες αναμόρφωσης ολόκληρης της περιοχής
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την ολοκλήρωση των διαδικασιών έχουν εκπονηθεί και εγκριθεί (ή είναι σε στάδιο ολοκλήρωσης των διαδικασιών) δεκάδες αναγκαίες μελέτες. Πέραν αυτής καθαυτής της πολεοδομικής μελέτης (τόσο στο επίπεδο του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου όσο και στο επίπεδο του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής) αξίζει να αναφερθεί η τεράστια προσπάθεια που έχει γίνει σε πολύ σύντομο διάστημα (με τη συμμετοχή των κατοίκων, του Ελληνικού Κτηματολογίου και των μελετητών) για την αναλυτική κτηματογραφική αποτύπωση των ιδιοκτησιών στην περιοχή και τη σύνταξη εν τέλει Κτηματογραφικού Διαγράμματος και Κτηματολογικών Πινάκων για να μπορέσει να ολοκληρωθεί το ΡΣΕ με τις κατάλληλες εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη σε σχέδιο πόλεως, όπως προβλέπει η νομοθεσία και το Σύνταγμα.
Ειδικά για το θέμα της βιώσιμης ανάπτυξης και ανθεκτικότητας της περιοχής αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν γίνει περισσότερες από 18 συγκοινωνιακές και κυκλοφοριακές μελέτες (για την κυκλοφορία, τη στάθμευση, το οδικό δίκτυο, τον παραλιακό περίπατο, τις διαδρομές μέσω μεταφοράς - πεζών - ποδηλάτων, τη σήμανση, τα υλικά και τα έργα βιοκλιματικού σχεδιασμού κλπ), μελέτες οριοθέτησης των 9 ρεμάτων της περιοχής και προμελέτη των αναγκαίων υδραυλικών έργων διευθέτησης και αντιπλημμυρικής προστασίας, μελέτες γεωλογικής καταλληλότητας (για τον νέο οικισμό αλλά και για το σύνολο του ΡΣΕ και ολόκληρη την περιοχή επέμβασης) ενώ ολοκληρώνονται αυτές τις ημέρες γεωλογική έρευνα και γεωλογική μελέτη για την αντιμετώπιση κατολισθητικών φαινομένων παράκτιων πρανών.
Παράλληλα έχουν ολοκληρωθεί Ακτομηχανική Μελέτη, Προμελέτη Λιμενικών Έργων και Έργων Προστασίας Ακτής ενώ με την ολοκλήρωση της μελέτης του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής θα ολοκληρωθεί και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το σύνολο των έργων και των προβλέψεων του ΡΣΕ.
Η περιβαλλοντική αδειοδότηση θα ολοκληρωθεί, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, μέχρι τέλος Οκτωβρίου, ώστε να πάρει σειρά η υλοποίηση των αναγκαίων έργων εντός του έτους, με ορίζοντα ολοκλήρωσης των βασικών οδικών έργων και των έργων διευθέτησης των ρεμάτων μέχρι το Μάρτιο του 2023, όπου στόχος είναι να εκδοθεί η ΥΑ του Υφυπουργού ΠΕΝ Νίκου Ταγαρά για το Ρυμοτομικό Σχέδιο και την Πράξη Εφαρμογής και, επομένως, την ολοκλήρωση του σχεδιασμού σε επίπεδο ιδιοκτησίας.
Στεγαστική αποκατάσταση με νέα σπίτια
Η στεγαστική αποκατάσταση των πληγέντων, με την ανέγερση νέων οικιών αλλά και τη διαμόρφωση δημόσιων χώρων δασικής αναψυχής, πραγματοποιείται με τη στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το ΥΠΕΝ έχει προωθήσει τη δημιουργία και θεσμοθέτηση ενός νέου Τοπικού Ρυμοτομικού Σχεδίου για τον νέο οικισμό, που θα χωροθετηθεί σε έκταση που παραχωρείται από το Δήμο Ραφήνας - Πικερμίου.
Την Υπουργική απόφαση θεσμοθέτησης του νέου οικισμού και έγκρισης του νέου Τοπικού Ρυμοτομικού Σχεδίου για τις συγκεκριμένες νέες οικίες θα υπογράψει ο Υφυπουργός ΠΕΚΑ Νίκος Ταγαράς, ο οποίος εποπτεύει το όλο εγχείρημα, μέχρι τα μέσα Αυγούστου, σύμφωνα με το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα.
Ήδη οι υπηρεσίες του ΥΠΕΝ, υπό το συντονισμό του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιου Μπακογιάννη, ολοκληρώνουν τις διαδικασίες (εγκρίσεις, γνωμοδοτήσεις ΚΕΣΥΠΟΘΑ κλπ) τόσο για τη μελέτη γεωλογικής καταλληλότητας όσο και για το ίδιο το Τοπικό Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής.
Τις επόμενες ημέρες, εντός Ιουλίου και Αυγούστου, θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για τον Φορέα Διαχείρισης του νέου οικισμού, θα ολοκληρωθούν οι συνεννοήσεις για τα δίκτυα κοινής ωφέλειας και το κυριότερο θα ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία για τη μελέτη του νέου οικισμού (αρχιτεκτονικά, στατικά, ηλεκτρομηχανολογικά κλπ) με στόχο να ολοκληρωθεί εντός διμήνου.
Στόχος είναι, μετά την ΥΑ έγκρισης του ΡΣΕ από το ΥΠΕΝ, να τελειώσουν οι τυπικές διαδικασίες (μεταγραφή στο Κτηματολόγιο, παραχώρηση από το Δήμο κλπ) μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, ώστε να είναι δυνατόν να εκδοθεί η οικοδομική άδεια εντός Οκτωβρίου. Ακολούθως, θα είναι δυνατή η έναρξη της κατασκευής με την οικονομική στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο χώρος που θα ανεγερθούν οι νέες κατοικίες έχει σήμερα πρόσωπο σε δύο υφιστάμενους δρόμους (Μακεδονομάχων και Αμπελώνων) που θα διαμορφωθούν στην τελική τους μορφή στο πλαίσιο του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής.
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό (που θα οριστικοποιηθεί με την έγκριση των σχετικών μελετών και την έκδοση οικοδομικής άδειας, βάσει των τελικών ορίων επί του εδάφους που θα περιλαμβάνονται στο ΡΣΕ) το νέο οικιστικό συγκρότημα αποτελείται από 7 συμπλέγματα κατοικιών (οριζόντιες πολυκατοικίες). Το κάθε σύμπλεγμα περιέχει 14 ανεξάρτητες κατοικίες οι οποίες κατανέμονται σε τρεις ορόφους (6 ΙΣΟΓΕΙΟ, 4 Α’ ΟΡΟΦΟΣ, 4 Β’ ΟΡΟΦΟΣ). Η κάθε κατοικία είναι 80τμ και έχει δύο υπνοδωμάτια.
Οι ανοικτοί κοινόχρηστοι χώροι συναντώνται ανάμεσα στα συμπλέγματα ενώ ένα πιο ιδιωτικό δίκτυο κοινόχρηστων διαδρόμων κυκλοφορίας βρίσκουμε και εντός του κάθε μπλοκ. Συνεπώς Α) ο συνολικός αριθμός των κατοικιών είναι 7*14= 98 κατοικίες και Β) με την κάθε κατοικία να είναι 80τμ : 98*80= 7840 τμ συνολικής δόμησης. Τονίζεται ότι η σχεδιαζόμενη δόμηση (7840τμ) δεν εξαντλεί τον προβλεπόμενο συντελεστή (ΣΔ 0,46 σε έκταση 17.747 τ.μ, που σημαίνει μέγιστη δόμηση 8163τμ), καθώς καλύπτει τις ανάγκες δόμησης των κατοικιών και δίνει ένα πλεόνασμα συντελεστή που μπορεί να απαιτηθεί για δημιουργία υποδομών ή άλλων ενδεχόμενων αναγκών που θα προκύψουν κατά την οριστική μελέτη.
Η αρχική προσέγγιση του σχεδιασμού των κτιριακών μπλοκ, είναι το κάθε σύμπλεγμα να έχει μία ενιαία ενισχυμένη βάση από οπλισμένο σκυρόδεμα και στην ανωδομή ο φέρων οργανισμός να είναι μεταλλικός με πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος (σύμμικτη κατασκευή). Η πλήρωση μπορεί να είναι είτε οπτοπλινθοδομή είτε τσιμεντοσανίδες. Οι περαιτέρω λεπτομέρειες που αφορούν στη στατική και τις άλλες μελέτες θα οριστικοποιηθούν και θα διαμορφωθούν κατά το στάδιο της οριστικής μελέτης.
