Σε πρωτοπόρους της μηχανικής μάθησης και του AI απονεμήθηκε το Νόμπελ Φυσικής 2024

Σε πρωτοπόρους της μηχανικής μάθησης και του AI απονεμήθηκε το Νόμπελ Φυσικής 2024

Για τις ανακαλύψεις και τις εφευρέσεις τους που έθεσαν τα θεμέλια για τη μηχανική μάθηση ο Αμερικανός επιστήμονας Τζον Χόπφιλντ και ο Βρετανοκαναδός Τζέφρι Χίντον κέρδισαν το Νόμπελ Φυσικής 2024, όπως ανακοίνωσε την Τρίτη (8/10) η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, η οποία απονέμει το βραβείο. «Οι δύο φετινοί νομπελίστες Φυσικής χρησιμοποίησαν εργαλεία από τη φυσική για να αναπτύξουν μεθόδους που αποτελούν τη βάση της σημερινής ισχυρής μηχανικής μάθησης. Η μηχανική μάθηση που βασίζεται σε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα φέρνει σήμερα επανάσταση στην επιστήμη, τη μηχανική και την καθημερινή ζωή», όπως ανέφερε η ακαδημία σε ανακοίνωσή της.

Συνδυαστικά, το έργο τους οδήγησε σε μελλοντικές ανακαλύψεις στη Μηχανική Μάθηση (συστήματα που μπορούν να μαθαίνουν και να βελτιώνουν δεδομένα χωρίς προγραμματισμό) και στην έννοια των τεχνητών νευρωνικών δικτύων, η οποία αποτελεί συχνά τον πυρήνα της σύγχρονης Τεχνητής Νοημοσύνης.

Αναγνωρισμένος ευρέως ως «νονός» της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο βρετανικής καταγωγής Χίντον, 76 ετών, σήμερα ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, απέσπασε το Νόμπελ για το έργο του στην εκπαίδευση τεχνητών νευρωτικών δικτύων με τη χρήση της φυσικής. Ο ίδιος, φοβάται περισσότερο για το πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να βλάψει την ανθρωπότητα.

Αν και παραιτήθηκε από την Google το 2023, αφού συνειδητοποίησε ότι οι υπολογιστές θα μπορούσαν να γίνουν εξυπνότεροι από τους ανθρώπους πολύ νωρίτερα από ό,τι περίμεναν ο ίδιος και άλλοι ειδικοί, ο Χίντον δήλωσε ότι η ίδια η εταιρεία ενήργησε πολύ υπεύθυνα. Διευκρίνισε, επίσης, ότι μετάνιωσε για κάποια από τα ερευνητικά του αποτελέσματα, αλλά ότι ενήργησε με βάση τις πληροφορίες που είχε εκείνη τη στιγμή.

«Υπό τις ίδιες συνθήκες θα έκανα το ίδιο ξανά», δήλωσε τηλεφωνικά στη συνέντευξη Τύπου για το Νόμπελ. «Αλλά ανησυχώ ότι η συνολική συνέπεια αυτού μπορεί να είναι συστήματα πιο έξυπνα από εμάς που τελικά θα πάρουν τον έλεγχο».

Όπως αναφέρει η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, «ο Τζέφρι Χίντον εφηύρε μια μέθοδο που μπορεί να βρίσκει αυτόνομα ιδιότητες στα δεδομένα και έτσι να εκτελεί εργασίες όπως ο εντοπισμός συγκεκριμένων στοιχείων σε εικόνες. Ο Χίντον μοιράζεται το Νόμπελ με τον Τζον Χόπφιλντ, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Princeton». Το έργο του Χίντον βασίστηκε στο πρωτοποριακό έργο του 91χρονου Χοπφιλντ, ο οποίος δημιούργησε ένα δικτυακό σύστημα που μπορούσε να αποθηκεύει και να αναδημιουργεί μοτίβα.

Το βραβείο συνοδεύεται από ένα χρηματικό έπαθλο ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (1,1 εκατομμύριο δολάρια), το οποίο μοιράζονται οι δύο νικητές.

Τεχνητή Νοημούνη

Ερωτηθείσα σχετικά με τις ανησυχίες που περιβάλλουν τη μηχανική μάθηση και άλλες μορφές Τεχνητής Νοημοσύνης, η Έλεν Μουνς, πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ Φυσικής, δήλωσε ότι «ενώ η μηχανική μάθηση έχει τεράστια οφέλη, η ταχεία ανάπτυξή της έχει επίσης εγείρει ανησυχίες για το μέλλον μας. Συλλογικά, οι άνθρωποι φέρουν την ευθύνη για τη χρήση αυτής της νέας τεχνολογίας με ασφαλή και ηθικό τρόπο, προς το μεγαλύτερο όφελος της ανθρωπότητας».

Υπενθυμίζεται ότι το βραβείο που θεωρείται ευρέως το πιο σημαντικό βραβείο για τους φυσικούς σε όλο τον κόσμο, δημιουργήθηκε, μαζί με τα βραβεία για επιτεύγματα στην επιστήμη, τη λογοτεχνία και την ειρήνη, κατόπιν επιθυμίας του Άλφρεντ Νόμπελ. 

Τα βραβεία απονέμονται με λίγες διακοπές από το 1901, αν και το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας είναι μια μεταγενέστερη προσθήκη στη μνήμη του Σουηδού επιχειρηματία και φιλάνθρωπου, ο οποίος είχε κάνει περιουσία από την εφεύρεση του δυναμίτη.

Εκτός από τις –μερικές φορές– αμφιλεγόμενες επιλογές για την ειρήνη και τη λογοτεχνία, η φυσική κάνει συχνά το μεγαλύτερο θόρυβο μεταξύ των βραβείων, με τον κατάλογο των προηγούμενων νικητών να περιλαμβάνει επιστήμονες όπως οι Άλμπερτ Αϊνστάιν, Νιλς Μπορ καιΕνρίκο Φέρμι.

Υπενθυμίζεται ότι το περσινό βραβείο φυσικής απονεμήθηκε στους Πιέρ Αγκοστίνι, Φέρενκ Κράους και Αν Λ'ουιλλιέ για το έργο τους στη δημιουργία υπερβραχέων παλμών φωτός που μπορούν να δώσουν ένα στιγμιότυπο των αλλαγών μέσα στα άτομα, βελτιώνοντας ενδεχομένως την ανίχνευση ασθενειών.

Η φυσική είναι το δεύτερο Νόμπελ που απονέμεται αυτή την εβδομάδα, μετά την απονομή του Νόμπελ Ιατρικής στους Αμερικανούς επιστήμονες Βίκτορ Άμπρος και Γκάρι Ρούβκουν για την ανακάλυψη του microRNA και του ρόλου του στη γονιδιακή ρύθμιση, ρίχνοντας φως στον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα εξειδικεύονται.