Οι εχθροπραξίες ξεκίνησαν. Σύμφωνα με πολλούς στρατιωτικούς και γεωπολιτικούς αναλυτές, ο πόλεμος βρίσκεται προ των πυλών. Ουδείς, όμως μπορεί με ασφάλεια να πει, το αν θα γίνει πόλεμος, ποια θα είναι η διάρκεια του, ποιο το μέγεθος της κλιμάκωσης του και ποια θα είναι τα απόνερα που θα αφήσει πίσω του. Ωστόσο, ένας πόλεμος δεν φέρνει το τέλος της ιστορίας. Η ιστορία προχωρά. Διαμορφώνονται νέοι γεωπολιτικοί συσχετισμοί, κτίζονται νέες συμμαχίες, οι οικονομίες επανακάμπτουν και οι κοινωνίες βρίσκουν ξανά το βηματισμό τους. Το ίδιο πράττουν και τα χρηματιστήρια. Υφίστανται τις επιπτώσεις, απορροφούν τους κραδασμούς και αναδύονται και πάλι, με τους ίδιους ή και με διαφορετικούς πρωταγωνιστές.
Κάθε πόλεμος έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Παρ’ όλο που αδυνατούμε να οδηγηθούμε σε ακριβείς μελλοντικές προβλέψεις, εκείνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να γυρίσουμε στο παρελθόν και να δούμε πως είχαν αντιδράσει τα χρηματιστήρια στο παρελθόν, σε παρόμοιες καταστάσεις.
Στον ακόλουθο πίνακα παρατηρούμε τις μεγαλύτερες κρίσεις και τις αντίστοιχες χρηματιστηριακές κινήσεις σε διάστημα 1 μήνα, 3 μηνών και 6 μηνών. Κρίσεις πολεμικές, τρομοκρατικές, πολιτικές και χρηματοοικονομικές.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων, εντός εξαμήνου, όχι μόνο είχε αποσβεστεί η πτώση των αγορών, αλλά είχαν υπάρξει και θετικές αποδόσεις. Η μεγαλύτερη υποχώρηση, που παρουσιάζεται είναι αυτή του -14,4% από την αρχή της επιβολής του εμπάργκο στο πετρέλαιο, που είχε προκαλέσει ευρύτερη αναστάτωση στο χώρο της ενέργειας, των μεταφορών και της βιομηχανικής παραγωγής, λόγω της απουσίας προσφοράς. Το σενάριο μοιάζει αρκετά με το σημερινό, καθώς το κλείσιμο της ρωσικής στρόφιγγας τόσο στο φυσικό αέριο όσο και στο πετρέλαιο, και οι πιθανές κυρώσεις σε πρώτες ύλες όπως είναι το νικέλιο και το αλουμίνιο, θα οδηγήσει την παγκόσμια οικονομία σε αδιέξοδο.
Αντίθετα, παρατηρούμε ότι γεγονότα, που είχαν συγκλονίσει τον κόσμο, όπως ήταν η επίθεση τους Δίδυμους Πύργους, ο πόλεμος στον Κόλπο και ο πόλεμος στο Ιράκ, παρά την τραγικότητα τους, αποδείχθηκε ότι δεν επηρέασαν τόσο πολύ τη διεθνή επενδυτική κοινότητα. 6 μήνες μετά το 9/11 τα χρηματιστήρια ήταν πάνω κατά 6,7%, μετά τον πόλεμο στον Κόλπο κατά 20,6% και μετά τον πόλεμο στο Ιράκ κατά 17,4%.
Στο 50% των περιπτώσεων, τα χρηματιστήρια είχαν γυρίσει θετικά μέσα σε 1 μήνα, με μέση απόδοση 1,3%, το 58% μέσα σε 3 μήνες με μέση απόδοση 2,1% και το 67% μέσα σε 6 μήνες με μέση απόδοση 5,5%.
Στον ακόλουθο πίνακα, παρατηρούμε την ανταπόκριση του αμερικανικού δείκτη S&P 500, σε μια σειρά από πολεμικά και τρομοκρατικά γεγονότα. Ο πίνακας εστιάζει στη χρονική διάρκεια της πτώσης και της ανάκαμψης. Στην πρώτη στήλη αναφέρεται το γεγονός, στη δεύτερη η ημερομηνία, στην τρίτη αναφέρεται η ποσοστιαία πτώση του S&P 500 κατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίασης, στην τέταρτη στήλη παρουσιάζεται η συνολική ποσοστιαία υποχώρηση του S&P 500, στην πέμπτη στήλη παρουσιάζεται ο αριθμός των συνεδριάσεων μέχρι να ολοκληρωθεί η πτώση και στην έκτη θέση παρουσιάζεται ο αριθμός των συνεδριάσεων που πέρασαν, μέχρι να επανακάμψει ο S&P 500.
Παρ’ όλο που οι μέσοι όροι έχουν και αυτοί τη δική τους στατιστική αξία, δίνοντας τις 22 μέρες για την ολοκλήρωση της πτώσης και τις 47 μέρες για την κλείσιμο του κύκλου και την επανάκαμψη, έχει ενδιαφέρον να μελετήσουμε κάθε γεγονός ξεχωριστά.
Στον ακόλουθο πίνακα, καταγράφονται και πάλι διάφορα σημαντικά γεωπολιτικά γεγονότα από το 1940 μέχρι και το 2008. Ο πίνακας παρουσιάζει στην πρώτη στήλη τα γεγονότα, στη δεύτερη στήλη τις ημερομηνίες από τα γεγονότα μέχρι την ολοκλήρωση της καθοδικής φάσης του δείκτη Dow Jones IA, στην τρίτη στήλη τις συνολικές ποσοστιαίες απώλειες και στην τέταρτη στήλη τις αποδόσεις μετά από χρονικό διάστημα 6 μηνών, από το τέλος της κρίσης.
Ο μέσος όρος των πτώσεων βρίσκεται στο -5,7%, με τη μεγαλύτερη να καταγράφεται κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 1987, που είχε φτάσει το -34,2%. Αλλά και η μεγαλύτερη ανάκαμψη, δεν προέκυψε μετά από πόλεμο. Ήταν της τάξεως του +25%, που ακολούθησε την κρίση των ασιατικών αγορών του 1997.
Τα χρηματιστήρια όχι μόνο επιζούν των πολέμων, αλλά και μεγαλουργούν. Είναι στο χέρι των επενδυτών να κινηθούν ανάλογα, με ψυχραιμία, νηφαλιότητα και οξυδέρκεια, όχι μόνο για να μην καταστραφούν, αλλά για να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες.
Ίσως, η μεγαλύτερη ευκαιρία σήμερα, να ακούει στο όνομα «εμπορεύματα». Ένα όνομα, που αξίζει να προσέξουμε, όχι μόνο λόγω των γεωπολιτικών και στρατιωτικών εξελίξεων, αλλά και λόγω των μακροοικονομικών δεδομένων, τα οποία προς το παρόν βγαίνουν έξω από την εξίσωση και τους υπολογισμούς των επενδυτών, λόγω του φόβου του πολέμου. Ωστόσο, τα μακροοικονομικά δεδομένα παραμένουν παρόντα, πίσω από τους προβολείς που εστιάζουν στα Ουκρανικά σύνορα.
