Ο πόλεμος στην Ουκρανία που είναι αναντίρρητα η μεγαλύτερη μεταπολεμική σύγκρουση στην Ευρώπη συμπληρώνει σε δύο εβδομάδες ένα πεντάμηνο. Τα ρεπορτάζ όμως σχετικά με αυτόν δεν είναι πλέον στα πρώτα θέματα των ΜΜΕ και τα σχετικά άρθρα και αναλύσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο έχουν μειωθεί αρκετά. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποστηριχθεί πλέον ότι ο Πούτιν στο επιχειρησιακό πεδίο χάνει τον πόλεμο.
Αυτός όμως ο ήδη μακρύς πόλεμος βρίσκεται χωρίς αμφιβολία σε μία σημαντική καμπή και χαρακτηρίζεται από τέσσερα κρίσιμα στοιχεία που συνθέτουν μία καθόλου βολική αλήθεια για την ίδια την Ουκρανία αλλά και την «Δύση» που την υποστηρίζει και αλλάζουν τα δεδομένα. Πάντως μόνο στις χολιγουντιανές ταινίες οι «καλοί» πάντα νικούν τους … «κακούς» και φυσικά για να μην υπάρχουν απορίες, «καλός» δεν είναι αυτός που καταπατά την διεθνή τάξη και νομιμότητα!
Το πρώτο στοιχείο είναι η κατάσταση που διαμορφώνεται στο έδαφος μετά και τις τελευταίες επιτυχίες των ρωσικών δυνάμεων στο Λουγκάνσκ όπου πλέον κατέχει το 100% έκτασης της ομώνυμης περιφέρειας και στρέφεται πλέον προς το Ντόνιετσκ με πρώτους αντικειμενικούς σκοπούς τις πόλεις Σλαβιάνσκ, και Κραματόρσκ.
Η Ρωσία έχει καταλάβει το 23-25% της συνολικής επικράτειας της Ουκρανίας και έχει δημιουργήσει έναν πλατύ και ασφαλή παραθαλάσσιο διάδρομο που συνδέει την Κριμαία (της οποίας προσέδωσε βάθος με την κατάληψη της Χερσώνας και της Μελιτούπολης) μέσω Μαριούπολης με τον Ντομπάς και από εκεί με τη Ρωσία.
Το δεύτερο είναι ότι παρά τη ρητορική το αρραγές μέτωπο της Δύσης δεν είναι πλέον και τόσο αρραγές! Οι αργές αλλά σταθερές επιτυχίες των ρωσικών στρατευμάτων παρακολουθούνται με μία μάλλον… αμηχανία και υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες για το τέλος της σύγκρουσης. Τα αφηγήματα αλλάζουν ενώ όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική έχουν αυξηθεί οι φωνές που ζητούν επαναπροσδιορισμό της πολιτικής των Κυβερνήσεων τους.
Το τρίτο στοιχείο το οποίο είναι στενά συνυφασμένο με το δεύτερο, είναι ότι ο οικονομικός πόλεμος που διεξάγει η Δύση απέναντι στην Ρωσία του Πούτιν φαίνεται ότι δεν επηρεάζει την έκβαση του πολέμου. Οι «πρωτοφανείς καταστροφικές κυρώσεις» κατά τον Πρόεδρο Μπάιντεν δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα και δυστυχώς τα αποτελέσματα τους έρχονται πίσω σε εμάς ως μπούμερανγκ. Η Ευρώπη πλήττεται σοβαρά από την χειρότερη εδώ και 50 χρόνια ενεργειακή κρίση.
Οι αυξήσεις τιμών στην ενέργεια που συμπαρασύρουν σχεδόν τα πάντα, ο διαρκώς αυξανόμενος πληθωρισμός και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν αρχίσει να κουράζουν τις δυτικές κοινωνίες οι οποίες μέχρι τώρα είχαν επιδείξει σημαντική αλληλεγγύη και υποστήριξη προς την δοκιμαζόμενη Ουκρανία. Το πρόβλημα θα γίνει τεράστιο αν φθάσουμε με πόλεμο στον χειμώνα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο παραιτήθηκε ο Μπόρις Τζόνσον θερμός υποστηρικτής της συνέχισης με κάθε κόστος του πολέμου μέχρι την επίτευξη της ουκρανικής… νίκης και είναι πλέον υπηρεσιακός ενώ στις ΗΠΑ όλοι σκέπτονται τις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο.
Τέλος υπάρχει και ένα τέταρτο στοιχείο το οποίο μπορεί να ενδιαφέρει πρωτίστως την Ουκρανία και να αξιολογείται από το Κίεβο αλλά θα πρέπει να πούμε ότι σε αυτόν τον πόλεμο «φθοράς και αντοχής» είναι η Ουκρανία που καταστρέφεται όλο και περισσότερο. Οι ζημιές που έχουν υποστεί οι υποδομές της χώρας εκτιμώνται από την Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου σε 500 περίπου δις δολάρια με την Ουκρανή Υπουργό Οικονομικών να την έχει ανεβάσει σε 564 δις. Το ΑΕΠ μέσα σε αυτούς τους 5 μήνες έχει μειωθεί κατά 45% και οι μισές επιχειρήσεις έχουν κλείσει ενώ οι λοιπές υπολειτουργούν.
Ποιος εχέφρων άνθρωπος δεν μπορεί να κατανοήσει ότι όλα αυτά τα προαναφερθέντα δεν ευνοούν τον Πούτιν. Ο χρόνος κυλάει υπέρ του και ο πόλεμος κατατριβής που διεξάγει παράλληλα, πλήττει περισσότερο την ασθενέστερη Ουκρανία. Στο «μονοπάτι» της νίκης λοιπόν κινείται η Ρωσία και το ερώτημα που τίθεται είναι αν μετά και την κατάληψη της περιφέρειας του Ντόνιετσκ σταματήσει και διακηρύξει νίκη, ή θα κινηθεί δυτικότερα προς Δνείπερο κλείνοντας και άλλο το πέταλο που βλέπουμε στον χάρτη. Ποιος θα τον εμποδίσει;
To παραπάνω ερώτημα δεν είναι ρητορικό! Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν υποστεί τρομακτικές απώλειες, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δώσει το Υπουργείο Άμυνας στο Κίεβο. Αν είναι ακριβή τα στοιχεία για 100-120 νεκρούς την ημέρα και άλλους 300 ελαφριά η βαριά τραυματίες μπορούμε να πούμε ότι χάνεται ένα Τάγμα κάθε 3-4 ημέρες. Αμερικανοί στρατιωτικοί με καλύτερη πληροφόρηση από εμάς υποστηρίζουν ότι υπάρχουν Λόχοι των 50-60 ανδρών έναντι των 110-120 που προβλέπονται.
Τα οπλικά συστήματα που στέλνει η Δύση δεν είναι στις ποσότητες που απαιτούνται και αργούν να εισέλθουν στην Ουκρανία και με το δίκιο τους οι Ουκρανοί διαμαρτύρονται. Και όταν στο τέλος θα έλθουν τα οπλικά συστήματα που χρειάζεται ο ουκρανικός στρατός δεν θα υπάρχει το απαιτούμενο προσωπικό για να τα χρησιμοποιήσει στις επιχειρήσεις.
Αν πατούσαμε το κουμπί και δημιουργείτο αυτόματα μία σημαντική στρατηγική εφεδρεία άριστα εκπαιδευμένη και με τα απαιτούμενα μέσα εξοπλισμένη ίσως να μπορούσε να επιτύχει επιθετική επιστροφή με ανάκτηση κάποιων εδαφικών κερδών των Ρώσων. Αυτό όπως συχνά πυκνά έχω τονίσει στην σχετική αρθρογραφία μου απαιτεί κάποιους μήνες. Μετά τα τραγικά λάθη των Ρώσων στην πρώτη φάση, η τακτική που ακολουθείται πλέον φαίνεται να αποδίδει και θα συνεχιστεί. Απομόνωση πεδίου, απαγόρευση περιοχής, μπαράζ ΠΒ, επιθετική αναγνώριση (μικρές επιθέσεις για αποκάλυψη σύνθεσης και διάταξης) και τελική επίθεση προς κατάληψη και καταστροφή του αντιπάλου.
Σημαντικές απώλειες έχουν υποστεί και οι Ρώσοι, αλλά είναι σε θέση να τις αναπληρώνει ενώ η Ουκρανία έχει μεγάλη δυσχέρεια. Το ίδιο ισχύει για την αναπλήρωση των κυρίων μέσων. Πρέπει να δούμε στην Δύση την αλήθεια κατάματα. Δεν υπάρχει με τις υφιστάμενες συνθήκες αλλά και αυτές που προβλέπονται στους επόμενους 3-4 μήνες η δυνατότητα για την Ουκρανία να ανατρέψει την ροή των γεγονότων στο επιχειρησιακό πεδίο. Και η κατάσταση στο έδαφος θα καθορίσει την περαιτέρω πορεία.
Αυτό έχει γίνει κατανοητό τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και αλλάζοντας πλέον το αφήγημα διαφαίνεται και η ανάγκη αλλαγή πολιτικής. Το να συνεχίζουν κάποιοι να μας λένε ότι τελικά η Ουκρανία θα κερδίσει το πόλεμο είναι λάθος και θα έλεγα ανέντιμο για τους Ουκρανούς. Και βέβαια δεν θέλουμε να κερδίσει μία δύναμη εισβολής που με βάση την ισχύ της κάνει ότι θέλει αλλά αν η Ουκρανία υποστεί ακόμα μεγαλύτερη στρατιωτική ήττα, θα οδηγηθεί σε ακόμα πιο αδύναμη κατάσταση όταν κάποτε θα έλθει η ώρα των διαπραγματεύσεων.
Η συνέχιση της δυτικής υποστήριξης δεν είναι δεδομένη. Μετά το φθινόπωρο θα ενταθεί και άλλο η ενεργειακή κρίση και οι οικονομολόγοι προβλέπουν ανοδική πορεία στον πληθωρισμό. Όσο παρατείνεται ο πόλεμος αυτός τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος οριζόντιας κλιμάκωσης. Από την άλλη πλευρά πάλι κανείς δεν μπορεί να υπαγορεύσει στο Κίεβο τι πρέπει να κάνει.
Όμως όπως και να το κάνουμε εμπλέκεται και το ΝΑΤΟ και η Αμερική. Η υπεύθυνη ουκρανική πολιτική ηγεσία όμως θα πρέπει να σταθμίσει υπεύθυνα και ενδελεχώς την διαμορφούμενη κατάσταση και αυτό που όλοι βλέπουμε είναι ότι η Ρωσία έχει σε επιχειρησιακό επίπεδο το «πάνω χέρι»!
Αυτό που όλοι επιθυμούμε στην Δύση, δηλαδή να μη χάσει η Ουκρανία και να μην κερδίσει ο Πούτιν τελικά φαίνεται ότι είναι αδύνατον να επιτευχθεί. Καλύτερα θα λέγαμε όμως ότι πρέπει να επιδιωχθεί να μην χάσει πολλά η Ουκρανία και ας χάσει όσο το δυνατόν περισσότερα η Ρωσία μετά την οποιαδήποτε πύρρεια νίκης της. Η συνέχιση των επιχειρήσεων πιθανώς να καταστήσει το Κίεβο ακόμα πιο αδύναμο σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Τέλος θα επαναλάβω ότι ένας πόλεμος φθάνει στο τέλος του είτε όταν η μία πλευρά κατορθώσει να επιβάλει την θέληση στην άλλη πρώτα στο πεδίο και μετά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είτε όταν και οι δύο πλευρές επιθυμούν συμβιβασμό από το να μάχονται καθόσον το κόστος διαρκώς γίνεται μεγαλύτερο από οποιεσδήποτε παραχωρήσεις για να βρεθεί το λεγόμενο «κοινό έδαφος».
Το ζητούμενο πρώτα απ' όλα είναι να επιτευχθεί όσο το δυνατόν πιο σύντομα μία κατάπαυση του πυρός που θα σταματήσει την αιματοχυσία και την καταστροφή. Μία διέξοδος θα ήταν μία τύπου «Ανακωχή της Κορέας» του 1953 πάνω σε μία εδαφική γραμμή με αποστρατικοποιημένη ζώνη, ίσως και με διεθνή δύναμη παρατηρητών και μετά συνομιλίες που θα οδηγούσαν σε πολιτικό διακανονισμό χωρίς όμως καμία διεθνή αναγνώριση των τετελεσμένων.
Σε κάθε περίπτωση όμως η Ρωσία έστω και αν σταθεροποιήσει τα εδαφικά της κέρδη θα έχει υποστεί σημαντικό κόστος σε στρατιωτικό, οικονομικό αλλά και πολιτικό επίπεδο και για αυτό εξ αρχής έχουμε αναφερθεί για «πύρρεια νίκη».
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
