Αν και η στρόφιγγα του Nord Stream έκλεισε χθες και για τρεις ημέρες, η τιμή του φυσικού αερίου δεν πήρε την ανιούσα. Αντιθέτως, μέσα σε μια εβδομάδα έχει υποχωρήσει 35%. Βλέπουν οι αγορές ότι οι Ευρωπαίοι κινούνται πιο αποφασιστικά προς μια κοινή ευρωπαϊκή λύση; Βοηθά το γεγονός ότι στις 14 Σεπτεμβρίου η πρόεδρος της Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει σχέδιο για πλαφόν στο αέριο, όπως ανακοίνωσε σήμερα ευρωπαίος αξιωματούχος;
Είναι ότι οι δεξαμενές έχουν ήδη γεμίσει κατά 85%, νωρίτερα από ό,τι προέβλεπε το χρονοδιάγραμμα; Ο κίνδυνος μια «αρνητική» είδηση να πυροδοτήσει ένα νέο ράλι είναι πάντα υπαρκτός. Είναι ωστόσο η πρώτη φορά στην διάρκεια των τελευταίων μηνών, που ο εκβιασμός του Πούτιν δεν αποτυπώνεται στα ενεργειακά χρηματιστήρια.
Από το ρεκόρ των 346 ευρώ η μεγαβατώρα στις 26 Αυγούστου, σήμερα η τιμή στον ολλανδικό κόμβο του TTF κινείται στα 224 ευρώ, μείωση που αποτυπώνεται και στις σημερινές τιμές χονδρικής στο ρεύμα πανευρωπαϊκά. Διαμορφώνονται σε 635 ευρώ στη Γαλλία, 571 ευρώ στη Γερμανία, 661 στην Ιταλία και 582 σε Ελλάδα (100 περίπου ευρώ κάτω από τη Τετάρτη) και Βουλγαρία.
Αν και νωρίς για εξαγωγή συμπερασμάτων, η προσδοκία ότι οι Ευρωπαίοι θα δείξουν επιτέλους τη δέουσα αποφασιστικότητα και θα κινηθούν προς μια κοινή λύση, φαίνεται ότι έχει περάσει στα χρηματιστηριακά ταμπλό.
Συντηρείται σχεδόν καθημερινά με δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, όπως οι σημερινές της Mechthild Wörsdörfer, αναπληρώτριας γενικής διευθύντριας του τμήματος ενέργειας της Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία, «η κ. Φον ντερ Λάιεν, η πρόεδρός μας, θα το περιγράψει (το σχέδιο) με περισσότερες λεπτομέρειες στις 14 Σεπτεμβρίου», όπως μεταδίδει το Reuters.
Στην ίδια κατεύθυνση και οι χθεσινές δηλώσεις Σολτς («πιστεύω ότι θα δούμε σύντομα αλλαγές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο»), ενώ θετικό αντίκτυπο έχει και η επιτυχία συγκεκριμένων χωρών-μελών που έχουν γεμίσει τους ταμιευτήρες τους με LNG, με την πληρότητα να φτάνει στο 85% νωρίτερα από ό,τι προέβλεπε o στόχος.
«Το γεγονός ότι οι ταμιευτήρες έχουν γεμίσει και μάλιστα νωρίτερα από όσο είχε προγραμματιστεί, σίγουρα μειώνει την ανησυχία έστω κι αν υπάρχει ακόμη αβεβαιότητα για την προσφορά ενέργειας τον χειμώνα», αναφέρει ο Βέι Σιόνγκ, αναλυτής στη Rystad Energy. Κυρίως όμως, το γεγονός ότι παρά το κλείσιμο της στρόφιγγας του Nord Stream, τα ενεργειακά χρηματιστήρια επέδειξαν αυτοσυγκράτηση συνδέεται με την κινητικότητα που παρατηρείται σε επίπεδο ευρωπαϊκού Βορρά και Κομισιόν.
Το βασικό μήνυμα προέρχεται από τη Γερμανία που μέχρι πρότινος ύψωνε τείχη στις εκκλήσεις του Νότου για πλαφόν στο φυσικό αέριο, αλλά τώρα, μπροστά στον κίνδυνο μιας ανεπανόρθωτης ζημιάς, δείχνει να εξετάζει και αυτό το σενάριο. Το είπε με γραπτό του μήνυμα προς τους ομολόγους του, ο γερμανός υπ. Οικονομικών, ενόψει της έκτακτης συνόδου των υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου.
Το δεύτερο από την Κομισιόν που ετοιμάζει επείγουσα παρέμβαση για μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στην πραγματικότητα, όλοι πλέον στην Ευρώπη μιλούν για την ανάγκη μιας ευρωπαϊκής λύσης, με τρία σενάρια στο τραπέζι, μεταξύ των οποίων, η επιβολή πλαφόν και η αποσύνδεση της τιμής του από εκείνη της ηλεκτρικής ενέργειας (πρόταση Μητσοτάκη).
Τα σενάρια και το ελληνικό μοντέλο
Στα σενάρια που εξετάζονται και η απόδοση του μηχανισμού που εφήρμοσε από τον Ιούλιο η κυβέρνηση, η οποία έρχεται στο προσκήνιο ενόψει των αποφάσεων που αναμένονται σε επίπεδο ΕΕ για μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Η μία αφορά το Ιβηρικό μοντέλο (εφαρμόζεται σε Ισπανία, Πορτογαλία). Δηλαδή, επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που προορίζεται για τους ηλεκτροπαραγωγούς με αποζημίωση των τελευταίων για τη διαφορά από την πραγματική τιμή. Βασικό πρόβλημα του μοντέλου, η τεραστίων διαστάσεων χρηματοδότησή του, εφόσον αυτό εφαρμοζόταν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Δύο από τις άλλες προτάσεις είναι ελληνικής έμπνευσης.
Η μία στηρίζεται στον μηχανισμό που έθεσε σε εφαρμογή η ελληνική κυβέρνηση από τον Ιούλιο, μέσω του οποίου αποσυνδέθηκε στην πράξη η τιμή του φυσικού αερίου από εκείνη που εισπράττουν οι ηλεκτροπαραγωγοί, η οποία πλέον καθορίζεται κάθε μήνα από την ΡΑΕ. Το μοντέλο αυτό ή κάποια παραλλαγή του παρακολουθούν με ενδιαφέρον και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Κάθε μήνα, οι τιμές που εισπράττουν οι ηλεκτροπαραγωγοί δεν διαμορφώνονται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας αλλά καθορίζονται διοικητικά, εξασφαλίζοντας την κάλυψη του κόστους (που είναι διαφορετικό ανά τεχνολογία) συν ένα εύλογο κέρδος.
Για τον τρέχοντα μήνα, είναι 214,22 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις λιγνιτικές μονάδες, 564,18 ευρώ για τις μονάδες φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου, 797,3 ευρώ για τις μονάδες φυσικού αερίου ανοιχτού κύκλου, 112 ευρώ για τα υδροηλεκτρικά και 85 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις ΑΠΕ.
Η δεύτερη ελληνική πρόταση που εξετάζεται σε επίπεδο Κομισιόν και αφορά επίσης την αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου, προβλέπει τη διχοτόμηση της παραγωγής σε δύο τμήματα: από τη μία οι ανανεώσιμες πηγές, τα πυρηνικά, η συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης, τα υδροηλεκτρικά και η αποθήκευση, και από την άλλη οι μονάδες άνθρακα (λιγνίτη) και φυσικού αερίου.
Η τιμή που θα καταβάλλουν οι καταναλωτές, σύμφωνα με την πρόταση αυτή, θα προκύπτει από τη στάθμιση των δύο «ομάδων» και σύμφωνα με την ανάλυση του υπουργείου μπορεί να είναι έως και 45% χαμηλότερη από την τιμή που διαμορφώνεται σήμερα στα Χρηματιστήρια.
