Του Γιώργου Φιντικάκη
Τα γκολπόστ εντός των οποίων η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί τις αυταπάτες της και τις προσδοκίες για τη διαχείριση του χρέους, ανοίγουν όλο και περισσότερο το ένα από το άλλο.
Κάθε μέρα η απόστασή τους μεγαλώνει, το όνειρο της ένταξης στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ξεμακραίνει, και το μόνο που μένει πίσω είναι ένας γολγοθάς μνημονιακών μέτρων με έμμεσους φόρους, ψαλίδι στις συντάξεις και μαχαίρι στο αφορολόγητο. Ο ξεκάθαρος διάδρομος για το χρέος, το αφήγημα δηλαδή της κυβέρνησης, που θα άνοιγε διάπλατα το δρόμο στους επενδυτές και την ανάπτυξη, κλείνει αντί να ανοίγει, και παρά τις προσπάθειες για έναν ακόμη «έντιμο συμβιβασμό» δεν φαίνεται ότι θα αλλάξει κάτι τουλάχιστον έως τις γερμανικές εκλογές.
Τώρα που όσο πλησιάζει η 15η Ιουνίου, όλοι οι δανειστές εστιάζουν όλο και περισσότερο στην «ιδιοκτησία» του προγράμματος από την ελληνική κυβέρνηση και στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, στέλνοντας το μήνυμα ότι η μαγική λέξη είναι «μεταρρυθμίσεις», και όχι χρέος ή ποσοτική χαλάρωση.
Οι πάντες, από τον εκπρόσωπο του ESM στην τρόικα Nicola Giammarioli, έως του μέλους του ΔΣ της ΕΚΤ Benoit Coeure, στέλνουν ένα μονότονο μήνυμα στον Τσίπρα, «πάρτο πάνω σου». Η υπερβολική εστίαση στην ελάφρυνση του χρέους, αποσπά την προσοχή από αυτό που χρειάζεται να γίνει πραγματικά, δηλαδή τις μεταρρυθμίσεις. Η χωρίς καθαρότητα στα μέτρα για το χρέος ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης δεν μπορεί να υπάρξει.
Και το ερώτημα που προκύπτει εύλογα είναι: Μπορεί ο Τσίπρας να πάρει πάνω του τις επενδύσεις δίχως το αφήγημα του χρέους και της ποσοτικής χαλάρωσης; Βγαίνει άραγε το έργο αν ο καθαρός διάδρομος δεν ανοίξει προκειμένου να έρθουν οι επενδύσεις;
Ακόμη και ο πάντα φιλικά διακείμενος προς την Ελλάδα καναδός μεγαλοεπενδυτής Prem Watsa, έθεσε χθες από το βήμα του ΣΕΒ ως βασική προϋπόθεση για την επιστροφή των επενδυτών στην Ελλάδα την λέξη «εμπιστοσύνη», μαζί με τρεις προυποθέσεις: Να ενταχθεί η χώρα στην ποσοτική χαλάρωση, να αρθούν τα capital controls, και να αποκτήσει η χώρα πρόσβαση στην αγορά ομολόγων. «Αν αποκτήσετε πρόσβαση στις διεθνείς αγορές θα αποκτήστε ξανά τον έλεγχο του πεπρωμένου σας», ήταν τα λόγια του.
Το ερώτημα φυσικά είναι τι θα συμβεί σε διαφορετική περίπτωση. Είπε κι άλλα ο Watsa όπως πόσο μεγάλη είναι η ανάγκη δημιουργίας φιλικού για τις επιχειρήσεις κλίματος και μείωσης των φόρων στην Ελλάδα, μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να είχαν ήδη γίνει, αφού δεν εξαρτώνται από την επάνοδο της χώρας στις αγορές.
Στην πραγματικότητα ο Watsa είπε αυτό που ξέρει κάθε άνθρωπος της πραγματικής οικονομίας. Ότι ακόμη και να ρυθμίσουμε το χρέος μας, εφόσον παραμείνουμε σε κατάσταση στασιμότητας και δίχως μεταρρυθμιστικά πλεονάσματα δεν θα έχουμε επιτύχει κάτι σημαντικό, παρά μόνο μια επιστροφή στο 2014, την οποία και η κυβέρνηση θα πανηγυρίσει σαν μια πολύ μεγάλη επιτυχία.
Σε αυτήν τη στροφή του δρόμου βρίσκεται ο πρωθυπουργός. Έχει εγκλωβιστεί στα δικά του λάθη, τις αυταπάτες που ο ίδιος πίστεψε, έχει περάσει κάτω από τον πήχη και τώρα πρέπει να φέρει ανάπτυξη, διαφορετικά ο ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει πολιτικά να εξαφανιστεί.
Δίχως όμως μεταρρυθμίσεις, πολιτικές απελευθέρωσης αγορών προιόντων και υπηρεσιών, κατάργηση των ειδικών προνομιών, οι σχέσεις εμπιστοσύνης με την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα δεν κτίζονται.
Κι όμως, το λάθος μείγμα πολιτικής συνεχίζεται, όπως είπε χθες ο Θεόδωρος Φέσσας, "συνεχίζουμε να ταυτίζουμε τις μεταρρυθμίσεις με την αύξηση φόρων και τις οριζόντιες περικοπές, όχι με πολιτικές που οδηγούν στην ανάπτυξη της οικονομίας".
Σήμερα όλοι περιμένουν την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, για να σχεδιάσουν με περισσότερη βεβαιότητα το μέλλον. Αλλά το λάθος συνεχίζεται, με την κυβέρνηση να έχει κάνει την υπερφορολόγηση αυτοσκοπό. Είναι όμως οι μεταρρυθμίσεις που δημιουργούν οικονομική μεγέθυνση, αυξάνουν τα έσοδα του κράτους, επιτρέπουν τη μείωση των άμεσων και έμμεσων φόρων, του δυσβάσταχτου κόστους ασφαλιστικών εισφορών και αποτρέπουν την περαιτέρω περικοπή των συντάξεων.
Τέτοιες ακόμη ριζοσπαστικές τομές δεν έχουμε δει. Και μπορεί το επόμενο διάστημα να δούμε κάποιες ιδιωτικοποιήσεις και επενδύσεις να παίρνουν σάρκα και οστά, όπως την πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής ή τη χθεσινή συμφωνία επέκτασης για 20 χρόνια της σύμβασης παραχώρησης του Ελευθέριος Βενιζέλος, αλλά πρόκειται για δρομολογημένες και προεξοφλημένες κινήσεις από την αγορά. Εκείνο που χρειάζεται για να πάει η Ελλάδα μπροστά, και να έρθει το σοκ των επενδύσεων, είναι η οικονομική ελευθερία, ο δρόμος προς την οποία είναι και απ' ό,τι φαίνεται θα παραμείνει για καιρό κλειστός.
Οι δανειστές δεν μασούν τα λόγια τους. Εκεί που εμείς βλέπουμε μέτρα για το χρέος, εκείνοι βλέπουν μεταρρυθμίσεις και εκεί που εμείς μιλάμε για QE, εκείνοι μιλούν ξανά για εμπιστοσύνη. Τι θα συμβεί επομένως αν ο καθαρός διάδρομος, στον οποίο ο πρωθυπουργός στήριξε τόσες αυταπάτες και προσδοκίες δεν ανοίξει; Ανάπτυξη με το ζόρι γίνεται; Μπορεί να πάρει πάνω του το παιχνίδι ο Τσίπρας ή θα αρκεστεί στον "έντιμο συμβιβασμό", παρακαλώντας επενδυτές που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα, όπως ο Watsa, να βάλουν για μια ακόμη φορά το χέρι στο πορτοφόλι τους;
(φωτογραφία: SOOC)
