Η είσοδος στο δεύτερο επιδημικό κύμα μπορεί να βρίσκει την ιατρική κοινότητα χωρίς ένα εγκεκριμένο εμβόλιο ή μια αποτελεσματική θεραπεία, αλλά σίγουρα είναι πολύ περισσότερο προετοιμασμένη από τον Μάρτιο.
Οι θεραπείες και η περίθαλψη για τους ασθενείς έχουν βελτιωθεί και οι γιατροί γνωρίζουν πλέον ότι πρόκειται για μια πολυστημική και εξελισσόμενη νόσο και ο οργανισμός χρειάζεται υποστήριξη σε πολλαπλά μέτωπα.
Επιπλέον, σύντομα πρόκειται να ενταχθεί στη λειτουργία των νοσηλευτικών ιδρυμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο το τεστ COMPASS-COVID-19 SCORE.
Πρόκειται για ένα εργαλείο που θα βοηθήσει στην έγκαιρη εκτίμηση του επιπέδου κινδύνου επιδείνωσης στους ασθενείς που πάσχουν από Covid-19 και θα γίνεται με στόχο να διακοπεί η πορεία προς τις ΜΕΘ.
Να σημειώσουμε με πολύ μεγάλη περηφάνια, ότι το τεστ αυτό έχει ελληνική υπογραφή, καθώς προέρχεται από ομάδα με επικεφαλής τον Έλληνα πανεπιστημιακό γιατρό στο Παρίσι, κ. Γρηγόρη Γεροτζιάφα.
Δυστυχώς όμως δεν καταφέραμε σε παγκόσμιο επίπεδο να ελέγξουμε την διασπορά πριν την έλευση του χειμώνα, με αποτέλεσμα να εισερχόμαστε στην χειμερινή περίοδο με επιβαρημένη επιδημιολογική εικόνα σε πάρα πολλές χώρες και με τον ιό της γρίπης να προστίθεται στο κάδρο.
Αυτό σημαίνει ότι πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα προσβληθούν από τον κορονοϊό τους επόμενους μήνες και παρά τo γεγονός ότι τα χαμηλά ποσοστά των θανόντων και των ανθρώπων με επιπλοκές είναι χαμηλά, νομοτελειακά η υψηλή μεταδοτικότητα του Sars CoV -2 θα μας οδηγήσει σε απόλυτα νούμερα που θα «πονέσουν»
Όλα αυτά έχουν μια πολύ συγκεκριμένη μετάφραση: Μέχρι να βρεθεί εμβόλιο ή θεραπεία, ο μόνος τρόπος άμυνας είναι να αυξάνονται προοδευτικά τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Επομένως η οικονομική δραστηριότητα τους προσεχείς μήνες θα παρουσιάσει εκ νέου σημαντική κάμψη. Οι Κεντρικές Τράπεζες και οι κυβερνήσεις βέβαια θα εξακολουθήσουν να δίνουν χείρα βοηθείας. Όπως όμως ήδη ακούγεται σε πολλά κοινοβούλια, αρχής γενομένης από το βρετανικό, τα μέτρα στήριξης δεν μπορούν να είναι απεριόριστα, ούτε να απορροφήσουν όλα τα ωστικά κύματα.
Γι’ αυτό άλλωστε και η Λαγκάρντ αυτή την εβδομάδα κράτησε στάση αναμονής αφήνοντας τα νέα μέτρα στήριξης για αργότερα. Παρά το ανάχωμα των μέτρων στήριξης λοιπόν, κραδασμοί θα υπάρξουν.
Πού βρισκόμαστε
Η Ευρώπη είναι αυτή τη στιγμή η περιοχή που πλήττεται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη παγκοσμίως, καθώς της αναλογεί πάνω από το 17% των κρουσμάτων του ιού και το 22% των θανάτων εξαιτίας της COVID-19.
Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται και στα μέτρα που λαμβάνουν τα ευρωπαϊκά κράτη. Εξαιρετικά δύσκολη είναι η κατάσταση και στις ΗΠΑ. Τα κρούσματα κορονοϊού και νοσηλειών σημειώνουν νέα έξαρση, καθώς αυξήθηκαν κατά 28% τις τελευταίες 14 ημέρες, ενώ οι θάνατοι έχουν καταγράψει άνοδο 1%.
Η Λατινική Αμερική έχει περάσει επίσης στο κόκκινο, ενώ η Κίνα μέχρι στιγμής είναι η μόνη που φαίνεται να διατηρεί τον έλεγχο. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι νεκροί προσέγγισαν τα 1,2 εκατομμύρια και τα επιβεβαιωμένα κρούσματα έχουν ξεπεράσει τα 45 εκατομμύρια. Οι άνθρωποι που νόσησαν και θεραπεύτηκαν, υπολογίζονται σε περίπου 30,3 εκατομμύρια, ενώ μόλις αυτό το μήνα άρχισε να αναδύεται η διαπίστωση ότι ένα μη αμελητέο ποσοστό εξ’ αυτών, συνεχίζει να εμφανίζει μήνες μετά συμπτώματα, κατάσταση που οι επιδημιολόγοι αποδίδουν με τον όρο Long Covid-19.
Τι μέτρα παίρνει το έξυπνο χρήμα
Η απαισιοδοξία στις αγορές μέχρι στιγμής είναι αρκετά συγκρατημένη, καθώς οι επενδυτές «δεν έχουν χάσει τον ύπνο τους», ακόμα.
Άλλωστε η ελπίδα για ένα εμβόλιο έως τα τέλη του έτους παραμένει ζωντανή, καθώς επανεκκινήθηκαν οι κλινικές δοκιμές της AstraZeneca και μέσα στον Νοέμβριο περιμένουμε τις ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων από την φάση 3 της Μoderna και της Pfizer.
Βέβαια ακόμα και στο ευτυχές σενάριο που υπάρξει έγκριση, οι δυσκολίες στη διανομή του εμβολίου -ειδικά αν απαιτεί δύο δόσεις και πρέπει να διατηρηθεί σε συνθήκες κατάψυξης- αλλά και η διάθεση του πληθυσμού να εμβολιαστεί, θα παίξουν καταλυτικό ρόλο.
Η αγορά των παραγώγων και ο δείκτης φόβου VIX αφουγκράζονται εδώ και καιρό όλες αυτές τις παραμέτρους.
Από τον Μάρτιο και μετά ο δείκτης VIX αποχαιρέτισε τις τιμές των 10-12 μονάδων και ακόμα και μετά την αποκλιμάκωση του από τις τιμές των 75-85 μονάδων, δεν επέστρεψε ποτέ στην βάση του. Πλέον ακόμα και τις πιο ηλιόλουστες μέρες των αγορών, κινείται σταθερά πάνω από τις 20 μονάδες, με κέντρο βάρους τις 25 μονάδες.
Το γεγονός ότι η αγορά λειτουργεί σε συνθήκες υπέρτασης ακόμα και τις «καλές» ημέρες, πρέπει να αξιολογηθεί. Αν και ο ασθενής ακόμα δεν έχει εκδηλώσει «βαριά» συμπτώματα, η υψηλή πίεση εντούτοις σκάβει αργά, αλλά σταθερά το «προσδόκιμο» ζωής της τρέχουσας bull market και αυξάνει κάθετα τις πιθανότητες να ξαναβρεθούμε στα επίπεδα του Μαρτίου.
Και αυτό το γνωρίζει πολύ καλά το έξυπνο χρήμα. Συμμετέχει λοιπόν στις αγορές – με τα τρέχοντα επιτόκια άλλωστε η επιλογή αυτή είναι μονόδρομος- αλλά με ισχυρή αντιστάθμιση των θέσεων του. Η αντιστάθμιση αυτή αφορά ακόμα και τις πιο κερδοφόρες θέσεις , ήτοι τις τεχνολογικές μετοχές, στις οποίες τις τελευταίες εβδομάδες έχουν αυξηθεί τα δικαιώματα πώλησης.
Πολλοί διαχειριστές επίσης αυτή την περίοδο αυξάνουν -διακριτικά προς το παρόν-τη στάθμιση των επενδυτικών καταφυγίων, ήτοι ομόλογα υψηλής αξιολόγησης, χρυσός, γιεν, ελβετικό φράγκο, ενώ οι πιο συντηρητικοί «τσιμπάνε» το ύψος των ρευστών διαθεσίμων τους.
Όλες αυτές οι ενέργειες θα εξελιχθούν εφεξής σε ευθεία αναλογία με τα επιπλέον μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που θα λαμβάνουν οι κυβερνήσεις, καθώς εισερχόμαστε στο δεύτερο και ενδεχομένως στο πιο δύσκολο επιδημικό κύμα της Covid-19, άνευ διαθέσιμου εμβολίου.
Πτωχεύσεις και αθετήσεις
Πέραν των προγραμμάτων στήριξης, άλλος ένας λόγος που παρά την πρωτοφανή ύφεση, το πραγματικό κύμα πτωχεύσεων, άρα και ανεργίας , δεν έχει ακόμα εμφανιστεί στην οικονομία, είναι ότι η εκδήλωση της αφερεγγυότητας των επιχειρήσεων θέλει τον χρόνο της για να εκδηλωθεί.
Όμως με το δεύτερο κύμα της πανδημίας μπροστά μας, τι πιθανότητες έχουμε να το αποφύγουμε;
Πριν λίγες ημέρες, με δύο εκθέσεις η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών αιτιολόγησε πλήρως γιατί οι χρεοκοπίες επιχειρήσεων θα αυξηθούν, παρά τις πρωτοφανείς παρεμβάσεις των κυβερνήσεων και των τραπεζών.
Στις ανεπτυγμένες οικονομίες οι πτωχεύσεις των επιχειρήσεων αναμένεται ν’ αυξηθούν από 19% έως 55% στα τέλη του 2020, ενώ ο μέσος όρος για το έτος 2021, αναμένεται να αυξηθεί περίπου 20%.
Ενδεικτική είναι και η έρευνα της εταιρείας παροχής συμβουλών σε θέματα διαχείρισης McKinsey: Περισσότερες από τις μισές μικρομεσαίες επιχειρήσεις- οι οποίες σημειωτέον ότι προσφέρουν δουλειά στα δύο τρίτα των Ευρωπαίων εργαζομένων- φοβούνται για την επιβίωσή τους τους ερχόμενους 12 μήνες.
Αν συνεχιστεί η σημερινή πορεία, μία στις δέκα μικρομεσαίες εταιρείες αναμένεται να κηρύξει πτώχευση εντός των επόμενων έξι μηνών, παρά τα κρατικά μέτρα που εκτείνονται από τα μορατόρια στις πτωχεύσεις ως τις αναστολές αποπληρωμής δανείων. Οι μεγαλύτερες τράπεζες είναι επίσης ανήσυχες για ένα νέο κύμα αθετήσεων, με την Bundesbank της Γερμανίας και την Τράπεζα της Αγγλίας να προειδοποιούν για αύξηση των πτωχεύσεων.
Ένας κύκλος είναι η οικονομία
Οι πτωχεύσεις νομοτελειακά θα αποδεκατίσουν ακόμα περισσότερο τις αγορές εργασίας. Σκεφτείτε το εξής: H ανεργία συνήθως αυξάνεται τρεις φορές περισσότερο εάν η πτώση του ΑΕΠ συνοδεύεται από παρόμοια αύξηση των πτωχεύσεων.
Η φυσική διαδικασία ανανέωσης δε, όπου οι νέες, δυναμικές εταιρείες γεμίζουν το κενό εκείνων που έχουν αποχωρήσει, διαρκεί δύο έως τρία χρόνια. Κατά έναν ειρωνικό τρόπο, το διάστημα αυτό συμπίπτει ακριβώς με τις προβλέψεις των επιδημιολόγων όσον αφορά την επιστροφή της ζωής μας στην κανονικότητα.
Η ήδη ταλαιπωρημένη παγκόσμια οικονομία λοιπόν, έχει μακρύ δρόμο μπροστά της, γι’ αυτό και το έξυπνο χρήμα, αρχίζει να κατευθύνεται επιθετικά στα ομόλογα υψηλής διαβάθμισης.
Αρκεί να αναφέρουμε ότι την προηγούμενη εβδομάδα, η ΕΕ στην πρώτη διάθεση των «κοινωνικών» της ομολόγων για το πρόγραμμα SURE, ύψους 17 δισ. ευρώ, συγκέντρωσε προσφορές-ρεκόρ άνω των 233 δισ. ευρώ.
Ο συνωστισμός των διαχειριστών στην πρώτη έκδοση της νέας δεξαμενής ομολόγων υψηλής διαβάθμισης της ΕΕ προμηνύει μια λαμπρή συνέχεια για τις επόμενες εκδόσεις, καθώς αποτελούν μια εξαιρετική επιλογή διαφοροποίησης από το δολάριο.
Στον απόλυτο αντίποδα, πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις για τα ομόλογα της τελευταίας επενδυτικής βαθμίδας, τα οποία χάνουν ολοένα και περισσότερο την λάμψη τους, παρά το ένδυμα της υψηλής απόδοσης.
Οι πρωταγωνιστές κλάδοι
H Christine Lagarde, δεν χάνει ευκαιρία να επισημαίνει την ανάγκη να προσαρμοστούν άμεσα οι οικονομίες στα δεδομένα που έθεσε η κρίση της πανδημίας, με τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό της παραγωγικής τους βάσης, ήτοι περαιτέρω ψηφιοποίηση και «πράσινη» ανάπτυξη.
Αυτοί οι δύο πυλώνες άλλωστε θα απορροφήσουν και τα μεγαλύτερα ποσά από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. Ως εκ τούτου, στις διορθώσεις της αγοράς, οι δύο κλάδοι που είναι και εκ των πρωταγωνιστών της τρέχουσας bull market, θα εξακολουθήσουν να προσελκύουν το ενδιαφέρον της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας. Οι ψηφιακές πλατφόρμες, η κυβερνοασφάλεια και το ηλεκτρονικό εμπόριο ήταν άλλωστε από την αρχή μέσα στο κάδρο των εταιρειών της μετα-Covid-19 εποχής.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, σχεδόν το 50% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι εργάστηκαν από το σπίτι κατά τη διάρκεια της πανδημίας και από αυτούς μόνο το 18% τάσσεται υπέρ της πλήρους επιστροφής στο γραφείο.
Πώς επιτυγχάνεται η τηλεργασία και τα ψηφιακά meetings; Μέσω των ψηφιακών πλατφορμών, οι οποίες κατά την άποψη της στήλης δεν αναμένεται να είναι μια μόδα με ημερομηνία λήξης.
Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι θα παραμείνουν ενεργές ως δικλείδα ασφαλείας για μελλοντικές επιδημίες, πόσο μάλλον από τη στιγμή που η πανδημία επέβαλε την εξοικείωση του ευρύ κοινού με αυτόν τον τρόπο εργασίας και επικοινωνίας.
Παρά το γεγονός ότι σε μια διόρθωση των αγορών έχουν σημαντικά περιθώρια πτώσης λόγω των εξαιρετικά υψηλών αποδόσεων τους, εντούτοις εκτιμούμε ότι θα είναι από τους πρώτους κλάδους που θα αντιδράσουν, καθώς η ζήτηση για πλατφόρμες απομακρυσμένης επικοινωνίας, όπως και για πλατφόρμες ψηφιακού μάρκετινγκ, βαίνει αυξανόμενη. Με περισσότερους ανθρώπους να εργάζονται, να επικοινωνούν και να καταναλώνουν μέσω του διαδικτύου, καθίσταται πιο σημαντική από ποτέ η κυβερνοασφάλεια από κάθε ανώμαλη ή μη εξουσιοδοτημένη δραστηριότητα.
Έτσι αναμένουμε να παραμείνουν δημοφιλείς και οι εταιρείες που προσφέρουν λύσεις για την προστασία στον κυβερνοχώρο. Έδαφος κερδίζει συνέχεια και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Ο κλάδος είδε τον όγκο των πωλήσεων μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου να αυξάνονται κατά το ένα πέμπτο.
Στην μετά –Covid εποχή όμως, θα υπολογισθούν εκ νέου τα budgets και για άλλον έναν κλάδο. Η πανδημία αποκάλυψε ελλείψεις στα συστήματα υγείας αρκετών χωρών του ανεπτυγμένου κόσμου, ειδικά σε χώρες του ευρωπαϊκού νότου στις οποίες έγιναν μαζικές περικοπές κατά την διάρκεια της ευρωκρίσης.
Οι εταιρείες που παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες, αναπτύσσουν ιατρικό εξοπλισμό, προσφέρουν ιατρική ασφάλιση ή διευκολύνουν την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε ασθενείς, θα παραμείνουν στην πρώτη γραμμή αναζήτησης, προκειμένου να εξοπλιστούν τα συστήματα υγείας απέναντι στην σημερινή, αλλά και στις μελλοντικές πανδημίες.
Στη μάχη πλέον εισέρχονται και οι εταιρείες health tech, καθώς το γενετικό προφίλ του ασθενούς σε συνδυασμό με το γονιδιωματικό προφίλ του κορονοϊού, ευθύνονται σε ένα μεγάλο ποσοστό για τις τεράστιες διαφορές που παρατηρούνται στα κλινικά συμπτώματα από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο 24 Νοεμβρίου.
