Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Να εφαρμόσει ένα αυστηρό πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης στα πρότυπα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου πριν αναγκαστεί να προσφύγει σε αυτό, καλούν τον Τούρκο πρόεδρο οικονομικοί σύμβουλοι και αναλυτές, καθώς η κατάσταση στην Τουρκία επιδεινώνεται δραματικά. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, επιμένει ότι το κεφάλαιο ΔΝΤ έχει κλείσει μια για πάντα για τη χώρα του και γι' αυτό το λόγο έχει αναλάβει στην ουσία ο ίδιος την οικονομική πολιτική, αφού στη θέση του υπουργού Οικονομικών έχει τοποθετήσει τον γαμπρό του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
Όμως, η τουρκική λίρα παραμένει εδώ και οκτώ μήνες πάνω από το επίπεδο συναγερμού των 5 λιρών ανά δολάριο και δείχνει να «ξεφεύγει» ξανά μετά από μία πολύμηνη περίοδο σταθεροποίησης ενώ διολίσθησε μέσα στο 2018 κατά περίπου 30%. Παράλληλα, ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα, παρά το γεγονός ότι υποχώρησε κάτω από το 20% τον Φεβρουάριο - για πρώτη φορά σε διάστημα 6 μηνών.
Εν ολίγοις, όλοι αναμένουν τις επόμενες κινήσεις του Ερντογάν για να δουν το δρόμο που έχει αποφασίσει να ακολουθήσει. Η οικονομία βρίσκεται πλέον σε ύφεση και τα μεγαλεπήβολα σχέδια του «σουλτάνου» έχουν ατονήσει. Κάθε φορά, μάλιστα, που οι σχέσεις με τις ΗΠΑ διαταράσσονται, η τουρκική οικονομία δέχεται αλλεπάλληλα χτυπήματα καθώς η επενδυτική κοινότητα ανησυχεί ότι θα αναδυθούν απότομα οι μεγάλες αδυναμίες της. Η τουρκική είναι μία οικονομία της οποίας η τρομακτική ανάπτυξη των τελευταίων ετών βασίστηκε εξολοκλήρου σε ξένο δανεισμό, που σημαίνει ότι είναι εξαιρετικά ευάλωτη σε «νεκρά σημεία» με καταστροφικές συνέπειες, όταν οι επενδυτές κλείνουν τις κάνουλες και μεταφέρουν κεφάλαια στο εξωτερικό.
Σήμερα, η Τουρκία βρίσκεται σε απόλυτη στασιμότητα και το μόνο που κινείται είναι οι… καταθέτες που μετατρέπουν τις οικονομίες τους σε ξένα νομίσματα, φοβούμενοι την απόλυτη κατάρρευση της λίρας. Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας (CBRT), οι συνολικές καταθέσεις σε ξένο νόμισμα στις τουρκικές τράπεζες αυξήθηκαν περαιτέρω την εβδομάδα που τελείωσε στις 29Μαρτίου, στα 181,9 δισ. δολάρια (+2,56 δισ. στην εβδομάδα).
Οι καταθέσεις ιδιωτών σε ξένο νόμισμα ενισχύθηκαν κατά 2,23 δισ. δολάρια στο ιστορικό ρεκόρ των 109,3 δισ. δολαρίων. Την ίδια ώρα, οι ξένοι υπήκοοι αυξάνουν τις καταθέσεις σε ξένο νόμισμα εδώ και 25 διαδοχικές εβδομάδες, ενώ το Reuters ανέφερε ότι μέσα στην προηγούμενη εβδομάδα παρατηρήθηκαν σημαντικές πωλήσεις ξένων νομισμάτων από ντόπιους σε μια προσπάθεια στήριξης της λίρας.
Παρά τις προσπάθειες του Ερντογάν, τις πιέσεις προς την κεντρική τράπεζα να εμποδίσει τους short και τις παροτρύνσεις προς τους πολίτες να πουλήσουν δολάρια, η λίρα συνεχίζει να υποχωρεί στο επίπεδο των 5,62 λιρών ανά δολάριο θυμίζοντας τη μεγάλη περσινή κρίση. Για το 2019, η τουρκική οικονομία καλείται να εξασφαλίσει περί τα 200 δισ. δολάρια για να ανανεώσει χρέος σε ξένο νόμισμα και όπως γίνεται αντιληπτό όσο η λίρα διολισθαίνει τόσο σφίγγει η θηλιά για τράπεζες και επιχειρήσεις.
Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι η Τουρκία έχει βρεθεί πολλές φορές στο παρελθόν σε δύσκολη θέση, όμως σήμερα τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Μετά από 17 χρόνια στην εξουσία, ο Ερντογάν καλείται να βρει τη χρυσή τομή μεταξύ οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής που θα εξασφαλίσει την ομαλότητα που χρειάζεται η χωρά. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι δεδομένο ότι το ΔΝΤ θα χτυπήσει την πόρτα της Τουρκίας πολύ σύντομα και τότε ο σουλτάνος θα έχει πραγματικό πρόβλημα αφού θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα ενεργοποιηθούν τα… απρόβλεπτα αντανακλαστικά του, όπως συμβαίνει κάθε φορά που βρίσκεται υπό πίεση.
Η επιμονή της Τουρκίας για την αγορά των S-400 από τη Ρωσία έχει προκαλέσει ρωγμές στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Άλλωστε, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, Μάικ Πένς, με αφορμή τα 70 χρόνια του ΝΑΤΟ, το ξεκαθάρισε: Η Τουρκία, είπε, πρέπει να διαλέξει. Θέλει να παραμείνει σημαντικός εταίρος στην πιο επιτυχημένη στρατιωτική συμμαχία στην ιστορία ή προτιμά να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια αυτής της συνεργασίας λαμβάνοντας παράτολμες αποφάσεις που υπονομεύουν τη συμμαχία μας;
Το επόμενο επεισόδιο θα παιχτεί αυτή την εβδομάδα, καθώς αύριο Δευτέρα 8 Απριλίου, ο Ερντογάν θα συναντηθεί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα, ενώ την ίδια μέρα ο Αλμπαϊράκ θα παρουσιάσει στις αγορές το σχέδιο των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που θα ακολουθήσει η χώρα. Την ερχόμενη Παρασκευή 12 Απριλίου, μάλιστα, ο Αλμπαϊράκ θα επισκεφθεί την Ουάσινγκτον όπου θα μείνει σχεδόν μία εβδομάδα και θα έχει, μεταξύ άλλων, συναντήσεις και με στελέχη του ΔΝΤ…
