Ιδιαίτερα επικερδές αποδεικνύεται το εμπόριο μεταχειρισμένων ρούχων και υποδημάτων στη Γερμανία, καθώς στην χώρα αυτή σπανίως καταλήγουν στα σκουπίδια. Δίπλα στους ειδικούς κάδους ανακύκλωσης που υπάρχουν σε πολλά σημεία των γερμανικών πόλεων, υπάρχουν συνήθως και ειδικοί κάδοι οργανώσεων αρωγής, όπου μπορεί κανείς να αφήσει ρούχα και παπούτσια που πλέον δεν χρειάζεται.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ της Deutsche Welle, στη Γερμανία δεν υπάρχουν σήμερα τόσο μεγάλες ανάγκες. Από τους χιλιάδες τόνους ρούχων και παπουτσιών που συλλέγονται, μόλις το 10% διατίθεται από τις οργανώσεις αρωγής που τα διαχειρίζονται σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη. Τα υπόλοιπα πωλούνται σε επιχειρήσεις που ασχολούνται με το εμπόριο μεταχειρισμένων ρούχων.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο όγκος των μεταχειρισμένων ρούχων που πετούν οι Γερμανοί στους ειδικούς αυτούς κάδους έχει αυξηθεί κατακόρυφα. «Κάθε χρόνο καταλήγουν στους κάδους ειδών ρουχισμού περίπου ένα εκατομμύριο τόνοι υφάσματος», εξηγεί ο Τόμας Άλμαν από την FairWertung, έναν σύνδεσμο περίπου 130 κοινωφελών οργανώσεων συλλογής μεταχειρισμένων ρούχων.
Επικερδής επιχείρηση
Από τις πωλήσεις αυτές ο Ερυθρός Σταυρός, για παράδειγμα, αντλεί ετησίως περί τα 13,5 εκατομμύρια ευρώ τα οποία και αξιοποιεί για κοινωφελείς σκοπούς. Βέβαια μόλις ένα πολύ μικρό ποσοστό των ρούχων, που κυμαίνεται μεταξύ 2 και 4%, είναι σε τόσο καλή κατάσταση που να μπορούν να πουληθούν από καταστήματα Second-Hand στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης. Με αυτό το αμελητέο ποσοστό επί του συνολικού όγκου όμως επιτυγχάνεται το μεγαλύτερο μερίδιο του τζίρου. Το υπόλοιπο 40% των ρούχων και παπουτσιών εξάγεται, το 10% καταλήγει στα σκουπίδια ενώ τα υπόλοιπα ανακυκλώνονται και μετατρέπονται σε πανιά για καθάρισμα.
Για τις επιχειρήσεις το εμπόριο με τα μεταχειρισμένα ρούχα είναι ιδιαίτερα επικερδές, γι΄ αυτό και η ζήτηση για μεταχειρισμένα ρούχα από τη Γερμανία και άλλες βιομηχανικές χώρες είναι πολύ μεγάλη. Τα παλιά ρούχα καταλήγουν κυρίως στην ανατολική Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή, στην κεντρική Ασία και κυρίως στην Αφρική, δημιουργώντας θέσεις εργασίας σε εργοστάσια μεταποίησης, στις μεταφορές και το εμπόριο. Και όχι μόνο, υποστηρίζουν οι ειδικοί της FairWertung. Για πολλούς ανθρώπους τα μεταχειρισμένα ρούχα είναι η μοναδική δυνατότητα να αγοράσουν φθηνά ρούχα. Ειδικά στις ηπειρωτικές περιοχές της αφρικανικής ηπείρου παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. «Υπάρχουν πολλές έρευνες που δείχνουν ότι η εγχώρια βιομηχανία ρούχων δεν μπορεί να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες», επισημαίνει και η Σουζάνε Πολ από τον γερμανικό Ερυθρό Σταυρό.
Οι πραγματικές ανάγκες του κόσμου δεν παίζουν όμως ρόλο, αντιτείνει η Φρίντελ Χυτς-Άνταμς από το Ινστιτούτο Sudwind. Διότι τα μεταχειρισμένα ρούχα «καταλήγουν καταρχήν στις χώρες που μπορούν να τα πληρώσουν». Οι εισαγωγές μεταχειρισμένων ρούχων στο Κονγκό, για παράδειγμα, είναι περιορισμένες παρότι υπάρχουν τεράστιες ανάγκες, εξηγεί η ειδικός.
Η άλλη όψη του νομίσματος
Και όσον αφορά τις θέσεις εργασίας; Δεν θα ήταν καλύτερα εάν οι αφρικανικές χώρες παρήγαγαν οι ίδιες προϊόντα ένδυσης και υπόδυσης αντί να εισάγουν μεταχειρισμένα; «Ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν από το εμπόριο μεταχειρισμένων δηλαδή ράφτες, έμποροι, πωλητές κτλ. είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των θέσεων που προσφέρει η βιομηχανία ρούχων», ισχυρίζεται η Σουζάνε Πολ από τον Ερυθρό Σταυρό.
Στην ίδια την Αφρική πάντως το επιχείρημα ότι τα μεταχειρισμένα δημιουργούν και συντηρούν θέσεις εργασίας δε φαίνεται να πείθει. Πολλές χώρες θα προτιμούσαν να οικοδομήσουν τη δική τους παραγωγή. Εδώ και δεκαετίες παράγουν μεν βαμβάκι, το οποίο εξάγεται και μεταποιείται όμως στη συνέχεια σε άλλες χώρες. Σε αυτό συνέβαλε σημαντικά και ο τεράστιος όγκος των μεταχειρισμένων ρούχων που «πλημμύρισαν» την αφρικανική αγορά, καταστρέφοντας την εγχώρια παραγωγή που υπήρχε παλαιότερα, στον οικονομικό αφανισμό της οποίας έπαιξαν βέβαια ρόλο και άλλοι λόγοι, όπως οι ανεπαρκείς υποδομές και η επισφαλής παραγωγή ενέργειας.
Πολλές αφρικανικές χώρες συνεχίζουν να βλέπουν ιδιαίτερα αρνητικά τα μεταχειρισμένα ρούχα. Αυτός είναι και ο λόγος που ορισμένες απαγόρευσαν πριν από μερικά χρόνια τις εισαγωγές, μεταξύ αυτών η Νιγηρία, η Αιθιοπία και η Νότια Αφρική. Ο κατάλογος των χωρών που απαγόρευσαν τις εισαγωγές μεταχειρισμένων ρούχων θα ήταν προφανώς μεγαλύτερος εάν οι Αμερικανοί δεν είχαν απειλήσει με εμπορικό πόλεμο. Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μεταχειρισμένων ρούχων με τον τζίρο του κλάδου να ξεπερνά το ένα δις δολάρια ετησίως.
