Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μπορεί ο Τραμπ να μην κατάφερε – η αλήθεια είναι ότι δεν προσπάθησε καν - να καθησυχάσει τις αγορές για το μέλλον του εμπορικού πολέμου και να δείχνει ότι έχει αρχίσει ήδη να σκέφτεται τις προεδρικές εκλογές του 2020, όμως οι αγορές επιμένουν να καταρρίπτουν το ένα ιστορικό ρεκόρ μετά το άλλο. Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι η αβεβαιότητα αναφορικά με τους γεωπολιτικούς κινδύνους, τον εμπορικό πόλεμο και την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας παραμένουν.
Την ίδια ώρα, οι επενδυτές συμπεριφέρονται λες και… πάσχουν από ένα σύνδρομο έντονης υποβόσκουσας φοβίας – παρά τα ιστορικά υψηλά της Wall Street – και αναλυτές προειδοποιούν ότι η επόμενη μεγάλη διόρθωση θα είναι επικίνδυνα σφοδρή. Όλα αυτά βέβαια έχουν ειπωθεί και στο παρελθόν χωρίς να επιβεβαιωθούν στη συνέχεια οι φόβοι, όπως για παράδειγμα συνέβη καθ' όλη τη διάρκεια του 2018 και ιδιαίτερα τον Δεκέμβριο όταν οι αγορές πέρασαν «μαύρα» Χριστούγεννα και μέσα στο έτος οι περισσότερες επενδυτικές κατηγορίες κατέγραψαν απώλειες.
Παραδοσιακά όταν οι επενδυτές φοβούνται ότι έρχεται καταιγίδα μαζεύουν μετρητά για… μια δύσκολη στιγμή αντί να τα επενδύουν. Αυτό συμβαίνει και σήμερα και μάλιστα ορισμένοι από τους μεγαλύτερους και πλουσιότερους επενδυτές και επιχειρηματίες στον κόσμο είναι έτοιμοι να γείρουν ακόμη περισσότερο τη ζυγαριά προς τα μετρητά εν αναμονή ισχυρών αναταράξεων κυρίως σε γεωπολιτικό επίπεδο και όχι τόσο υπό το φόβο του εμπορικού πολέμου.
Δύο εκθέσεις από την UBS και την Oxford Economics, αποδεικνύουν ότι οι φόβοι για το 2020 είναι αυξημένοι καθώς οι περισσότεροι επενδυτές πιστεύουν ότι ολοκληρώνεται ο ανοδικός κύκλος για τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία μετά από 10 ολόκληρα χρόνια.
Σύμφωνα με έρευνα της Oxford Economics σε 143 επιχειρήσεις από ολόκληρο τον κόσμο που αθροιστικά απασχολούν περίπου 5 εκατομμύρια εργαζόμενους και εμφανίζουν συνολικό τζίρο της τάξης των 2,5 τρισ. δολαρίων, η πιθανότητα παγκόσμιας ύφεσης το 2020 είναι 20%. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα δίνουν 20% πιθανότητες η παγκόσμια ανάπτυξη να είναι χαμηλότερη του 1% το 2020, κάτι που υποδηλώνει συρρίκνωση του παγκόσμιου κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Το ποσοστό ανεβαίνει στο 46% όσων πιστεύουν ότι η ανάπτυξη θα είναι χαμηλότερη του 2% που είναι ο χαμηλότερος ρυθμός από το 2009, ενώ το μόνο θετικό είναι ότι όλοι βλέπουν ένα καλύτερο 2021 (έτσι έλεγαν βέβαια και για το 2020 πριν 2 χρόνια).
Αν σκεφτεί κανείς ότι οι ακραίες ανησυχίες για το Brexit έχουν περιοριστεί και ότι ΗΠΑ και Κίνα αρχίζουν να βλέπουν τα οφέλη τερματισμού του εμπορικού πολέμου, τότε οι ανησυχίες αυτές μοιάζουν κάπως υπερβολικές και τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τις παγκόσμιες αγορές το 2020. Σε ένα έτος που αναμένεται να κυριαρχήσουν σε όλα τα επίπεδα οι αμερικανικές εκλογές. Αφενός γιατί εκ των πραγμάτων αποτελούν ένα πολύ σημαντικό γεγονός και αφετέρου γιατί η ένταση της προεκλογικής περιόδου εκτιμάται πως θα επηρεάσει τις αποφάσεις του Τραμπ.
Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Σε έρευνά της η UBS κάνει λόγο για συνθήκες υψηλής μεταβλητότητας και κατ' επέκταση νευρικότητας και αβεβαιότητας τους επόμενους μήνες, θυμίζοντας ενδεχομένως λίγο από την εντυπωσιακή κατρακύλα των χρηματιστηρίων τα περσινά Χριστούγεννα. Όπως προκύπτει από έρευνα του ελβετικού κολοσσού σε 3.400 πελάτες μεγάλης οικονομικής επιφάνειας από 13 αγορές, η αναμενόμενη αύξηση της μεταβλητότητας σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα θα καταστήσει πιο «δύσκολο» το επενδυτικό περιβάλλον σε σύγκριση με τα τελευταία 5 έτη.
Περισσότεροι από τα τρία τέταρτα των επενδυτών που έλαβαν μέρος στην έρευνα της UBS εκτιμούν πως η μεταβλητότητα θα ενισχυθεί αντί να μετριαστεί. Τα δύο τρίτα εκτιμούν ότι οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι αυτοί που ευθύνονται κατά κύριο λόγο για τις διακυμάνσεις στις αγορές και σχεδόν οι μισοί αναφέρουν ως κορυφαία ανησυχία τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας.
Το ραγδαία μεταλλασσόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον αποτελεί τον βασικότερο προβληματισμό των επενδυτών σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αι αυτό γιατί θεωρούν ότι η διασυνδεσιμότητα και οι επιπτώσεις των αλλαγών επηρεάζουν τα χαρτοφυλάκιά τους περισσότερο από τα παραδοσιακά θεμελιώδη των επιχειρήσεων, σηματοδοτώντας μία αξιοσημείωτη αλλαγή σε σύγκριση με το παρελθόν.
Ως μέτρο προστασίας έναντι μελλοντικών αναταράξεων, ένα μεγάλο ποσοστό των επενδυτών επιλέγει να έχει στην κατοχή του μετρητά σε αφθονία. Το 25% του χαρτοφυλακίου τους αποτελείται από μετρητά ξεπερνώντας το ποσοστό που προτείνει η UBS, ενώ περίπου το 60% των επενδυτών δηλώνει ότι προτίθεται να αυξήσει το ποσοστό των μετρητών.