Το τσουνάμι του πληθωρισμού ενεργοποιήθηκε και πολύ δύσκολα θα καταλαγιάσει πριν χτυπήσει την παγκόσμια οικονομία και προκαλέσει μια νέα κρίση στον πλανήτη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το διεθνές εμπόριο, σε συνδυασμό με μία σειρά άλλων παραγόντων, κινδυνεύουν να οδηγήσουν εκτός ελέγχου τις τιμές σε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, προκαλώντας μία πρωτοφανή επισιτιστική κρίση.
Η κρίση στις τιμές των τροφίμων έχει ήδη ξεκινήσει. Ο πληθωρισμός μετρήθηκε τον Φεβρουάριο στο 7,9% στις ΗΠΑ και στο 5,9% στην Ευρωζώνη, σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο του 2021, όμως η κατάσταση στην πραγματικότητα είναι χειρότερη και μπορεί να γίνει πολύ χειρότερη τους επόμενους μήνες. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι οι τιμές των βασικών αγαθών αυξήθηκαν κατά 16% σε ετήσια βάση, κάτι που ο γενικός δείκτης του πληθωρισμού δεν δείχνει, ενώ μόνο μέσα σε ένα μήνα το κρέας, το ψωμί, το γάλα, η στέγαση και οι υπηρεσίες κοινής ωφελείας αυξήθηκαν 2,2%.
Σκεφτείτε ότι ενώ οι τιμές για τα νοικοκυριά αυξάνονται κατά περίπου 2,2% κάθε μήνα, οι κεντρικές τράπεζες έχουν στόχο να διατηρούν τον πληθωρισμό στο 2% ετησίως για να διασφαλίζεται η οικονομική σταθερότητα. Που σημαίνει ότι κάθε μήνες οι τιμές θα έπρεπε να αυξάνονται λιγότερο από 0,2%.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για μία παρατεταμένη περίοδο υπερβολικά υψηλού πληθωρισμού, που ροκανίζει τα εισοδήματα και εκτινάσσει τις τιμές στα ράφια των καταστημάτων, κάτι που αποδεικνύεται από το γεγονός πως κανείς πλέον δεν χρησιμοποιεί το επίθετο «παροδικός» όταν αναφέρεται στον πληθωρισμό.
Αντιθέτως, όσο περνούν οι μέρες, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και το χάσμα μεταξύ Δύσης και Ρωσίας μεγαλώνει, τόσο αυξάνονται οι αναλυτές που υποστηρίζουν ανοιχτά ότι η Δύση δεν μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις που θα πλήττουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη Ρωσία χωρίς να κινδυνεύει η χρηματοπιστωτική και οικονομική σταθερότητα στις δυτικές χώρες.
Σύμφωνα με τον Ζόλταν Πόζαρ, παγκόσμιο επικεφαλής αναλυτή επιτοκίων της Credit Suisse, ο κόσμος οδηγείται σε μία νέα τάξη πραγμάτων και μία κρίση που όμοιά της έχει να σημειωθεί από την εποχή που ο Αμερικανός πρόεδρος Νίξον αποσύνδεσε το δολάριο από τον χρυσό το 1971.
Η ζήτηση για τρόφιμα είναι αυξημένη την ώρα που ο πληθωρισμός στις πρώτες ύλες βρίσκεται σε υψηλά δεκαετιών και οι απόψεις των περισσότερων ειδικών συγκλίνουν στο ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά για μήνες. Κι όμως, αυτό που περιγράφουμε δεν είναι η κατάσταση σήμερα αλλά πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αυτό που παρατηρείται σήμερα κυρίως στις ΗΠΑ, μία τάση που μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, είναι ότι η ζήτηση για τρόφιμα συνεχίζει να αυξάνεται. Γιατί τα νοικοκυριά αγοράζουν περισσότερες προμήθειες επειδή φοβούνται ότι είτε οι τιμές θα αυξηθούν είτε θα υπάρξουν ελλείψεις στα τρόφιμα. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί τότε η έκρηξη του πληθωρισμού θα είναι μαθηματικά βέβαιη από τη στιγμή που το φαινόμενο λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Όσο οι καταναλωτές φοβούνται ότι οι τιμές θα αυξηθούν, τόσο προσπαθούν να αγοράσουν όσα περισσότερα μπορούν σήμερα, ωθώντας έτσι τις τιμές υψηλότερα.
Την ίδια ώρα, διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν ότι η κρίση στα τρόφιμα θα είναι πολύ βαθύτερη από την ενεργειακή κρίση που ήδη βιώνει ο πλανήτης και οφείλεται σε έναν συνδυασμό ακρίβειας και ελλείψεων. Μεγάλες ποσότητες σιταριού, καλαμποκιού και κριθαριού είναι εγκλωβισμένες στη Ρωσία και την Ουκρανία εξαιτίας του πολέμου, ενώ ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες λιπασμάτων βρίσκονται σε Ρωσία και Λευκορωσία. Όπως αναφέρουν οι New York Times, από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και μετά οι τιμές του σιταριού έχουν αυξηθεί 21%, του κριθαριού 33% και ορισμένων λιπασμάτων έως 40%.
Η κρίση έρχεται να προστεθεί στα υφιστάμενα προβλήματα (διαταράξεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες, αυξημένο ενεργειακό κόστος και ακραία καιρικά φαινόμενα όπως ξηρασία, πλημμύρες και πυρκαγιές) και τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούν για μεγάλη επιδείνωση της πείνας στον πλανήτη. Μάλιστα, ο επικεφαλής του Παγκοσμίου Προγράμματος Τροφίμων, εκτιμά ότι η κρίση που ελλοχεύει είναι πρωτοφανής, τουλάχιστον για την περίοδο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δεν είναι μόνο η Ουκρανία και η Ρωσία. Η Κίνα αντιμετωπίζει τη χειρότερη συγκομιδή σιτηρών εδώ και δεκαετίες εξαιτίας των σφοδρών πλημμυρών και θα χρειαστεί να βρει άλλες πηγές προμηθειών, μόνο που οι πηγές παγκοσμίως στερεύουν, ενώ η Ινδία που εξάγει μικρές ποσότητες σιτηρών δέχεται τριπλάσιες παραγγελίες σε σύγκριση με άλλες χρονιές.
Για όλους αυτούς τους λόγους ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας προειδοποιεί ότι τα προβλήματα με τις τιμές των τροφίμων είναι ήδη υπαρκτά, μία επισιτιστική κρίση βρίσκεται προ των πυλών και δεκάδες εκατομμύρια συνανθρώπων μας απειλούνται με πείνα…
