Για την αναγκαία αλλά και πολυπόθητη ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας δε χρειάζονται μόνο οι επενδύσεις και η πολιτική βούληση, αλλά και τα κατάλληλα χέρια στις κατάλληλες θέσεις.
Τα «δικά μας παιδιά» σε θέσεις κλειδιά, τόσο στην πολιτική όσο και στην οικονομία, ήταν η μόνιμη πληγή της ελληνικής πολιτικής σκηνής, της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα. Ο «μπάρμπας στην Κορώνη» έχει καταστρέψει αυτήν τη χώρα αρκετές φορές στο παρελθόν και είναι καιρός να φύγουμε από αυτήν τη λογική. Ότι πρέπει τις δουλειές να τις κάνουν οι «γνώστες» και όχι οι «γνωστοί» είναι κάτι που, έστω και αργά, το έχουμε καταλάβει όλοι, εκτός από τους λίγους θιασώτες του παλιού, που προφανώς έχουν συμφέροντα που συγκρούονται με την αξιοκρατία.
Ο λόγος που κάνω αυτήν την εισαγωγή είναι γιατί έχουν εμφανιστεί δύο στατιστικές οι οποίες είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές και που χρειάζονται άμεσες επεμβάσεις από την πολιτεία και τον επιχειρηματικό κόσμο.
Οι ανησυχητικές στατιστικές, που φέρουν την εγκυρότητα της ΕΛΣΤΑΤ,
- είναι η αλματώδης αύξηση των ΚΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, 115,6%
- τα τρέχοντα ποσοστά της ΑΝΕΡΓΙΑΣ στο 12% με μικρές αυξητικές τάσεις.
Με απλά λόγια οι ΚΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ είναι οι θέσεις που ζητούνται από την αγορά αλλά δεν καλύπτονται, και η ΑΝΕΡΓΙΑ είναι οι πρώην εργαζόμενοι που σήμερα δεν εργάζονται.
Αντικρουόμενα ακούγονται αυτά τα δύο, αλλά δεν είναι όταν φύγουμε από τη γενικότητα και μπούμε στην εξειδίκευση της κάθε αγοράς.
Όταν υπάρχει το ένα από τα δύο, τότε η εξήγηση είναι σχετικά απλοϊκή και οι λύσεις συγκεκριμένες. Όταν δεν υπάρχει καμία από τις δύο συνθήκες, τότε είμαστε σε μία τέλεια σχέση εργασίας και κοινωνίας, όπου όλοι εργάζονται και δεν υπάρχει ούτε έλλειψη εργαζομένων, ούτε άνεργοι.
Όταν όμως υπάρχουν και οι δύο συνθήκες, σημαίνει απλά ότι υπάρχουν πρώην εργαζόμενοι που δεν καλύπτουν τις σημερινές ανάγκες εργασίας, και ότι υπάρχει ανάγκη κάλυψης θέσεων από ειδικότητες και ικανότητες που δεν υπάρχουν διαθέσιμες στην κοινωνία.
Όταν όμως υπάρχουν και οι δύο συνθήκες, επίσης σημαίνει ότι τα συστήματα παιδείας και η εργασιακή αγορά έχουν διαφορετικές κατευθύνσεις και μάλλον απομακρύνονται όλο και περισσότερο.
Με απλά λόγια λοιπόν αυτή η κατάσταση δημιουργήθηκε από δύο παραμέτρους.
- Η Οικονομία αναπτύχθηκε προς διαφορετική κατεύθυνση από τις τοπικές ικανότητες και ιδιότητες, είτε ποσοτικά είτε ποιοτικά.
- Η παιδεία και η εκπαίδευση των νέων είχε και έχει διαφορετικό προσανατολισμό από τις ανάγκες της αγοράς έτσι όπως εξελίσσεται.
Ένα παράδειγμα που τυχαίνει να έχω και προσωπική γνώση είναι η βιομηχανία του τουρισμού. Η εκπαίδευση των νέων για τα τουριστικά επαγγέλματα είναι, ποσοστιαία τουλάχιστον, πολύ μικρότερη από τις ανάγκες που δημιουργούνται από την αύξηση του τουρισμού. Με αποτέλεσμα όλες σχεδόν οι τουριστικές μονάδες να έχουν έλλειψη εργατικού δυναμικού για να αντιμετωπίσουν την αυξημένη ζήτηση σε αυτόν τον τομέα.
Η διαπίστωση ακούγεται σχετικά απλή, αλλά οι λύσεις είναι σύνθετες και με μακροχρόνια αποτελέσματα. Ως μηχανικός θα σας διαβεβαιώσω ότι για να βρούμε τις λύσεις ενός προβλήματος, πρέπει να το αναλύσουμε σωστά, έτσι ώστε οι λύσεις να αποτρέπουν την επανάληψη των γενεσιουργών αιτιών.
Επιπλέον, αιτίες που δημιούργησαν και ενέτειναν αυτήν την προβληματική κατάσταση στην αγορά εργασίας είναι
- Το brain drain που δημιουργήθηκε λόγω της έντονης εργασιακής κρίσης του 2010, όπου πολλοί νέοι αποχώρησαν στο εξωτερικό αναζητώντας καλύτερη τύχη. Ίσως, εδώ θα πρέπει να δοθούν ιδιαίτερα κίνητρα για την επιστροφή αυτού του δυναμικού στη χώρα.
- Η αναντιστοιχία των εισαγομένων στην ανώτερη εκπαίδευση με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς. Όλοι θέλουν να γίνουν γιατροί, δικηγόροι ή μηχανικοί, ενώ η αγορά μπορεί να θέλει π.χ. γεωπόνους ή τουριστικά επαγγέλματα. Σε αυτό έχει τεράστια ευθύνη η έλλειψη του επαγγελματικού προσανατολισμού που θα έπρεπε να υπάρχει στα επίπεδα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, έτσι ώστε οι νέοι να βλέπουν τις ευκαιρίες που ξετυλίγονται στο μέλλον σε όλους τους κλάδους της κοινωνίας.
- Η παλαιωμένη αντίληψη πολλών επιχειρηματιών, που συνδέουν την κερδοφορία τους με τις χαμηλές αμοιβές των εργαζομένων και που αδυνατούν να δουν ότι ο κυρίαρχος παράγοντας επιτυχίας τους είναι το ευχαριστημένο και δικαίως αμειβόμενο εργατικό τους δυναμικό. Οι εργασιακές σχέσεις και συνθήκες είναι επίσης αιτίες που αποτρέπουν τους νέους από την ένταξή τους στο δυναμικό ελληνικών επιχειρήσεων.
- Η έλλειψη επανεκπαίδευσης των ήδη εργαζομένων είναι ακόμα μια αιτία που δε βοηθάει στον εκσυγχρονισμό των ικανοτήτων στις νέες προκλήσεις.
Η ανάπτυξη της οικονομίας είναι προφανώς κάτι που όλοι επικροτούμε σκεπτόμενοι ότι όλοι θα επωφεληθούμε από αυτήν, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο. Αλλά η ανάπτυξη αυτή χρειάζεται εκτός από τα αναγκαία κεφάλαια,
και εκσυγχρονισμό των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων των ανθρώπων ώστε να την υπηρετήσουν σωστά και να μην είναι αυτή η ανάπτυξη ένα ευκαιριακό πυροτέχνημα, αλλά μακροχρόνια, βιώσιμη και αποτελεσματική.
Θεωρώ ότι τα συστήματα εκπαίδευσης και η παιδεία μιας κοινωνίας είναι ο πιο σημαντικός πυλώνας ανάπτυξης της οικονομίας και βελτίωσης του επιπέδου ζωής των ανθρώπων.
Η αποσύνδεση της παιδείας από την αγορά εργασίας και την επιχειρηματικότητα έχει τα αποτελέσματα που βιώνουμε τώρα.
Το πολιτικό μας σύστημα, ως προς την παιδεία και τον ρόλο της, είναι απολύτως διχασμένο. Για εναρμόνιση με την αγορά εργασίας και πιο αποτελεσματικά και αυστηρά συστήματα εκπαίδευσης μιλάνε οι μεν και για απεξάρτηση από τον καπιταλισμό και διακίνηση ελεύθερων ιδεών μιλάνε οι δε.
Ο καθένας με τον πόνο του, θα πω εγώ. Κρίνετε εσείς τη σωστή κατεύθυνση.
*Ο Κώστας Αγγελάκης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων.
