Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως η παγκόσμια οικονομία οδεύει προς επιβράδυνση ενώ αρκετές ανεπτυγμένες οικονομίες θα βρεθούν σε ύφεση. Οι κεντρικές τράπεζες φαίνεται να μην έχουν πλέον άλλο όπλο στην φαρέτρα τους, πλην της ποσοτικής χαλάρωσης, η οποία κατά γενική ομολογία δεν κατάφερε και πολλά πράγματα όσον αφορά την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας.
Η μοναδική χώρα η οποία μέχρι στιγμής κατάφερε να βελτιώσει κατά πολύ την ανεργία αλλά και την διαρκή ανάπτυξή της, και γενικότερα την οικονομία της, είναι οι ΗΠΑ.
Ενδιαφέρον έχει να εξετάσουμε τον δείκτη financial stress ο οποίος περιλαμβάνει επτά σειρές επιτοκίων, έξι αποδόσεις ομολόγων και πέντε άλλους δείκτες, σε σχέση με κάποιους άλλους οικονομικούς δείκτες ώστε να διαπιστώσουμε την συσχέτιση ή όχι μεταξύ τους.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχέση του δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης σε σχέση με την ανεργία (βλέπε παρακάτω γράφημα) που -από το 1995 κι έπειτα- άλλοτε βρισκόταν σε θετική συσχέτιση με αυτήν κι άλλοτε σε αρνητική.
Όπως εύκολα μπορούμε να διαπιστώσουμε, από τα μέσα της δεκαετίας του '90 έως και το 2000 η σχέση μεταξύ των δύο δεικτών βρισκόταν σε αρνητική συσχέτιση μεταξύ τους, ενώ από τις αρχές του 2000 έως και την κρίση του 2008-2009 η σχέση αυτή ήταν θετική.
Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται από την μία η συνέχιση της μείωσης της ανεργίας και από την άλλη ενίσχυση του δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης, με την τάση του να παραμένει ανοδική. Το εάν ο δείκτης χρηματοοικονομικής πίεσης θα βρεθεί πάνω από τον μέσο όρο ή θα διατηρηθεί κάτω από αυτόν μένει να αποδειχθεί στους επόμενους μήνες.
Πηγή γραφήματος: Fred graph
Σε αρνητική συσχέτιση φαίνεται να βρίσκεται ο συγκεκριμένος δείκτης και σε σχέση με την βιομηχανική παραγωγή (βλ. γράφημα παρακάτω). Κατά τα μέσα της δεκαετίας του 2000 η βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ αυξανόταν ενώ ο δείκτης χρηματοοικονομικής πίεσης βρισκόταν κάτω του μέσου όρου, ενώ κατά την διετία 2008-2009 βρέθηκε στο υψηλότερο επίπεδο, με την βιομηχανική παραγωγή να βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών. Έκτοτε η συσχέτιση μεταξύ τους είναι αρνητική. Το τελευταίο διάστημα η βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ δείχνει σημάδια κάμψης ενώ ο δείκτης χρηματοοικονομικής πίεσης κινείται προς τον μέσο όρο.
Πηγή γραφήματος: Fred graph
Σε αρνητική συσχέτιση βρίσκεται ο δείκτης χρηματοοικονομικής πίεσης από τις αρχές του 2005 σε σχέση με τις εξαγωγές όπως διακρίνουμε και στο παρακάτω γράφημα. Οι εξαγωγές των ΗΠΑ βρέθηκαν στο χαμηλότερο επίπεδο κατά το διάστημα της ύφεσης, με τον δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης να σημειώνει την υψηλότερη τιμή του το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Όπως εύκολα μπορούμε να διαπιστώσουμε ο δείκτης χρηματοοικονομικής πίεσης προπορεύεται του δείκτη των εξαγωγών, με αποτέλεσμα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα να αναμένουμε μία περαιτέρω πτώση των αμερικανικών εξαγωγών εάν συνεχίσει να κινείται ανοδικά ο εν λόγω δείκτης.
Πηγή γραφήματος: Fred graph
Ενδιαφέρον έχει να δούμε την συσχέτιση του δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης με τα αμερικανικά επιτόκια και, πιο συγκεκριμένα, με το fed funds rate. Όπως διαπιστώνουμε στο παρακάτω γράφημα, υπάρχει αρνητική συσχέτιση μεταξύ των δύο αυτών δεικτών, εξαιρώντας την περίοδο από το 2010 έως και σήμερα όπου τα αμερικανικά επιτόκια βρίσκονται ουσιαστικά σε μηδενικό επίπεδο. Σε περίπτωση που υπάρξει συνέχιση της αύξησης του δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης, τότε κατά πάσα πιθανότητα να έχουμε και αύξηση επιτοκίων από την FED, ενώ σε αντίθετη περίπτωση η σταδιακή πτώση του δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης θα διατηρήσει στα τρέχοντα επίπεδα τα αμερικανικά επιτόκια (όπως προεξοφλεί ήδη η αγορά) ή θα οδηγήσει σε μείωση αυτών (κάτι το οποίο ήδη συζητείται).
Πηγή γραφήματος: Fred graph
Ενδιαφέρον έχει να εξετάσουμε και την σχέση μεταξύ του δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης σε σχέση με τον δείκτη του δολαρίου αλλά και της τιμής του χρυσού.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό από το παρακάτω γράφημα, η συσχέτιση μεταξύ των δεικτών δολαρίου και χρηματοοικονομικής πίεσης είναι θετική, καθώς η μείωση του ενός οδηγεί σε μείωση του άλλου και το αντίστροφο. Η διατήρηση του δολαρίου σε χαμηλά επίπεδα πιθανόν να οδηγήσει σε μείωση ή και διατήρηση τον δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης, κάτι το οποίο θα επιδράσει αντίστοιχα και στους παραπάνω οικονομικούς δείκτες που εξετάσαμε.
Πηγή γραφήματος: Fred graph
Προφανώς και η τιμή του χρυσού δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τον δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης, αφού ουσιαστικά κατά μέσο όρο υπάρχει ουδέτερη συσχέτιση μεταξύ αυτών, η οποία κατά διαστήματα γίνεται άλλοτε θετική κι άλλοτε αρνητική, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από το παρακάτω γράφημα.
Πηγή γραφήματος: Fred graph
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό από τα παραπάνω, η πορεία του δείκτη χρηματοοικονομικής πίεσης επηρεάζει ορισμένους από τους βασικότερους οικονομικούς δείκτες των ΗΠΑ.
Σε μία ενδεχόμενη ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας η οικονομία των ΗΠΑ φαίνεται καλύτερα «οχυρωμένη» μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών και, όπως είναι εύλογο, θα είναι κι αυτή η οποία θα έχει και τα μεγαλύτερα οφέλη έναντι των άλλων οικονομιών, αποδεικνύοντας για ακόμη μία φορά πως ο… «θείος Σαμ» είναι πολύ σκληρός για να πεθάνει.
