Ελάχιστη θα είναι η ανακούφιση από την κρίση ακρίβειας στην Τουρκία αυτό το καλοκαίρι με τους οικονομολόγους να περιμένουν αύξηση 8,5% στις τιμές καταναλωτή τον Αύγουστο. Θα είναι μεγάλη πρόκληση για την Άγκυρα καθώς επιχειρεί μια επίπονη επιστροφή σε πιο ορθόδοξη οικονομική πολιτική.
Οι επίμονες πληθωριστικές πιέσεις λόγω της εξασθένισης της λίρας και των φορολογικών αυξήσεων εκδηλώνονται καθώς ο νέος υπουργός Οικονομικών του προέδρου Erdogan και η νέα επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας ενορχηστρώνουν μια στροφή 180 μοιρών με αυξήσεις επιτοκίων που θα επιβραδύνουν την οικονομική δραστηριότητα.
Η νομισματική σύσφιξη μετά από χρόνια επιθετικών μειώσεων στα επιτόκια στοχεύει στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού γύρω στα μέσα του 2024. Μέχρι τότε όμως η μεταβολή της οικονομικής πολιτικής πλήττει την ισοτιμία της λίρας, τεστάροντας την ήδη εξαντλημένη υπομονή των καταναλωτών.
Τον Ιούλιο, το μίνι κραχ της λίρας και οι αυξήσεις φόρων οδήγησαν σε άνοδο σχεδόν 10% του πληθωρισμού. Αυτόν τον μήνα οι οικονομολόγοι αναμένουν αύξηση στις τιμές τροφίμων μετά από τη νέα φορολογική επιβάρυνση στα καύσιμα της 16ης Ιουλίου. Η κυβέρνηση στοχεύει σε έσοδα που θα χρηματοδοτήσουν τις αυξημένες κατά 1,12 τρις δαπάνες του προϋπολογισμού μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου και τις εκλογές του Μαΐου.
Ο φόρος στα καύσιμα οδήγησε σε αύξηση 45% της τιμής της βενζίνης στις 36 λίρες το λίτρο. Η ταρίφα στα ταξί αυξήθηκε 51%.
Η προηγούμενη προσπάθεια του Erdogan μειώσει τα επιτόκια οδήγησε τον πληθωρισμό σε υψηλό 25ετίας, πάνω από το 85% πέρυσι και τη λίρα σε τσουλήθρα.
Μετά την επανεκλογή του τον Μάιο, με την οικονομία σε αστάθεια και με τα συναλλαγματικά αποθέματα να έχουν εξαντληθεί, ο Erdogan διόρισε νέο οικονομικό επιτελείο για να αλλάξει την οικονομική πολιτική.
Η Hafize Gaye Erkan, η νέα διοικητής της κεντρικής τράπεζας, έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες ενώ με λιγότερες παρεμβάσεις στην αγορά ισοτιμιών η λίρα έχει χάσει το 26% της αξίας της.
Παρά την αντίθεση του Τούρκου προέδρου στο παρελθόν, η Erkan έχει δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει την πολιτική σύσφιξης σταδιακά. Όμως, λόγω της διολίσθησης της λίρας, η κεντρική τράπεζα εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει ανοδικός μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2024, όταν προβλέπεται να κορυφωθεί στο 60%, επιδεινώνοντας την κρίση ακρίβειας που πλήττει τους Τούρκους.
Στους κύκλους των αναλυτών δεν λείπουν οι αμφιβολίες για το πόσο υψηλά θα αφήσει τα επιτόκια να ανεβούν και τον ρυθμό ανάπτυξης να φρενάρει, ιδιαίτερα ενόψει δημοτικών εκλογών τον Μάρτιο. Όμως, ο υπουργός Οικονομικών Mehmet Simsek διαμηνύει οτι έχει την πλήρη στήριξη του Τούρκου προέδρου.
Ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Moody’s έχει πει ότι θα αναβαθμίσει τα rating της Τουρκίας αν η μετστροφή της οικονομικής πολιτικής αποδειχτεί διατηρήσιμη.
Από τότε που ανέλαβε καθήκοντα το νέο οικονομικό επιτελείο πριν από δύο μήνες, η στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας (ΤUIK) έχει δημοσιοποιήσει στοιχεία με υψηλότερης ποιότητας μετρήσεις πληθωρισμού.
Η αύξηση 9,5% του πληθωρισμού τον Ιούλιο αντικατοπτρίζει πλήρως την επίπτωση του φόρου στα καύσιμα. Από το 2018 η στατιστική υπηρεσία είχε δεχτεί κριτική από την αντιπολίτευση αλλά και από οικονομολόγους ότι δεν μετρούσε τις πραγματικές τιμές στην οικονομία με ακρίβεια.
Μετά από χρόνια αποκλίσεων με τις προσδοκίες της αγοράς, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας ήλθε πιο κοντά στις εκτιμήσεις της τον Ιούλιο, αυξάνοντας την πρόβλεψη της για τον πληθωρισμό στο τέλος του 2023 στο 58% από 22,3% πριν. Θα αντέξει η υπομονή των Τούρκων;
