Κατά πλειοψηφία με 175 ψήφους «υπέρ» έναντι 77 ψήφων «κατά» και δύο «παρών» ψηφίσθηκε τόσο επί της Αρχής, όσο και κατά άρθρο, το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και την τεκνοθεσία, που διεξήχθη το βράδυ της Πέμπτης στη Βουλή με τη διαδικασία της ονομαστικής ψηφοφορίας. Απείχαν από την ψηφοφορία 46 βουλευτές και υπήρξαν δύο «παρών».
Αρχικώς είχε ανακοινωθεί ότι το αποτέλεσμα ήταν «176» ναι και 76 «όχι», καθώς δεν είχε προσμετρηθεί σωστά η ψήφος του βουλευτή της ΝΔ Γ. Καρασμάνη, η οποία είχε κατατεθεί εγγράφως και όχι με τη χρήση του ηλεκτρονικού συστήματος.
Η Eλλάδα είναι από την Πέμπτη η 37η χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την ισότητα στο γάμο, με την τροποποίηση του άρθρου 1350 του Αστικού Κώδικα και την εισαγωγή του κανόνα ότι ο γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου.
Ο πρωθυπουργός μετά το πέρας της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας εξέφρασε σε ανάρτησή του την περηφάνια του για την ψήφιση του νομοσχεδίου
«Σήμερα η Ελλάδα γίνεται η 16η χώρα της ΕΕ που νομοθετεί την ισότητα στον γάμο. Είμαστε περήφανοι γιατί το Ν/Σ που ψηφίσαμε αποτελεί ορόσημο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αντικατοπτρίζει τη σημερινή Ελλάδα: μια προοδευτική, δημοκρατική χώρα, προσηλωμένη στις ευρωπαϊκές αξίες» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σήμερα η Ελλάδα γίνεται η 16η χώρα της ΕΕ που νομοθετεί την ισότητα στον γάμο. Είμαστε περήφανοι γιατί το Ν/Σ που ψηφίσαμε αποτελεί ορόσημο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αντικατοπτρίζει τη σημερινή Ελλάδα: μια προοδευτική, δημοκρατική χώρα, προσηλωμένη στις ευρωπαϊκές αξίες.
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) February 15, 2024
Οι βουλευτές που καταψήφισαν το νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο και οι απόντες
Σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία της καταμέτρησης, από τη Νέα Δημοκρατία, 20 βουλευτές δήλωσαν «όχι» στο νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο.
Πρόκειται για τους κ.κ. Χαράλαμπο Αθανασίου, Φωτεινή Αραμπατζή, Βασίλη Γιόγακα, Στέφανο Γκίκα, Κώστα Γκιουλέκα, Αθανάσιο Δαβάκη, Αναστάσιο Δημοσχάκη, Κωνσταντίνο Καραγκούνη, Άννα Καραμανλή, Θεόδωρο Καράογλου, Ανδρέα Κατσανιώτη, Δημήτριο Κυριαζίδη, Θεόφιλο Λεονταρίδη, Φώντα Μπαραλιάκο, Ιωάννη Πασχαλίδη, Μάριο Σαλμά, Αντώνη Σαμαρά, Ευριπίδη Στυλιανίδη, Μάξιμο Χαρακόπουλο, Μίλτο Χρυσομάλλη.
31 βουλευτές της συμπολίτευσης δεν πήραν μέρος στην ψηφοφορία.
Πρόκειται για τους κ.κ. Διονύση Ακτύπη, Γιάννη Ανδριανό, Λάκη Βασιλειάδη, Κώστα Βλάσση, Γιώργο Βλάχο, Μάκη Βορίδη, Γιώργο Γεωργαντά, Γιάννη Γιάτσιο, Ανδρέα Ζαμπίλη, Θανάση Καββαδά, Γιάννη Καλιάνο, Δημ. Καλογερόπουλο, Μάρκο Καφούρο, Στ. Κελέτση, Μαρία Κεφάλα, Μάνο Κόνσολα, Γιώργο Κοτρωνιά, Δημήτρη Κούβελα, Σπύρο Κουλκουδίνα, Γιάννη Λαμπρόπουλο, Περικλή Μαντά, Νότη Μηταράκη, Κατερίνα Μονογυιού, Γιάννη Μπούγα, Χρήστο Μπουκώρο, Γιάννη Οικονόμου, Γιώργο Παπασωτηρίου, Στέλιο Πέτσα, Θάνο Πλεύρη, Χριστόδουλο Στεφανάδη, Άγγελο Συρίγο.
Από τους υπουργούς απουσίαζαν οι κ.κ. Μάκης Βορίδης, Ιωάννης Μπούγας, Μαρία Κεφάλα και Στ. Κελέτσης.
Από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, απουσίαζαν οι κ.κ. Παύλος Πολάκης και Όθων Ηλιόπουλος. Η κ. Νίνα Κασιμάτη δήλωσε «παρών».
Από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ απουσίαζαν: Ευ. Λιακούλη, Εμ. Χνάρης, Αικ. Καζάνη, Αν. Πουλάς, Στ. Μιχαηλίδης, Παν. Παρασκευαϊδης, Χρ. Στάρακα, Οδ. Κωνσταντινόπουλος, Μπ. Μπαράν, Απ. Πάνας, Αν. Νικολαΐδης.
Από τη Νέα Αριστερά, απουσίαζαν: οι κ.κ. Οζγκιούρ Φερχάτ και Χουσεϊν Ζεϊμπέκ.
Από τους ανεξάρτητους βουλευτές Χ. Κατσιβαρδάς, Κ. Φλώρος, Αρετή Παπαϊωάννου δήλωσαν «όχι» και «παρών» ο Μιχάλης Χουρδάκης.
Συνολικά πήραν μέρος στην ψηφοφορία 254 βουλευτές οι οποίοι κατά άρθρο ψήφισαν τα εξής:
Το άρθρο 1 (σκοπός του νομοσχεδίου) ψηφίστηκε με 176 «ναι», 77 «όχι» και 1 «παρών»
Το άρθρο 2 (αντικείμενο) ψηφίστηκε με 176 «ναι», 77 «όχι» και 1 «παρών»
Το άρθρο 3 (Σύναψη γάμου από πρόσωπα του ίδιου φύλου - Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 1350 Αστικού Κώδικα) ψηφίστηκε με 176 «ναι», 77 «όχι» και 1 παρών
Το άρθρο 4 ( Απάλειψη διάκρισης λόγω φύλου κατά τον νομοθετικό ορισμό του επωνύμου των τέκνων σε περίπτωση μη επιλογής εκ μέρους των γονέων - Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 1505 Αστικού Κώδικα) ψηφίστηκε με 198 «ναι», 55 «όχι» και 1 «παρών»
Το άρθρο 5 (Καθορισμός υπόχρεων προς δήλωση των γεννήσεων - Αντικατάσταση άρθρου 21 ν. 344/1976) ψηφίστηκε με 198 «ναι», 55 «όχι» και 1 «παρών»
Το άρθρο 6 (Επέκταση παροχών και προνομίων σε ομόφυλους συζύγους και γονείς - Προσθήκη άρθρου 228 Α, παρ. 4 στο άρθρο 220 και παρ. 3 στο άρθρο 226 Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, παρ. 3Α στο άρθρο 151 ν. 5078/2023) ψηφίστηκε με 177 «ναι», 77 «όχι» και κανένα «παρών»
Το άρθρο 7 (Προστασία από την απόλυση των ομόφυλων γονέων - Προσθήκη παρ. 4 στο άρθρο 281 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου) ψηφίστηκε με 177 «ναι», 56 «όχι» και 21 «παρών»
Το άρθρο 8 ( Εφαρμογή άλλων διατάξεων περί αξιώσεων, παροχών και προνομίων των συζύγων και γονέων) ψηφίστηκε με 198 «ναι», 55 «όχι» και κανένα «παρών»
Το άρθρο 9 ( Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, της εκπαίδευσης και της πρόσβασης στη διάθεση και παροχή αγαθών και υπηρεσιών - Τροποποίηση άρθρου 1 και παρ. 2 και 4 άρθρου 3 ν. 4443/2016) ψηφίστηκε με 199 «ναι», 55 «όχι» και κανένα «παρών»
Το άρθρο 10 ( Ρυθμίσεις περιπτώσεων προϋφιστάμενου γάμου προσώπων ίδιου φύλου που τελέστηκε στο εξωτερικό ) ψηφίστηκε με 175 «ναι», 78 «όχι» και 1 «παρών»
Το άρθρο 11 ( Γονεϊκή σχέση που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό) ψηφίστηκε με 172 «ναι», 81 «όχι» και 1 «παρών»
Το άρθρο 12 (Εξουσιοδοτικές διατάξεις ) ψηφίστηκε με 176 «ναι», 76 «όχι» και 2 «παρών»
Το άρθρο 13 (Αναδρομική ισχύς γάμου σε περίπτωση προηγούμενης σύναψης συμφώνου συμβίωσης) ψηφίστηκε 176 «ναι», 77 «όχι» και 1 «παρών»
Το άρθρο 14 (Καταργούμενες διατάξεις - Κατάργηση παρ. 3 άρθρου 3 ν. 4491/2017) ψηφίστηκε με 177 «ναι», 76 «όχι» και 1 «παρών»
Η ομιλία του πρωθυπουργού
Νωρίτερα ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «πολίτες διαφορετικών ταχυτήτων δεν ταιριάζουν στη Δημοκρατία μας» και αναφέρθηκε στα δικαιώματα των παιδιών και στο γεγονός πως αποδίδεται δικαιοσύνη σε μια μερίδα συμπολιτών μας.
«Ζυγίζεται η δύναμη της δημοκρατίας μας να ενσωματώνει ισότιμα τον κάθε πολίτη» ανέφερε χαρακτηριστικά από το βήμα της Βουλής το πρωί ο πρωθυπουργός και σημείωσε ότι η μεταρρύθμιση που φέρνει η κυβέρνηση κάνει τη ζωή ανθρώπων καλύτερη χωρίς να στερεί τίποτα από τους πολλούς. Επίσης, τόνισε ότι ο θρησκευτικός γάμος αποτελεί αποκλειστική υπόθεση της Εκκλησίας της θέσεις της οποίας η κυβέρνηση σέβεται.
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός είπε ότι οι μελέτες των επιστημόνων απαντούν σε κάθε καλοπροαίρετη ένσταση γύρω από τα παιδιά. «Σήμερα έχουμε αναμφισβήτητα εμπειρικά δεδομένα τα οποία υπερβαίνουν τις υποκειμενικές μας πεποιθήσεις. Ευτυχισμένα παιδιά μπορούν να μεγαλώνουν και με γονείς του ίδιου φύλου», συμπλήρωσε σημειώνοντας πως αυτό κάνει τη διαφορά σε ένα σπίτι είναι η αγάπη και η στοργή», είπε.
«Και σήμερα υπάρχουν μονογονεϊκες, διαζευγμένες οικογένειες. Σήμερα το διαζύγιο δυστυχώς είναι μια πραγματικότητα. Η λύση δεν βρίσκεται στην τυφλή άρνηση καταστάσεων και πραγματικότητας. Διαφορετικά το μόνο που θα κάναμε είναι να διαμορφώσουμε πολίτες διαφορετικών ταχυτήτων. Δεν ταιριάζει στη δημοκρατία και τον πολιτισμό μας» ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Η επέκταση της δυνατότητας σύναψης γάμου και σε πρόσωπα του ιδίου φύλου, υλοποιεί τη συνταγματική αρχή της ελευθερίας και τη συνταγματική αρχή της ισότητας, αναφέρει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής στην έκθεσή της επί του νομοσχεδίου «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις».
Η Επιστημονική Υπηρεσία, στην έκθεσή της αναφέρει μεταξύ άλλων ότι:
-«Με το άρθρο 3 του νοµοσχεδίου (Σύναψη γάμου από πρόσωπα του ίδιου φύλου - Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 1350 Αστικού Κώδικα) τροποποιείται το άρθρο 1350 παρ. 1 ΑΚ, και ορίζει ότι ο γάµος συνάπτεται µεταξύ δύο προσώπων διαφορετικού ή ίδιου φύλου.
Με την εν λόγω επέκταση της δυνατότητας σύναψης γάµου και σε πρόσωπα του ίδιου φύλου, το νοµοσχέδιο υλοποιεί τη συνταγµατική αρχή της ελευθερίας (άρθρο 5 παρ. 1 Συντ.) και τη συνταγµατική αρχή της ισότητας (άρθρο 4 Συντ.), σύµφωνα µε την οποία, από συνταγµατική άποψη, το νοµοθετικό αυτό πλαίσιο (της διαφοράς φύλου ως στοιχείου για το υποστατό του γάµου) δεν κείται εκτός των ορίων των άρθρων 4 παρ. 1, για την αρχή της ισότητας, και 5 παρ. 1, για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Κατ' εφαρµογή του άρθρου 21 παρ. 1 του Συντάγµατος, οι νέες ρυθµίσεις οργανώνουν µορφές έννοµης αναγνώρισης και προστασίας και σε άλλες περιπτώσεις σχέσεων που εµπίπτουν στην έννοια της οικογένειας, σύµφωνα και µε τη νοµολογία του ΕΔΔΑ.
Σηµειωτέον ότι το Συµβούλιο της Επικρατείας, επιβεβαιώνοντας τη συµβατότητα της καθιέρωσης του συµφώνου συµβιώσεως ανεξαρτήτως φύλου των µερών µε το άρθρο 21 του Συντάγµατος, δέχεται ότι η εν λόγω συνταγµατική διάταξη έχει προεχόντως κατευθυντήριο χαρακτήρα και ερµηνεύεται σε συνδυασµό µε τις συνταγµατικές αρχές της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, της ισότητας και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής».
-Ως προς το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισηµαίνεται ότι τα θέµατα της προσωπικής κατάστασης, στην οποία υπάγονται οι σχετικοί µε τον γάµο κανόνες, αποτελεί τοµέα που εµπίπτει στην αρµοδιότητα των κρατών µελών. Υπό την έννοια αυτή, το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν επιβάλλει, αλλά επιτρέπει, τη θέσπιση από τα κράτη µέλη ρυθµίσεων για τον γάµο µεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου.
-Με σειρά αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), ορίζεται ότι τα κράτη µέλη υποχρεούνται να αναγνωρίζουν τον γάµο µεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου που έχει συναφθεί εντός άλλου κράτους µέλους, προς τον σκοπό άσκησης των δικαιωµάτων που αντλούν από το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
-Αντιστοίχως, έχει γίνει δεκτό ότι αν το πιστοποιητικό γέννησης ενός παιδιού αναφέρει δύο γονείς του ίδιου φύλου (µε ένα εκ των δύο Ευρωπαίο πολίτη), πρέπει «το σύνολο των κρατών µελών» να αναγνωρίζει τη σχέση γονέα παιδιού, δηλαδή να αναγνωρίζει αµφότερους τους αναφερόµενους ως γονείς, για την άσκηση των ελευθεριών του δικαίου της Ένωσης.
-Ως προς την Ευρωπαϊκή Σύµβαση Δικαιωµάτων του Ανθρώπου, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει δεχθεί ότι τα συµβαλλόµενα κράτη έχουν την υποχρέωση να αναγνωρίζουν και να προστατεύουν µε νοµικό καθεστώς τις οικογενειακές σχέσεις των οµόφυλων ζευγαριών, η επιλογή όµως ως προσήκουσας αναγνώρισης, µεταξύ γάµου και, κατ' ελάχιστο, αστικής ενώσεως, εναπόκειται στο εθνικό δίκαιο.
Ως προς την υιοθεσία, η Επιστημονική Υπηρεσία επισημαίνει ότι η ισχύουσα νοµοθεσία (τόσο ο ΑΚ όσο και ο ν. 4356/2015) δεν ρυθµίζει τη δυνατότητα υιοθεσίας από οµόφυλο ζεύγος. Από τη σιωπή του νοµοθέτη, ο οποίος αν και γνώριζε το ζήτηµα, δεν το ρύθµισε, συνάγεται ότι δεν χωρεί ανάλογη εφαρµογή των σχετικών διατάξεων στο σύµφωνο συµβίωσης όσον αφορά την κοινή υιοθεσία ανήλικου τέκνου.
-Ως προς την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, στην έκθεση επισημαίνεται ότι ενδεχομένως εγείρεται ζήτηµα άνισης µεταχείρισης οµόφυλων έγγαµων προσώπων, ανάλογα µε το αν πρόκειται για ζεύγος γυναικών ή ανδρών ,κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ. 2 Συντ.
-Το άρθρο 11 του Νοµοσχεδίου (Γονεϊκή σχέση που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό) καταλαµβάνει όχι µόνο γονεϊκές σχέσεις που έχουν καταχωρισθεί σε δηµόσια έγγραφα ή δικαστική απόφαση τρίτης χώρας έως την έναρξη ισχύος του παρόντος, αλλά και γονεϊκές σχέσεις που θα δηµιουργηθούν και θα καταχωρισθούν, κατά τα ανωτέρω, στο µέλλον.
Υπό την έννοια αυτή, και ανεξαρτήτως της νοµικής υποχρέωσης αναγνώρισής τους, δυνάµει της ΕΣΔΑ και της νοµολογίας του ΕΔΔΑ, γεννάται προβληµατισµός αν µε την προτεινόµενη ρύθµιση τυγχάνουν, κατ' αποτέλεσµα, δυσµενέστερης µεταχείρισης Έλληνες πολίτες στην ηµεδαπή, η ίδρυση γονεϊκών σχέσεων των οποίων δεν αναγνωρίζεται από το ελληνικό δίκαιο ή έχει κριθεί άκυρη, επειδή λαµβάνει χώρα µε τρόπο που δεν ρυθµίζεται ή δεν επιτρέπεται από το εθνικό δίκαιο, µολονότι αυτοί τελούν υπό όµοιες, κατά τα λοιπά, συνθήκες.
