Με την αναγγελία του Πρωθυπουργού για επικείμενες "διευκολύνσεις" που θα προσφέρει η Πολιτεία στους εμβολιασμένους πολίτες -αναγγελία που δεν ήταν τυχαίο ούτε ότι έγινε από τις Βρυξέλλες, ούτε ότι ακολούθησε κατά ελάχιστες μέρες την απελευθέρωση από τη μάσκα- κλείνει ένας κύκλος.
Ως τώρα, τον πρώτο λόγο για την αντιμετώπιση της πανδημίας είχαν οι δημόσιες Αρχές, έρχεται πια η ώρα των πολιτών -των αποφάσεων και των ευθυνών τους.
Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για «κύκλο της ζωής»: Οσο περισσότερη υπευθυνότητα επιδείξει ο καθένας από εμάς, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες να είναι καλύτερος ο συλλογικός και ατομικός βίος.
Η διαχείριση «από τα πάνω» πέρασε, στην Ελλάδα και διεθνώς, από αρκετές φάσεις. Η πρώτη συνδεόταν με το ξέσπασμα της πανδημίας και την ταχύτητα και στιβαρότητα της κρατικής αντίδρασης -εδώ η χώρα μας, άρα και η κυβέρνηση, πήραν πολύ καλό βαθμό.
Ακολούθησε το άνοιγμα-κλείσιμο του ακορντεόν των περιοριστικών μέτρων, της βαρύτητάς τους, της εξήγησης τους, της ισορροπίας ανάμεσα στην προστασία της δημόσιας υγείας, τον σεβασμό των κελευσμάτων της επιστήμης και της προάσπισης άλλων δημόσιων, όχι μόνο οικονομικών, αγαθών -δύσκολη άσκηση στην οποία οι επιδόσεις ήταν αισθητά πεσμένες.
Στη συνέχεια ήρθε η διαχείριση του δεύτερου, κι αργότερα του τρίτου, κύματος της πανδημίας, η οποία, λόγω επαμφοτερίζουσας στάσης της κυβέρνησης και συνδυασμού κόπωσης κι επιστροφής στις κακές συνήθειες εκ μέρους των πολιτών, πήγε λιγότερο ικανοποιητικά.
Από τις αρχές της φετινής χρονιάς στο επίκεντρο βρίσκεται το εμβολιαστικό πρόγραμμα, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε τα σωστά αντανακλαστικά -όλοι μαζί σε κοινό πρόγραμμα- αλλά άργησε και μπλέχτηκε, η δε Ελλάδα, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, κατέγραψε δυο μεγάλες επιτυχίες: Την πρόταση και υιοθέτηση από την Ένωση του πανευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού και τη σχεδόν άψογη οργάνωση και εκτύλιξη του εγχώριου εμβολιαστικού προγράμματος.
Με τους εμβολιασμούς να προχωρούν και τις μάσκες, κυριολεκτικά, να πέφτουν, έχουμε περάσει στην ύστατη φάση κρατικής κινητοποίησης: στην προσπάθεια της Πολιτείας να πείσει, όπως της ζήτησε πρόσφατα και η Επιτροπή Βιοηθικής, όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες να εμβολιαστούν, το αργότερο ως το φθινόπωρο, για το καλό τους και για το καλό όλων μας.
Η μπάλα - μέρες που είναι - βρίσκεται στο γήπεδο του καθενός μας. Η επιστήμη έκανε, και με το παραπάνω, το χρέος της, δημιουργώντας πολλά και καλά εμβόλια, η αποτελεσματικότητα των οποίων έχει πια αποδειχθεί υπεράνω κάθε αμφιβολίας.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες, όχι πάντα με τις ορθές προτεραιότητες και χωρίς ποτέ να βάλουν τον κοινωνικό μπροστά από τον εμπορικό σκοπό, παράγουν και μοιράζουν ικανές ποσότητες εμβολίων στα κράτη - της Δύσης κυρίως, φανερώνοντας ένα μέγιστο πρόβλημα ανισότητας, που κάποια στιγμή πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Τα νομοθετικά σώματα διαμόρφωσαν το πλαίσιο τόσο της επείγουσας ανάγκης όσο και της προσωρινής υποχώρησης κάποιων ελευθεριών, τα δε δικαστήρια, διεθνώς και στην Ελλάδα, έκριναν τη νομιμότητα και τα όρια αυτών των μέτρων και φρόντισαν να υπενθυμίσουν στους πολίτες το καθήκον κοινωνικής αλληλεγγύης (άρθρο 22 παρ. 4 του ελληνικού Συντάγματος).
Πλέον ο κάθε πολίτης είναι ενώπιος ενωπίω, δηλαδή αντιμέτωπος με τον εαυτό του και με τη συνείδηση του.
Σε αυτή την ύστατη, για όλους, δοκιμασία, ο εαυτός μας μπορεί να αποβεί σύμμαχος ή εχθρός.
Σύμμαχος αν ο καθένας σταθμίσει σωστά τις ωφέλειες από το χτίσιμο, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, του περίφημου εμβολιαστικού τείχους, που δεν είναι κάτι διαφορετικό από τη συνάντηση της ατομικής υπευθυνότητας με το γενικό συμφέρον.
Αυτή η στάθμιση, κι αυτή η στάση, δεν έχει λόγο να περιμένει άλλο νεύμα από την Πολιτεία, ούτε τη θέσπιση υποχρεωτικών ενεργειών ή κινήτρων, που ούτως ή άλλως θα έρθουν. Δεν μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερο κίνητρο από την ίδια τη ζωή - όχι την πριν από την πανδημία ζωή, αλλά τη μετά την υπέρβασή της.
* Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος και πρώην ευρωβουλευτής
