Στα τέλη Φεβρουαρίου, οπότε και αναμένεται η ψήφιση του νομοσχεδίου για την ανώτατη εκπαίδευση και την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, η Ελλάδα θα μπει σχεδόν τελευταία, στο κλαμπ των ευρωπαϊκών χωρών όπου η δημόσια και η ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση, συνυπάρχουν και αλληλοσυμπληρώνονται.
Πουθενά αλλού στον ευρωπαϊκό χώρο και όχι μόνο, δεν υπήρξε τόση φοβία, τόσα μπρος πίσω, τόσες μάχες χαρακωμάτων, πριν φτάσουμε στο σημείο εκκίνησης, μιας αληθινά μεγάλης μεταρρύθμισης στο χώρο της Παιδείας.
Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που παρουσίασε ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, ισορροπούν δυο παράλληλες αναγκαιότητες που συγκλίνουν σε έναν κοινό στόχο: στην ολική και συνολική αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης.
Αναβάθμιση, που θα συμπαρασύρει μετά βεβαιότητας και τις κατώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης, όπως είναι το Λύκειο.
Η συναίνεση της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών στο να μπει τέλος στο ελληνικό παράδοξο και τον εξαιρετισμό, ωθεί την κυβέρνηση να προχωρήσει γρηγορότερα, μακρύτερα και πιο αποφασιστικά, τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία.
Να μη συμβιβαστεί με την ακινησία, την οποία έχει πληρώσει τόσο ακριβά η χώρα. Όπως άλλωστε σημείωσε ο υπουργός Παιδείας κατά την παρουσίαση του νομοσχεδίου, η εντολή της κοινωνίας είναι «να θέσουμε τη χώρα σε κίνηση και να λύσουμε εκκρεμότητες δεκαετιών».
Στο νομοσχέδιο τηρείται απόλυτα η δέσμευση της κυβέρνησης. Η δημιουργία μη κρατικών πανεπιστημίων δεν είναι η πεμπτουσία του. Η πεμπτουσία παραμένει η απελευθέρωση του δημόσιου πανεπιστημίου, μέσα από τον ανταγωνισμό.
Το δημόσιο πανεπιστήμιο ενισχύεται θεσμικά και οικονομικά. Με βάση τις προτάσεις της Συνόδου των Πρυτάνεων που έγιναν δεκτές από την ηγεσία του Υπουργείου, επεκτείνεται η διοικητική του αυτονομία.
Πόροι ύψους 1 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε πρώτη φάση, για τη λειτουργική του βελτίωση και την αναβάθμιση των υποδομών του, αλλά εντός 18μήνου θα πρέπει να έχει καταγραφεί η ακίνητη περιουσία όλων των ΑΕΙ. Η αντιστοιχία πάγιας και έξτρα χρηματοδότησης με βάση την αξιολόγηση γίνεται πλέον 70-30.
Με ευρύτερα κριτήρια και προφανή εθνική στόχευση, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης αναδιαρθρώνεται και μετατρέπεται σε «μητρικό», ενώ προγραμματίζεται ίδρυση νέων σχολών σε Καβάλα και Δράμα. Διευρύνεται η έννοια του συνεργαζόμενου καθηγητή και διευκολύνονται ομότιμοι καθηγητές να παραμένουν στις σχολές για συγκεκριμένο διδακτικό και μεταπτυχιακό έργο.
Ο δρόμος για τη δημιουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων ανοίγει με αυστηρούς οδοδείκτες, όρους και προϋποθέσεις. Οι υποψήφιοι θα αποκτούν πρόσβαση στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά, παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων αποκλειστικά μέσω των Πανελλαδικών Εξετάσεων.
Έτσι, θα διασφαλιστεί το καθεστώς ισονομίας ανάμεσα σε δημόσια και μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, όσον αφορά στην εισαγωγή των Ελλήνων φοιτητών.
Ίσως, αρκετοί βρουν το πλαίσιο που τίθεται για τα μη κρατικά ΑΕΙ, «ασφυκτικότερο» από όσο προδιαθέτει ο χαρακτήρας της κυβέρνησης Μητσοτάκη και του υπουργού, που εισηγείται το νομοσχέδιο.
Αποτελεί όμως το ισχυρότερο και πλέον ακλόνητο επιχείρημα, για να κάμψει ειλικρινείς αγωνίες ή για να αποκαλύψει στην κοινωνία προκάτ διαφωνίες από πολιτικές δυνάμεις που δεν θα θελήσουν να στηρίξουν το νομοσχέδιο.
Δεν είναι ωστόσο καθόλου απίθανο να δούμε να ασκούν κριτική από την... ανάποδη, ακόμη και εκείνοι που πολεμάνε αιώνες τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Μέχρι να αποκαλύψει ο Κυριάκος Πιερρακάκης ποια είναι τα μεγάλα ξένα πανεπιστήμια που είναι έτοιμα να εμφανιστούν στην Ελλάδα για να ιδρύσουν παραρτήματα ή να ξεκινήσουν απελευθερωτικές συνεργασίες με το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο.
