Το rebranding του Αλέξη Τσίπρα ξεκίνησε από την εκδήλωση βράβευσης του με το Βραβείο Ειρήνης «Νίκος Νικηφορίδης» από το Παρατηρητήριο Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ) και συνεχίστηκε με ομιλία του στο Αραβικό Ινστιτούτο Επιχειρηματιών στην Τυνησία. Δεν γνωρίζουμε εάν τα ακροατήρια αυτών των δυο εκδηλώσεων ήταν ιδανικά για το ξετύλιγμα του νέου οικονομικού προγράμματος του Αλέξη Τσίπρα, που έρχεται να αντικαταστήσει το θρυλικό πρόγραμμα Θεσσαλονίκης.
Κοινό σημείο αναφοράς και στα δυο προγράμματα παραμένει η φορολόγηση του πλούτου. Έτσι σαν υπόσχεση, σαν πρόθεση, σαν σύνθημα. Ένα σύνθημα που είχε ανθίσει στις πλατείες των αγανακτισμένων με τη μορφή του «600 δισ. φυλάν’ στην Ελβετία, την κρίση να πληρώσει η πλουτοκρατία».
Ένα παρόμοιο σύνθημα μετατράπηκε σε τροπολογία στη Γαλλία, η οποία βέβαια για να προχωρήσει θα πρέπει να εγκριθεί και από τη Γερουσία. Σύμφωνα με την τροπολογία, γνωστή ως τροπολογία Ζουκμάν, που πρότεινε ομάδα βουλευτών από το κόμμα «Ανυπότακτη Γαλλία», θα επιβληθεί φορολογικός συντελεστής 2% σε όσους έχουν περιουσία πάνω από 1 δισ. ευρώ, με σκοπό να συγκεντρωθούν φορολογικά έσοδα 13 δισ. ευρώ ώστε να κλείσει μέρος του δημοσιονομικού ανοίγματος των 60 δισ. ευρώ. Ως γνωστόν το σχέδιο προϋπολογισμού της κυβέρνησης για το 2025, που ανακοινώθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα, έχει στόχο τη μείωση του τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος με αύξηση φόρων και περικοπές δαπανών συνολικού ύψους 60 δισ. ευρώ.
Τριγμοί έχουν ξεκινήσει στο Ηνωμένο Βασίλειο και μόνο μετά από την εμφάνιση ενός σχεδίου για την φορολόγηση του «μεγάλου πλούτου» που στη χρηματιστηριακή και τραπεζική γλώσσα είναι γνωστός ως «ultra wealth». Οι τριγμοί εμφανίστηκαν κατά βάση στην αγορά πολυτελών ακινήτων, αξίας τουλάχιστον £10 εκατ., με υποχώρηση των τιμών τους κατά 22%. Λογικό, καθώς σε σχετική έρευνα το 63% των πολύ πλουσίων επενδυτών ανέφερε ότι σχεδιάζει την αποχώρηση τους από το Ηνωμένο Βασίλειο μέσα στην επόμενη διετία, με την πώληση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων εκεί. Στην ίδια έκθεση το 67% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι δεν θα είχε μεταφέρει ποτέ τη φορολογική του στη Βρετανία, εάν γνώριζε αυτήν την εξέλιξη.
Σύμφωνα με τη Βρετανίδα υπουργό Οικονομικών Ρέιτσελ Ρήβς, το μέτρο της φορολόγησης θα αποδώσει σε έσοδα £2,6 δισ., δηλαδή $3,45 δισ. μέσα στην επόμενη τριετία. Αντιθέτως, έκθεση του Oxford Economics υπολογίζει ότι η συγκεκριμένη δημοσιονομική παρέμβαση θα οδηγήσει σε μειωμένα φορολογικά έσοδα, της τάξης του £1 δισ. Βέβαια τα £2,6 δισ. που ελπίζει να εισπράξει η Ντάουνινγκ Στριτ είναι σταγόνα στον ωκεανό, μπροστά στα £40 δισ. που στοχεύει να εισπράξει μέσω της επιβολή νέων φόρων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Και είναι λογικό, αφού ήδη μετά το Brexit και τις κυβερνητικές παλινωδίες διαρκείας, ολοένα και περισσότεροι «high-net-worth» επενδυτές αποχωρούν από το Ηνωμένο Βασίλειο για άλλους προορισμούς. Μόνο το 2023 εγκατέλειψαν τη χώρα και τη φορολογική τους έδρα, 4.200 επενδυτές. Και ήδη μέσα στο 2024 έχουν αποχωρήσει σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ του CNBC περισσότεροι από 9.500. Σύμφωνα με το CNBC οι προορισμοί που επιλέγονται είναι στην Ευρώπη, το Μονακό, η Μάλτα, το Γιβραλτάρ, η Ιταλία και η Ελλάδα και το Ντουμπάι από τον υπόλοιπο κόσμο.
Και εάν η φορολόγηση του πλούτου βρίσκεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γαλλία ακόμα στο «θα», η οικονομία της Νορβηγίας έχει ήδη γευθεί τις επιπτώσεις από αντίστοιχες φορολογικές πολιτικές. Όταν η κεντροαριστερή κυβέρνηση του Όσλο είχε αποφασίσει την αύξηση της φορολόγησης του μεγάλου πλούτου στο 1,1% σε ετήσια βάση, υπολόγιζε στην είσπραξη περίπου $145 εκατ.
Ωστόσο, η κυβέρνηση της Νορβηγίας δεν τα είχε υπολογίσει σωστά. Η αύξηση του «φόρου περιουσίας» από το 0,4% στο 1,1%, έφερε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Πολλές δεκάδες πλουσίων Νορβηγών «μετανάστευσαν φορολογικά» σε άλλες χώρες με προτίμηση στην Ελβετία και στη Βόρεια Ιταλία, με τις συνολικές μεταφορές κεφαλαίων που έχουν υπερβεί τα $55 δισ.
Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Αντί για επιπλέον φορολογικά έσοδα της τάξης των $145 εκατ., το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό. Με την άμεση μείωση των εσόδων του Νορβηγικού Δημοσίου να πλησιάσει το $600 εκατ.
Ενδεικτική είναι η επιστολή που απηύθυνε ο Kjell Inge Røkke -o οποίος είναι ο τέταρτος πιο πλούσιος Νορβηγός με περιουσία NOK 19,6 δισ.- στους μετόχους της Αker SA, της Aker BP, της Aker Solutions, της Aker Horizons, της Aker BioMarine και της SalMar Aker. Ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας δωδεκαετίας είχε πληρώσει σε φόρους NOK 1,5 δισ. Και ότι τώρα με τη φορολογική μετακίνησή του στην Ελβετία, το δημόσιο της Νορβηγίας χάνει ετήσια έσοδα της τάξης των NOK 175 εκατ.
Είναι ωραία λόγια οι υποσχέσεις για τη φορολόγηση των πλουσίων. Τις περισσότερες φορές όμως γυρίζουν σαν μπούμερανγκ στους εμπνευστές τους και στα δημόσια έσοδα, που με τη σειρά τους επιβαρύνουν τους υπόλοιπους φορολογούμενους. Δεν γνωρίζουμε βέβαια, εάν το ακροατήριο του εγχώριου Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης και της συνάντησης του Αραβικού Ινστιτούτου Επιχειρηματιών στην Τυνησία, ενθουσιάστηκε από το οικονομικό πρόγραμμα «rebranding» Τσίπρα. Όμως τα παραδείγματα της Νορβηγίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας που προαναφέραμε, θα έπρεπε να τον έχουν κάνει σοφότερο και πιο προσεκτικό, στις ανέξοδες εξαγγελίες του.
