«Αυτός ο ζωγράφος θα προχωρήσει, είναι περίπτωση» θυμάμαι τον αείμνηστο Νίκο Ζία να προμαντεύει την εξέλιξη του νεαρού τότε γκραφιτά. Ο Στέλιος Φαϊτάκης «έφυγε» από τη ζωή νέος και βύθισε όσους τον γνωρίζαμε σε θλίψη. Αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας και το καλοκαίρι χρειάστηκε να νοσηλευτεί. Μετά από επιπλοκές χτυπήθηκε από νεφρική ανεπάρκεια, σφραγίζοντας στο βιογραφικό του την 6η Οκτωβρίου 2023. Ήταν μόλις 47 χρόνων. Επιβεβαίωσε, όμως, τον Καθηγητή.
Το ξεκίνημα του ήταν άκρως εντυπωσιακό με την εικονογραφία για τον Σωκράτη στην 1η Μπιενάλε της Αθήνας το ’07. Από τότε, το έργο του Φαϊτάκη διατρέχει μια συνέπεια, μια σταθερή διέπουσα στο χρόνο που αφορά στο ρόλο και τη στάση του καλλιτέχνη μέσα στην κοινωνία. Οι εκθέσεις που έκανε ήταν μετρημένες, αλλά η παρουσία του σε διεθνείς Μπιενάλε έβγαλε την τέχνη του με μεγάλη επιτυχία στο εξωτερικό. Και με το παράδειγμά του δημιούργησε μια νέα γενιά Ελλήνων ζωγράφων στο ύφος του νεοβυζαντινού μοντερνισμού με αυτοπεποίθηση, κόντρα στο αντιζωγραφικό πνεύμα της σχολής.
Έργο του Στέλιου Φαϊτάκη από την τελευταία του έκθεση στην Allouche Benias Gallery, το καλοκαίρι του 2022. Φωτ.: Γιώργος Μυλωνάς
«Ήμουν απίστευτα τυχερός που κατέληξα στο εργαστήριο της Ρένας Παπασπύρου καθώς και στο εργαστήριο της αγιογραφίας» μου έλεγε πέρυσι με την αφορμή της τελευταίας του έκθεσης. «Και οι δύο πλευρές, που θα μπορούσαν να είναι τελείως αντίθετες, ήταν πολύ ανοιχτές και με βοήθησαν να εξελίξω την εργασία μου. Εκείνη την εποχή δεν είχα συνειδητοποιήσει ακόμα προς τα πού πήγαινα, αλλά αμέσως μετά την αποφοίτησή μου έγινε πολύ ξεκάθαρο».
Στο ερώτημα πώς κρίνει στις μέρες μας τη σπουδή στις ελληνικές σχολές, πίστευε: «Δεν έχω εικόνα καθώς επισκέφθηκα ελάχιστα τη σχολή, αφότου αποφοίτησα. Γνωρίζω ότι έχει «εκμοντερνιστεί» αρκετά και αυτό το λέω εξίσου θετικά και αρνητικά. Δε λέω πως δεν είναι απαραίτητο να γίνονται οι απαραίτητες αλλαγές, για να ακολουθεί η σπουδή το σήμερα… Είναι καλό, όμως, κάποια πράγματα να μένουν σταθερά και να διατηρούνται τα βασικά εργαλεία διαθέσιμα σε όποιον τα χρειάζεται».
Σκέφτηκες να ζήσεις έξω; Τι είναι αυτό που σε κρατά εδώ; Τον ρωτώ και απαντά χωρίς σκέψη. «Ναι, υπήρξε μια εποχή στη ζωή μου που σκέφτηκα και έκανα και την πρώτη κίνηση να βάλω μια βάση, για να μεταφέρω το εργαστήριο στο εξωτερικό. Συνειδητοποίησα κατά τη διαδικασία αυτή ότι δε θέλω να το κάνω. Ο τόπος μου είναι εδώ, θέλω να μείνω στην Ελλάδα και να εργαστώ για αυτόν τον τόπο».
Έργο του Στέλιου Φαϊτάκη από την τελευταία του έκθεση στην Allouche Benias Gallery, το καλοκαίρι του 2022. Φωτ.: Γιώργος Μυλωνάς
Στο έργο του είναι παρούσα η σχέση με την τεχνολογία ως συνθήκη δυστοπική. Εύλογα, λοιπόν, κουβεντιάζαμε για το αν η παραδοσιακή ζωγραφική κινδυνεύει από τα ψηφιακά μέσα και σε ποιο βαθμό ενδέχεται να επηρεάσουν τις κεντρικές επιλογές των μουσείων.
Αντίθετα, από ότι, ίσως, θα περίμενε κανείς, πίστευε πως «αυτό είναι κάτι αναπόφευκτο… ήδη συμβαίνει άλλωστε. Όμως δεν είναι απαραιτήτως κακό. Δεν έχει να κάνει με το είδος της τέχνης, αλλά, ιδανικά τουλάχιστον, με την ποιότητα των έργων. Αν ένας ζωγράφος είναι καλός, τα έργα του θα προβληθούν στον κόσμο, όπως και να ’χει. Το ίδιο νομίζω θα γίνει και στο μέλλον με τους άλλους τρόπους, το κάθε είδος δηλαδή θα έχει την προβολή που οι άνθρωποί του θα φροντίσουν να αξίζει».
Έργο του Στέλιου Φαϊτάκη από την τελευταία του έκθεση στην Allouche Benias Gallery, το καλοκαίρι του 2022. Φωτ.: Γιώργος Μυλωνάς
Εφόσον, λοιπόν, η κεντρική τάση στη διεθνή εικαστική σκηνή προκρίνει τα ψηφιακά μέσα, τι σημαίνει να είσαι ζωγράφος σήμερα;
«Σημαίνει ότι συνεισφέρεις στην εξέλιξη μίας τέχνης αιώνων, η οποία πολλές φορές άκουσε και διάβασε για την ολοκλήρωση, άρα για τον θάνατό της, αλλά υπάρχει ακόμα και παράγει σημαντικές δουλειές. Αντίθετα από αυτό που προφήτευαν από καιρό σε καιρό οι θεωρητικοί, η ζωγραφική, ενώ συμπεριλαμβάνει (και) την τεχνική εξέλιξη με επιστημονικούς, θα λέγαμε, όρους, όταν είναι αληθινή, πηγάζει πάντα από την ψυχή… ﮲και αυτή είναι μία περιοχή η οποία δεν ελέγχεται από τη μαθηματική λογική. Είναι ένας χώρος ο οποίος δεν ερευνάται και δεν αναλύεται﮲ αντίθετα, αναπτύσσεται και εξελίσσεται με το πέρασμα του χρόνου. Αν κάποιος δημιουργός είναι ειλικρινής και πρόθυμος να «βουτήξει» εκεί μέσα, θα συνεχίζουν να βγαίνουν αληθινά έργα ζωγραφικής, έργα που θα συγκινούν τους ανθρώπους».
