Είχαν μεγάλη επιτυχία τα «Ματωμένα Χώματα» της Διδώς Σωτηρίου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και έτσι τώρα βγαίνουν σε περιοδεία. Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, τίμησε τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και τα 113 χρόνια από τη γέννηση της Διδώς Σωτηρίου, με την παράσταση αυτή. Το εμβληματικό έργο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, που αγαπήθηκε από γενιές και γενιές Ελλήνων, μεταφέρθηκε στη σκηνή σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη, με έναν θίασο εξαιρετικών ηθοποιών.
«Πόλεμοι και ξανά πόλεμοι! Τι στο καλό θα βγάλει η μαγκούφα η εποχή μας και κοιλοπονάει τόσο άγρια;». Μπήκε το κακό με τους Βαλκανικούς Πολέμους και άργησε να βγει. Χρόνια σπαρμένα με θυσίες, πολέμους και νεκρούς. Η Μικρασιατική εκστρατεία και η καταστροφή.
Η ιστορία του Μανώλη Αξιώτη, Μικρασιάτη αγρότη από τον Κιρκιντζέ. Άνθρωπος του μόχθου, δεμένος με τον τόπο του, το πατρικό του σπίτι, τους χωριανούς του. Ο άντρας που πάλεψε με κορμί και με ψυχή. Στο Αμελέ Ταμπουρού, τα Τάγματα Εργασίας της Άγκυρας, το 1915.
Στο μέτωπο του Αφιόν Καραχισάρ το 1922.
Μια λεύτερη πατρίδα ονειρευόταν καθώς έσφιγγε τα δόντια και έλεγε: «Ώρα μάχης, Αξιώτη, ώρα θυσίας. Δεν έχεις ελόγου σου κανένα πάρε δώσε με την πολιτική. Το χρέος σου κάνεις». Γνώρισε κακουχίες και στερήσεις, είδε βασανιστήρια και θανάτους, έζησε την αιχμαλωσία και την προσφυγιά, για να συλλογιστεί: «Θηρίο είν' ο άνθρωπος!».
Το μνημειώδες έργο της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας που χαρακτηρίστηκε «Βίβλος της σύγχρονης εξόδου του Μικρασιάτικου Ελληνισμού». Από το 1962 που πρωτοεκδόθηκαν μέχρι σήμερα τα Ματωμένα Χώματα έχουν ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 400.000 αντίτυπα. Το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες και είχε συγκλονιστική απήχηση στην Τουρκία.
Ο σκηνοθέτης ενσωμάτωσε με σοβαρό τρόπο την αφήγηση και μοίρασε το ρόλο του κεντρικού ήρωα Μανώλη Αξιώτη σε δύο ηθοποιούς ώστε να παρουσιάσει την εποχή που ήταν νέος και ζούσε τα γεγονότα και την εποχή που τα αφηγείται. Αποφεύγει τα ολισθήματα και παρουσιάζει το έργο μέσα στην ατμόσφαιρα που είχε δημιουργήσει και η συγγραφέας στο βιβλίο.
Αν και βρισκόμαστε σε ταραγμένες εποχές, και ακριβώς στην επέτειο της μικρασιατικής καταστροφής, ο σκηνοθέτης απέφυγε κάθε υπερβολή και επικεντρώθηκε στο να αναδείξει τον τραγικό αλλά και ουμανιστικό χαρακτήρα του έργου. Ο πολύ καλός θίασος, συνέβαλε στο ευτυχές αποτέλεσμα.
Η Διδώ Σωτηρίου γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας στις 18 Φεβρουαρίου 1909, μεγάλωσε στη Σμύρνη και βίωσε η ίδια τον διωγμό. Πρόσφυγας, κατέφθασε στην Ελλάδα λίγο πριν από την καταστροφή. Αργότερα αναδείχθηκε σε κορυφαία μορφή της Αντίστασης. Υπήρξε παθιασμένη δημοσιογράφος και πολυβραβευμένη συγγραφέας.
Με τα μυθιστορήματά της (Οι νεκροί περιμένουν, Κατεδαφιζόμεθα, Η εντολή) καθώς και με τις μελέτες, τα δοκίμια και τα βιβλία που έγραψε για εφήβους, η Διδώ Σωτηρίου άφησε έντονο το στίγμα της στην ζωή της χώρας μας. Τα Ματωμένα Χώματα εκδόθηκαν το 1962 και αποτελούν ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα ελληνικά μυθιστορήματα, με 423.000 αντίτυπα και 107 επανεκδόσεις. Αποσπάσματά του έχουν συμπεριληφθεί στα ανθολόγια του Δημοτικού και του Γυμνασίου.
Η παράσταση
Η ζωή του Μικρασιάτη Μανώλη Αξιώτη, που αφηγείται τις δοκιμασίες του στα Ματωμένα Χώματα, μεταφέρεται στην κεντρική σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Με έντονο το στοιχείο της μνήμης, και μέσα από μία έντονη αλληλουχία αφηγήσεων και σκηνών, ο θεατής παρακολουθεί τη ζωή του ήρωα από την ήρεμη αγροτική ζωή στο χωριό Κιρκιντζέ, στα απάνθρωπα τάγματα εργασίας Αμελέ Ταμπουρού, το σκληρό μέτωπο του Αφιόν Καραχισάρ και το προσφυγικό ταξίδι στην Ελλάδα. «Θηρίο είν’ ο άνθρωπος», μονολογεί ο ήρωας, για να περιγράψει όχι μόνο το πόσα μπορεί να αντέξει, αλλά και το πόσα φριχτά μπορεί να πράξει.
Σημειώνει ο σκηνοθέτης, Γιώργος Παλούμπης:
Καθώς έφυγαν και οι τελευταίοι αυτόπτες μάρτυρες της Μικρασιατικής καταστροφής, μαζί τους έφυγαν και οι ζωντανές μαρτυρίες των γεγονότων. Για πολλούς σύγχρονους ανθρώπους - ειδικά τους νεότερους - εκείνα τα γεγονότα αποτελούν πληροφορίες, ημερομηνίες και ονόματα γραμμένα σε κάποια βιβλία ιστορίας. Το τι πραγματικά βίωσαν οι άνθρωποι εκείνον τον καιρό, είναι ελάχιστοι σήμερα αυτοί που βρίσκονται σε θέση, μέσα στο σύγχρονο τρόπο ζωής, να το νιώσουν και να το καταλάβουν.
Τα σπουδαία «Ματωμένα Χώματα» της Διδώς Σωτηρίου είναι μια σημαντική κληρονομιά ακριβώς γι' αυτό το λόγο. Το μυθιστόρημα μεταφέρει τον αναγνώστη στην πραγματικότητα της εποχής εκείνης, με τον αέρα, τους ήχους, τις μυρωδιές, τις εικόνες της καθημερινότητας των διαφόρων εθνικοτήτων που ζούσαν στα παράλια της Μικράς Ασίας, όπως επίσης και τον πόνο, τη βία και τις αδυσώπητες συνθήκες του πολέμου. Μέσα από τον κεντρικό αφηγητή του βιβλίου, τον Μανώλη Αξιώτη, ερχόμαστε κοντά στους ανθρώπους εκείνων των ημερών, στα απίστευτα συμβάντα που βίωσαν και στην εσωτερική τους μάχη για τις αξίες της ζωής. Στιγμές αδικίας, προδοσίας, εκμετάλλευσης και στυγνής βαρβαρότητας περνούν καταιγιστικά στο ανάγνωσμα, καθώς και στιγμές βαθιάς φιλίας, κατανόησης και αγάπης.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης
Θεατρική προσαρμογή: Γιώργος Παλούμπης, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος
Σκηνικά: Νατάσσα Παπαστεργίου
Φωτισμοί: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Μουσική σύνθεση: Κώστας Νικολόπουλος
Σχεδιασμός ήχου-ηχοληψία: Χρήστος Λαμπρόπουλος
Κοστούμια: Έλενα Γιαννίτσα, Νατάσσα Παπαστεργίου
Επιμέλεια κίνησης: Βρισηίδα Σολωμού
Φιγούρες Θεάτρου Σκιών: Σπύρος Αγγελόπουλος
Παίζουν:
Νικήτας Τσακίρογλου, Μιχάλης Σαράντης, Αντίνοος Αλμπάνης, Θάνος Αλεξίου, Στέλιος Δημόπουλος, Μαρία Νεφέλη Δούκα, Τζένη Κόλλια, Φώτης Λαζάρου, Δάφνη Λιανάκη, Ευθύμης Ξυπολιτάς, Παναγιώτα Παπαδημητρίου, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, Κώστας Φυτίλης, Aντώνης Χρήστου
Μουσικοί επί σκηνής:
Αθηνόδωρος Καρκαφίρης και Βαγγέλης Παρασκευαΐδης
Το πρόγραμμα της περιοδείας
1 Ιουλίου Θέατρο Γης - Θεσσαλονίκη
2 Ιουλίου Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων - Καβάλα
7 Ιουλίου Βεάκειο Θέατρο – Πειραιά
11 Ιουλίου Δημοτικό Κηποθέατρο Παπάγου – Φεστιβάλ Παπάγου Χολαργού
12 Ιουλίου Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη – Βύρωνα
13 Ιουλίου Θέατρο Πέτρας – Πετρούπολη
18 Ιουλίου Δημοτικό θέατρο Ηλιούπολης «Δημήτρης Κιντής» - Ηλιούπολη
19 Ιουλίου Κατράκειο Θέατρο – Νίκαια
20 Ιουλίου Ανοιχτό Θέατρο Ν. Ιωνίας Βόλου – Βόλος
21 Ιουλίου Κηποθέατρο Αλκαζάρ - Λάρισα
22 Ιουλίου Υπαίθριο θέατρο ΕΗΜ - Φρόντζου – Ιωάννινα
